Niemcy ŭ Maskvie nie razdražniajuć. Pryjechali-pajechali, nie vidać ich. Razdražniajuć rasiejcy ŭ Berlinie. Hladziać z vyklikam, ale nie vitajucca, ale mižsobku – na ton vyšej, i – mat-pieramat, pieramožcy.
Što jany tam robiać? Žyvuć.
Maskva, jak adnym vialikim Matrosavym, ciełami svajho i saboju zachoplenych narodaŭ zatknuła ambrazuru niamieckaha dotu. Fizyčna zatrambavała krater vulkanu ludźmi.
Baluča kazać, ale nie było tam pieramohi ani systemy (jakaja paśla razvaliłasia ad miru), ani idealohii (kali siońnia možna śviatkavać tuju pabiedu imperskimi čorna-žoŭtymi stužkami), ani naroda (u bolšaści hieroi dažyli j dažyvajuć u niesvabodzie, žabractvie j zabyćci).
Chtości śviatkuje, chtości smutkuje...
Dva paranoiki, dva ŭsieŭładnyja brejviki sa svaimi niazbytnymi idejami zalili Eŭropu kryvioju. Uvieś śviet navaliŭsia i zadušyŭ adnaho. Druhi, vychodzić, pieramoh? Voś vam i ŭsia vajna.
Moža, fanfary 9 traŭnia tak natužna ravuć, kab zahłušyć tektaničny huł z-pad ziamli, dzie biaskrajniaje harmatnaje miasa pieravaročvajecca ŭ trunie ad taho, što nu nie za toje jany vajavali i hinuli. A za toje peŭna b nia stali. Ustała b usio hetaje miasa, dy prosta ašaleła b chto ad zrujnavanaha kumira Stalina, chto ad taho, što zrabiłasia z darahim kamunizmam (vakoł – aliharchi, baksy dy papy z kadziłami), chto ad ruinaŭ savieckaj rodziny... A hałoŭnaje – ad taho, jak žyvie niemiec, i jak žyviem my, i chto da kaho padsialajecca.
Cełyja ordy pieramožcaŭ pierajaždžajuć na žycharstva da pieramožanych, bo tam elementarna lepiej žyć. Advarotnaha pracesu prosta niama.Vychodzić, paraza zrabiła niemcaŭ lepšymi? A pieramoha rasiejcaŭ – nie? Ale što jość pieramoha, jak nie palapšeńnie, i što jość paraza, jak nie paharšeńnie? I ŭ čystaj rešcie – chto ž pieramoh?
I ci nie aznačaje heta, što kali b kapitulavaŭ Saviecki Sajuz, ciapier by siudy imknulisia žyć i niemcy, i narvehi, i italjancy, i japoncy? I amerykancy hulali b u hryn-kard...
Jość taki aptymistyčny biełaruski anekdot. Haspadar vychodzić z chaty i bačyć, što punia zhareła. Ajoj-ajoj... Ale ž i myšej lasnuła!
Haspadar jak by śviatkuje pieramohu. Tolki voś myšy ŭ hetaj historyi – heta my z vami. Prosta ludzi.
Chtości śviatkuje, chtości smutkuje...
Śviatkavać možna vyratavańnie. Naprykład, vyzvaleńnie habrejaŭ z kanclahieraŭ. Ale na tle šaści miljonaŭ niavyratavanych hetaje vyratavańnie zusim nie vyhladaje śviatam.
A jakuju pieramohu śviatkujuć biełarusy? Spačatku papulacyja straciła kožnaha treciaha na ŭschodnich «frantach», paśla kožnaha treciaha – na zachodnich, narešcie zhubiła sam sens svajho isnavańnia, jaki dajecca papulacyjam u vyhladzie nacyi.
Vychodzić, my pa ŭsich parametrach pieramožanyja.I fizyčna, bo kožny hod nas stanovicca mieniej na Baranavičy, i maralna, bo ŭžo nia sami niešta saboj ujaŭlajem, a – «tie žie russkije». Ci heta i jość toje, što my śviatkujem paradami, salutami i ŭsimi telekanałami?
Na tym froncie zahinuŭ moj rodny dzied. Baba zastałasia z vaśmiu dziećmi adna. (Z dniom pabiedy, babuška!) Niepiśmiennaja sialanka ŭsich pastaviła na nohi. Skul nam było viedać, jak jana smutkavała. Nie śviatkavała – dakładna. Paśla vajny jaje žyćcio stała nieparaŭnalna horšym, čym było da.
Jasna, što ja nikoli nia bačyŭ svajho dzieda. Što mnie tut śviatkavać? Toje, što baćka viarnuŭsia z frontu žyvy, šmat razoŭ nie zahinuŭšy cudam? Ale toje cud, los, Boh, a nie čyjaści ziamnaja vola ci rozum ci pieramoha. Ziamnaja – jakraz šturchała jaho ŭ śmierć.
Moža być, pieramožcami pačuvajucca biełastockija i vilenskija biełarusy? Ale ich kolkaść tak imkliva taje, što chutka spytacca pra heta nia budzie ŭ kaho. Ja ŭžo nie kažu pra patryjatyčnuju moładź, jakaja vyrasła pad akupacyjaj, kab ź pieramohaju adpravicca ŭ HUŁAH.
Chtości śviatkuje, chtości smutkuje...
A pry tym jašče voś što.
Va ŭsich apytankach na temu, «u jakuju krainu vy chacieli b pierajechać?», nia tolki ŭ Rasiei, ale i ŭ Biełarusi niaźmienna pieramahaje Niamieččyna.
Ale niemcy ničoha nie śviatkujuć.
