U prezydenckaj kampanii va Ŭkrainie, jak u lusterku, možna ŭbačyć, što budzie adbyvacca ŭ Biełarusi ŭ 2006 ci, chutčej, u 2011 hodzie. Juščanka — heta alternatyva nia tolki Janukoviču, ale j Pucinu, i Łukašenku, stylu ichnaha kiravańnia. Navat źniaviečany atrutaju, jon ich pałochaje.
Prezydenckija vybary
va Ŭkrainie adnojčy adbyvalisia ŭ adzin tur i dva razy — u dva tury. U 1991 h. Leanid Kraŭčuk razhromna pieramoh lidera Narodnaha ruchu Viačasłava Čarnavoła. U 1994 h. u pieršym tury Ł.Kraŭčuk nabraŭ bolej hałasoŭ, čym były premjer Leanid Kučma, ale ŭ druhim tury Ł.Kučma abyšoŭ jaho pry masavaj padtrymcy ŭschodnieŭkrainskich vybarcaŭ. U 1999 h. Ł.Kučma vyjhraŭ u kamunista Piatra Simanienki ŭ druhim tury.
Na vybarach 31 kastryčnika dva kandydaty majuć šancy na pieramohu. Apošnija apytańni hramadzkaje dumki davali Viktaru Juščanku i Ŭładzimieru Janukoviču pa 34% hałasoŭ. Treciaje miesca asprečvajuć lidery sacyjalistaŭ i kamunistaŭ Alaksandar Maroz i P.Simanienka (abodva kala 7% hałasoŭ).
Łukašenka ŭ Kijevie
27 kastryčnika A.Łukašenka raspačaŭ pracoŭny vizyt u Kijeŭ z sustrečy z kandydatam-kamunistam Piatrom Simanienkam.
Toj, chto ŭ 1996 h. braŭ udzieł u Dni Voli, viedaje, što takoje enerhietyka šmattysiačnaha mitynhu. Ujavicie sabie hihanckuju płošču Lesi Ŭkrainki, padobnuju da aranžavaha mora. Aranžavy — koler kampanii byłoha ŭkrainskaha premjera. Na mitynhu — spres maładyja tvary. A na trybunie Viktar Juščanka — na 20 hadoŭ starejšy za siabie ž na vialikim transparancie. Jahony tvar usio jašče niasie strašnyja adbitki tajamničaha atručvańnia, ad jakoha Juščanka tak da kanca i nie akryjaŭ.
Chto j čym atruciŭ? Nieviadoma. Narodny telehraf pieradaje, što tajamničaja chvaroba raspačałasia paśla razmovy z namieśnikam kiraŭnika SBU, u časie jakoj Juščanku prapanavali kilišak zakarpackaha kańjaku. Ale heta čutki, a sapraŭdnyja vykanaŭcy tajnaje aperacyi nieviadomyja. Žurnalisty razychodziacca ŭ acenkach taho, chto byŭ zamoŭcam — štab Janukoviča, atačeńnie adnaho z aliharchaŭ ci naŭprost rasiejskija specsłužby i adpraŭlenyja imi va Ŭkrainu palittechnolahi. Samomu Janukoviču naŭrad ci jość karyść brać na siabie taki hrech pierad vybarami, zychod jakich daloka nie viadomy. A mo heta była specsłužba inšaje dziaržavy, jakoj niavyhadny prychod Juščanki da ŭłady? Aliharchičnyja ŚMI, što spačatku ŭkidvali versiju pra «atručvańnie sušy i čyrvonym vinom, jakija składali asnoŭnuju dyjetu Juščanki», ciapier pieraklučylisia na adnolkava praŭdapadobnuju versiju pra «abvastreńnie hierpetyčnaje infekcyi», vyłučanuju pasłuchmianaj Janukoviču kamisijaj Viarchoŭnaje Rady.
Na płoščy Lesi Ŭkrainki mieścicca Centravybarkam. I ŭ nas 100 tysiač sabrałasia b, kab dazvolili sabracca la Centravybarkamu, a nie na Banhałory. Usio toje, što ja naziraju ŭ stalicy Ŭkrainy, moža paŭtarycca i ŭ nas, jak tolki prahresiŭnyja siły vyłučać mocnaha kandydata ŭ prezydenty, — buduć i mitynhi, i atručvańni.
Aranžavy koler kampanii Juščanki vybrany, kab nie palityzavać nacyjanalny žoŭta-błakitny ściah. Ale adnačasova heta maje na mecie pryciahnuć kamunistyčny i sacyjalistyčny elektarat kandydataŭ-aŭtsajderaŭ — Piatra Simanienki i Alaksandra Maroza. I Juščanka, i Cimašenka niastomna źviartajucca da levaha elektaratu: «Paśla našaj pieramohi my spynim złačynnuju pryvatyzacyju, my nikomu nie damo pradać ziamlu», — abiacaje pałkaja aratarka Julija Cimašenka na mitynhach. Jana pierajaždžaje z rajcentru ŭ rajcentar, hetym juščkankaŭcy imknucca kampensavać niedastupnaść teleefiru. Prahrama Juščanki sacyjalna-skiravanaja pa svajoj sutnaści, jahonaja kaalicyja nazyvajecca «Siła narodu». Ale chvaroba Juščanki pierabiła hrafik pieradvybarnaha turne.
Bahataja ahitacyja dziejnaha premjera Viktara Janukoviča vytrymana ŭ sinich tonach — pikiety, plakaty, bihbordy. Janukovič maje hrošy, šmat hrošaj. Jon kuplaje najlepšaje. Jahonaj pres-sakratarkaj stała kiraŭnica kijeŭskaha biuro radyjo «Svaboda». Na zasmučeńnie intelihiencyi, jaho padtrymali syny Viačasłava Čarnavoła, a viadomy lvoŭski palitolah Kość Bandarenka napisaŭ knihu pra «sapraŭdnaje abličča ŭradu Juščanki», jakuju ciapier pravadnički razdajuć pasažyram u ciahnikach. «Usio kuplajecca», — voś što technolahi Janukoviča chočuć dakazać nasielnictvu. Ich superzadača — nie dapuścić ramantyčnaha ŭzdymu ludziej.
Ukraina — samaja demakratyčnaja i prazachodniaja kraina SND paśla Hruzii. Ci zastaniecca jana takoju paśla vybaraŭ? U pačatku 90-ch Narodny ruch Čarnavoła supracoŭničaŭ z eks-kamunistam Kraŭčukom, u kancy — ź «mienšym złom» Kučmam. Tady praeŭrapiejskija siły nia mieli svajho lidera i šancaŭ na pieramohu, ale, budučy ŭ mienšaści, akazvali vyrašalny ŭpłyŭ na ŭkrainskuju palityku. Siońnia nacyjanał-demakraty zamachnulisia na ŭładu. Tym samym jany pakłali ŭsie jajki ŭ adzin košyk. Ukraina błatnoha daniaččanina Janukoviča moža akazacca zanadta maroznaju dla eŭrapiejcaŭ. Najlepšyja intelektuały i artysty Ŭkrainy ad piśmieńnika Jurja Andruchoviča da śpievaka Aleha Skrypki zhurtavalisia vakoł Juščanki. Ale šancy eks-premjera na pieramohu zastajucca 50 na 50: administracyjny aparat i dziaržaŭnyja ŚMI pracujuć na ŭładu.
Aliharchičnyja kłany pačali zvužać prastoru demakratyi. Absiah viaščańnia adzinaha niezaležnaha ad aliharchaŭ «Piataha kanału» abmiažoŭvajecca, u ofisach niedziaržaŭnych arhanizacyj iduć pieratrusy. Janukovič vykarystoŭvaje Łukašenkavy noŭ-chaŭ dziesiacihadovaj daŭniny, jakija pryviali da mižnarodnaj izalacyi Biełarusi, šturchnuli krainu ŭ abcuhi Rasiei i vyklikali raskoł hramadztva. U padzielenaj na Zachad i Ŭschod Ukrainie heta moža mieć katastrafičnyja vyniki.
«Čamu my tak žyviom? Bo ŭ krainie — bandyckaja ŭłada! Hetaja nacyja dzielicca na bandytaŭ i sumlennych ludziej! Ale nia viercie tamu, što vybary robiacca na schadniakach. 31 kastryčnika — heta adkaz, pieramohuć va Ŭkrainie sumlennyja ludzi ci na dziasiatki hadoŭ tutaka budzie dyktatura», — takoje deidealahizavanaje pasłańnie niasie Juščanka z trybuny mitynhaŭ.
Ukrainski «Zubr» nazyvajecca «Pora». Prychilniki Viktara Juščanki abiacajuć sabrać kala Centravybarkamu ŭ noč vybaraŭ 500 tysiač čałaviek. Tolki tak možna zaścierahčysia ad padliku hałasoŭ «pa-biełarusku». Adroźnieńnie Ŭkrainy ad Biełarusi ŭ tym, što, kali adklučajuć sajty niezaležnych ŚMI i niezaležnaje TB, ludzi aŭtamatyčna vychodziać na centralnuju płošču, tady jak biełarus zastajecca siadzieć pierad teleekranam u rospačy ad ličbaŭ Jarmošynaj. «Nia vier i nia bojsia», — hetyja pryncypy siaredni ŭkrainiec zapomniŭ našmat lepš.
Juščanka — narmalny eŭrapiejski lider, spakojny, jaki adstojvaje eŭrapiejskija vartaści. «U vypadku jahonaj pieramohi Rasieja atrymaje cyvilizavanaha susieda, jaki eŭrapieizujecca, pastupova adrakajecca haspadarki «danieckaha», h.zn. kryminalnaha, typu, i na hetym fonie budzie vyhladać jaŭna niavyjhryšnym čynam. Abo apyniecca ŭ atačeńni krain-izhojaŭ, pieratvarajučysia ŭ śvietač zdarovaha sensu na stepavych eŭrazijskich prastorach», — tak bačyć dylemu vybaraŭ nad Dniaprom rasiejskaja «Gazeta.ru». Heta vyniatak siarod rasiejskich ŚMI, što pijarać «svajho sučaha syna» Janukoviča.
SND časam padajecca klubam machlaroŭ, jakija admaŭlajuć svaim narodam u svabodzie vybaru. Kali nie ličyć specyfičnaha vypadku ŭzhadavanaha Eduardam Ševardnadze Michaiła Saakašvili, Juščanka — pieršy palityk pryncypova inšaha składu, jaki maje realnyja šancy atrymać uładu na postsavieckaj prastory. Pieramoha Juščanki aznačała b pieramohu novych palityčnych praktyk na terytoryi SND. Mienavita tamu Pucin i Łukašenka paśpiašalisia padtrymać Janukoviča na śviatkavańni 60-hodździa vyzvaleńnia Ŭkrainy, terminova pieraniesienym z 6 listapada na 27 kastryčnika.
Atručvańnie Juščanki — heta tolki adzin z podłych sposabaŭ, jakimi staraja systema budzie trymacca za ŭładu i zhrebienuju pad siabie ŭłasnaść. Ale jaje padzieńnie niepaźbiežnaje choć by tamu, što mety, jakija adstojvaje Juščanka, — histaryčna prahresiŭnyja. Heta svabodnaja kankurencyja ŭ ekanomicy i palitycy, svaboda nacyjanalnaha raźvićcia, pieravaha prava nad kłanavaściu. Pytańnie tolki ŭ tym, ci zmoža Juščanka pieramahčy va Ŭkrainie siońnia, ci heta adbudziecca našmat paźniej. A taksama adbudziecca hetaja revalucyja elektaralnym ci vuličnym šlacham.
Mikoła Buhaj
Bolš pra padziei va Ŭkrainie na sajcie www2.pravda.com.ua.
