Patria opressa
Skončyŭsia verdzijeŭski fest u Biełaruskaj opery
Dva tydni zapar, za vyniatkam zvyčajnych baletnych dzion, u teatry hučaŭ Verdzi. Publika spraŭna chadziła na spektakli. Zrešty, naš operny ciapier poŭny i ŭ śviaty, i ŭ budni. Ludziam nie staje pryhažości ŭ žyćci...
Tymrazam nie chapiła j śviatočnaści. Usie spektakli ŭ prahramie festu dobra znajomyja našaj publicy, aproč “Trubadura”. (Hetaja opera – mo najbolš tajamničaja i cudoŭnaja z usich tvoraŭ Verdzi – nie hučała ŭ Miensku dobrych 25 hadoŭ). Znajomyja j śpievaki.
Na žal, i vializny dy šumny hala-kancert na dobruju pałovu składaŭsia z tvoraŭ, što ŭžo prahučali padčas festyvalu, dyj vykonvalisia jany tymi samymi śpievakami. Chiba što krytyk mieŭ daskanałuju mahčymaść acanić, ź jakimi artystyčnymi siłami teatar uvachodzić u XXI st. I malunak atrymaŭsia sumny. Adzinaje suciašeńnie – pryhožaje, ciopłaje i hučnaje saprana Taciany Knutovič, jak najlepiej prydatnaje dla operaŭ Verdzi. Śpiavačku adšukali hod tamu ŭ Maładečnie – jana pracavała ŭ tamtejšaj muzyčnaj vučelni. U teatar ža jaje nia brali z toj nahody, što Taciana kamplekcyjaj nahadvaje maładuju Mantserat Kabalje. Raskazvajuć, što ŭ haračyniu jana składała zaplečnik, sadziła tudy padrosłaje ŭžo dzicia i špacyravała pa Maładečnie, kab skinuć vahu. Darma – ničoha nie dapamahała! Tym časam, u Biełaruskuju operu štohod nabirali śpiavačak sa zhrabnymi postaciami i ścipłymi hałasami, a potym nia viedali, jak hetych “prymadonak” pazbycca. Narešcie, rozum uziaŭ vierch. Zastajecca spadziavacca, što Taciana Knutovič zojmie naležnaje miesca opernaj zorki – z adpaviednaj reklamaj, benefisami i afišnymi spektaklami. Chacia, miarkujučy pa sytuacyi ŭ kalektyvie, čakać joj daviadziecca doŭha, ci nie da pensii.
Jašče adnoj prykmietnaj padziejaj byŭ vystup vydatnaha barytona Arkadzia Saŭčanki. Jon zaśpiavaŭ svoj karonny manaloh Ryhaleta. Zaśpiavaŭ nie skazać kab daskanała (daskanałaść nikoli nie była charakternaj rysaj jahonych śpievaŭ), ale z ašałamlalnaj hłybinioj pačućcia. Adrazu zhadalisia ŭsie tyja sałodkija ślozy, jakija ja praliła na jahonych spektaklach, pačynajučy z malenstva. Kaliści jon byŭ hodnym partneram Zinovija Babija dy kazyrnaju kartaju tutejšaha kiraŭnictva. Prytym, što hety hanarysty ŭradženiec Viciebsku, u adroźnieńnie ad pieravažnaje bolšaści dziejačoŭ mastactva, nikoli nia byŭ čalcom KPSS. Adnak jahony talent byŭ nastolki jaskravym, što ŭ 1979 h. jaho ŭhanaravali tytułam narodnaha artysta SSSR — za rolu markiza dy Pozy ŭ “Don Karłasie”. Ciapier – pa saraka z hakam hadoch bliskučaje karjery i pa dźviuch ci troch aperacyjach na sercy – jon vychodzić na scenu ŭsio radziej i radziej. I nie tamu, što sastareŭ hołas ci nie staje žyćciovaje mocy dy entuzijazmu. Adviečnaja prablema aktorskaje zapatrabavanaści...
Vyklučeńniem na ahulnym fonie pradstała j Taciana Traciak, chiba adzinaja śpiavačka, jakaja paciešyła publiku sapraŭdnym belkanta – chacia i z nalotam niejkaje štučnaści. U hetkaj ža maniery zaśpiavała j Hanna Hurjeva, adnak jana vystupała tolki ŭ ansamblach, dzie dalikatnyja padrabiaznaści jejnaha śpievu hłušylisia naporystaściu inšych śpievakoŭ dy hrukatam arkiestru. Tyja ansambli vykonvalisia amal ekspromtam: usie namahańni byli kinutyja na padrychtoŭku h.zv. premjery – kancertnaha vykanańnia “Trubadura”, jakoje adbyłosia akurat napiaredadni, 24 sakavika. Ratavała toje, što partnery pamiatali adzin adnaho pa kolišnich spektaklach. A voś u słavutym kvartecie z “Ryhaleta” hetaja taktyka nie spracavała, bo partyju Džyldy śpiavała Hurjeva, jakaja nikoli nie vykonvała hetaj roli na scenie (a škada!). Nia dziva, što ŭdzielniki kvartetu vyhladali spałochanymi.
Ahułam ža jakaść śpievaŭ zasmuciła. Hałasy, prydatnyja dla Musarhskaha, akazalisia niepryhožymi ŭ Verdzi. Nu, a tym śpievakam, što vydatna vystupajuć u operach Mocarta i Rasini, nie staje dušeŭnaha žaru, atulajučaj ciepłyni, piaščotnaści, mocy. Asablivym rasčaravańniem dla mianie stalisia apošnija “nabytki” opery – saprana Taciana Rajeŭskaja i tenar Uładzimier Rajeŭski. Abodva — letašnija vypuskniki Kijeŭskaje kanservatoryi. Uładzimier rodam z Maładečna, jahonaja ciotka Tamara Rajeŭskaja ŭ 1980-ch była viadomaj estradnaj śpiavačkaj. Hałasy ŭ Rajeŭskich nievyraznyja, z staramodnym “baraškam”.
Zatoje paciešyŭ chor. Namahańniami Niny Łamanovič jon pieratvaryŭsia ŭ kalektyŭ vysokaha ŭzroŭniu. Akurat choru i prypali najbolšyja apladysmenty, kali jon zaśpiavaŭ “Va pensiero” – słavutuju malitvu paniavolenych habrejaŭ z opery “Nabuka”, ź jakoj suajčyńniki Verdzi išli na barykady, advajoŭvajučy svaju niezaležnaść. Apladysmenty i vokličy doŭžylisia dobryja 10 chvilinaŭ – sapraŭdnaja patryjatyčnaja manifestacyja! Tak śviatkavali ŭ Opery pryŭkrasny dzień 25 sakavika. I možna być upeŭnienymi, što entuzijazm našaje publiki ŭzhareŭsia b z novaju siłaju, kali b jana zrazumieła pieršyja słovy choru z opery “Makbet” – “Patria opressa” (“Radzima pryhniečanaja”). Hety kavałak muzyki kaliści taksama vyklikaŭ buru…
Što datyčyć astatnich viečaroŭ verdzijeŭskaha festu, dyk jany nie adznačalisia ničym asablivym, aprača ŭlotak, hastraloraŭ ź Litvy dy “Aidy”, u jakoj sensacyjna zaśpiavała Natalla Rudnieva. “Aida” – heta zaŭždy padzieja, žyvaja historyja našaje Opery. 48 hadoŭ biezupynnaha isnavańnia na scenie – amal jak “Paŭlinka”. Mocny spektakl zmajstravała kaliści Łarysa Aleksandroŭskaja! Kali vieryć teatralnym lehiendam, najlepšaj Aidaj – navat lepšaj za Hulehinu – była Sofja Drukier. Jana śpiavała hienijalna i pratrymałasia na scenie šmat hadoŭ, niahledziačy na svaju ŭprost fenamenalnuju taŭščyniu. U teatry až dahetul pamiatajuć, jak Amnerys musiła padymać Aidu z kaleniaŭ, bo, uklenčyŭšy, ustać taja sama ŭžo nie mahła. Nu, a potym nadyšoŭ čas Zinoŭja Babija, Nadziei Hubskaj, Hulehinaj… I navat Natalla Kastenka, niahledziačy na niestasoŭnaść hołasu, nie mahła ŭtrymacca ad spakusy i vystupała ŭ hetym spektakli ź vialikim pośpiecham.
Ciapier adnych niama, druhija daloka, trecija skončyli karjeru dyj pierajšli na vykładčyckuju pracu… Niaŭmolnaja chada času! Važna adnak, kab tradycyja praciahvałasia i słuchačy atrymlivali toje, što im naležyć.
Julija Andrejeva
