Nia dziela ŝłasnaha honaru budzie skazana, ale jak adziny biełaruskamoŭny žaŭnier na ŭsiu bryhadu, ja vyklikaju ŭvahu siarod usiaho vajskovaha hramadztva, a pry znajomstvie z novymi ludźmi ja amal što zaŭsiody sutykajusia z adzinym šeraham lahičnyjach pytańniaŭ:
— Peŭna, ty ź vioski?
— Tak, ź vioski! — adkazvaju, razumiejučy, što surazmoŭcu začapiła maja niezvyčajnaja havorka.
— A adkul? A ŭ vas tam usie pa‑biełarusku havorać? Nie? Dyk, peŭna, ty navučaŭsia ŭ biełaruskamoŭnaj škole? A baćki? Razmaŭlajuć pa‑rasiejsku?
Pieršaje ŭražańnie: chłopiec ź vioski, jaki havoryć pa‑viaskovamu i prosta nia viedaje rajsiejskaj movy. A potym ździŭleńnie!
— Jak? Z vyšejšaj adukacyjaj i razmaŭlaješ pa‑biełarusku ŭsiaho paŭtara hodu? A čamu pačaŭ?! — nadychodzić novy šerah pytańniaŭ.
Davodzicca hruntoŭna tłumačyć, što razmaŭlać pa‑biełarusku zusim nia lohka, i išoŭ ja da hetaha jašče sa školnych hadoŭ, a čamu — dyk na heta pytańnie daŭno vypracavaŭsia kankretny adkaz: «Liču biełaruskuju movu rodnaj. Ci ja nie mahu razmaŭlać na rodnaj dla siabie movie? Kab jana žyła i raźvivałasia, patrebnyja biełaruskamoŭnyja ludzi!»
«Vybačajcie! — kažu tym, chto nastojliva ŭprošvaje pierajści na rasiejskuju. — Značyć, budziem maŭčać!» Moža, heta i niapravilna, ale iści na kampramis u hetym pytańni ja mahu tolki z tymi, chto sapraŭdy nie razumieje majoj havorki, a takich akazvajecca vielmi mała, što nia moža nia radavać.
Siarod usiaho kamuflažnaha hramadztva, ź jakim mnie daviałosia paznajomicca, tolki adzinki pakinuli niepryjemnyja pačućci. Astatnija ci padtrymlivali mianie, ci, ličačy ściobnym razmaŭlać pa‑biełarusku, usio ž taki zadumvalisia nad pytańniem važnaści movy, na jakoj razmaŭlaješ. Na žal, nie paboleła biełaruskamoŭnych žaŭnieraŭ, bo, nasamreč, heta ciažka razmaŭlać pa‑biełarusku siarod całkam rasiejskamoŭnaha hramadztva, navat dla mianie, bo sam časam pierachodžu na trasianku.
Ale raduje toje, što biełaruskaja mova žyvie. Choć i śpić, ale žyvie! Žyvie siarod viaskovych pustak, pakidajučy ŭ hałovach viaskoŭcaŭ asobnyja słovy dy vyrazy, jakija dzie‑nidzie dy samvavolna ŭskočać u hutarku. A tamu ŭ nas jašče šmat pracy, kab pakazać, nakolki miłahučnaja i zvonkaja našaja mova. A na pačatku varta razmaŭlać pa‑biełarusku paŭsiul i nie bajacca, što ciabie nie zrazumiejuć. (Nie razumiejuć — paŭtary jašče raz, užo pa‑rasiejsku, bo nia ich vina, što movy nia viedajuć). Być talerantnym i nie iści na kanflikt — heta ciažka, ale kolki pryjemnych momantaŭ možna spatkać na svaim nialohkim šlachu.
Zusim inšaja sytuacyja z majoj palityčnaj pazycyjaj. Padtrymki tut značna mieniej: ciažka zrazumieć prostamu viaskovamu chłopcu, čym ja nie zadavoleny. A mnie ciažka ŭžo i rastłumačyć, bo dla mianie z kožnym dniom stanovicca ŭsio bolš virtualnym majo zvyčajnaje žyćcio (tak zvanaja «hraždanka»), a ja ŭsio bolš stanaŭlusia «virtualnym» dla svaich siabroŭ.
Słova «apazycyjanier» u bolšaści asacyjujecca z BNF i «admarozkami, jakija vychodziać na płoščy». A praz toje, što ja byccam by da admarozkaŭ nie padychodžu, mianie adnosiać da BNF.
Dy i pazyŭny mnie doŭha nie daviałosia prydumlać. «BNF» dyk «BNF». Što ž, choć ja nie adnošusia da hetaj partyi, mnie pryjemna. Pryjemna adčuvać honar za Paźniaka, jaki ŭ adnačaśsie staŭ «voraham narodu» i ŭtvaryŭ samuju paznavajemuju narodam partyju navat ciapier, kali ŭpłyŭ BNF u apazycyi adnosna nievialiki. Bolšaść ža žaŭnieraŭ, jakim cikava razmaŭlać sa mnoju na palityčnyj temy, prosta bajacca, što pry źmienie ŭłady budzie horš. I ja nie mahu ź imi nie pahadzicca. Budzie kryzis, jak palityčny, tak i ekanamičny, ale my staim pad pahrozaj straty niezaležnaści. I lepiej ciapier złamać ruku (źmianić uładu, vyklikaŭšy kryzis), čym praź niekalki hadoŭ pierabić chrybiet (kryzis sam pahłynie krainu i nia budzie bačna inšaha vychadu, jak uvajści ŭ skład Rasiei).
Jašče šmat roznych momantaŭ (pryjemnych i niepryjemnych) padaravała mnie vojska, ale pakul ab ich lepiej maŭčać. DMB nie za harami.
