Śpis achviaraŭ stalinščyny ŭ knihach «Pamiać» źmienšany ŭ šmat razoŭ. Pra achviaraŭ represij chruščoŭskaha i brežnieŭskaha času, usich tych asudžanych «za antysavieckuju ahitacyju i prapahandu» zusim nia zhadvajecca. Niby j nie žyli tyja ni za što rasstralanyja i vyviezienyja ludzi. Nie byli. Zraŭnana ź ziamloj.
Knihi «Pamiać» štampujuć prapahandyscki varyjant historyi. Na patrebu času. U sutnaści śpisany z schiemaŭ Canavy i Abecedarskaha, tolki što z pryznańniem «pierahibaŭ», jakich siońnia ŭžo nia zmoŭčyš.
Takich «nia viernutych da historyi» ŭ svaim rodnym sielsaviecie Dokšyckaha rajonu tolki krajaznaviec Vital Skarachod viedaje 111 čałaviek. Jahony list, źviestki, sabranyja im, niekali prydaducca dla pieravydańnia «Pamiaci» — užo biez zamoŭčvańniaŭ i schiematyzmu, što pastavić u centar historyi biełarusa ź jaho ŭłasnymi intaresami. Za jakija i tryvaŭ. U tym liku miž mołatami stalinščyny i fašyzmu.
Minułym letam vydaviectva «Biełaruskaja encyklapedyja» pradstaviła čytačam čarhovy tom historyka-dakumentalnaj seryi «Pamiać» — «Dokšycki ra¬ion». Z hle¬dzišča palihrafičnaje jaka¬ści, afarmleńnia i źmiestu kniha zasłuhoŭvaje vysokaj acenki. Hetkaja encyklapedyja rajonu. Pieršy raz ja ŭziaŭ jaje ŭ ruki z takim adčuvańniem, jakoje spaznaŭ, kali braŭ pieršy raz z ruk žonki pieršynca — syna.
Jak vychadziec z Dokšyckaj ziamli, jak krajaznaviec i datyčny da zboru materyjałaŭ dla knihi, ja z chvalavańniem čytaŭ jaje staronki, prypyniaŭsia, dumaŭ i znoŭ čytaŭ. Časta razhortvaju jaje i ciapier. Znachodžu drobiaznyja pamyłki i redakcyi ŭ vydaviectvie, i redakcyi, jakaja źbirała materyjały na miescach. Naprykład, takuju: «Rytualnaje vohnišča mieła kamiennuju aharodžu z kamianioŭ».
Miascovaja redakcyja dapuściła bolš pamyłak: adnu i tuju asobu dali ŭ rubrycy «Jany prajšli darohami vajny» dvojčy — Ahanoŭskaja Chryścina Balasłavaŭna i Suškievič Chryścina Balasłavaŭna; Burło Łuka Kanstancinavič i Hurło Łuka Kanstancinavič; u v.Mała¬dziejeva pasialili bratoŭ Juziu i Stasia Šyłaŭ, pierachryś¬ciŭšy ich z tamašnich Šyšłaŭ. Admovili ŭdzielničać u vajnie ź Finlandyjaj Pallaku Ivanu Pilipaviču (tam zahinuŭ), Ulickamu Achremu Antonaviču i Skaromniku Piatru Kanstancinaviču; nia viedali, dzie naradziŭsia i vyras pryhažun i asiłak Piotra Pachomavič Žuk. I pakolki Žuki ŭ Biarozaŭskim sielsaviecie — šklanskija abaryhieny, pasialili i Piatra tudy, a jon naradziŭsia, vyras i pajšoŭ vajavać ź Viežak (ci Viešak), ź siamji «voraha narodu» Pachoma Žuka. Abo: Karzakovič i Karzakievič.
I vydavieckaja redakcyja, i miascovaja rajonnaja nie pa svajoj vinie nie viarnuli dobraje imia bieź viny zamučanym niepasilnaj pracaju ŭ HUŁAHu i rasstralanym u tysiačach kurapataŭ našym ludziam. Voś niapoŭny ich pieralik pa vioskach adnaho tolki Biarozaŭskaha sielsavietu:
v.Asinavik:
Malčyk Ściapan Juljanavič
Malčyk Amialjan Łukjanavič
Malčyk Mikałaj
Navicki Iosif Iosifavič — miascovy nastaŭnik
Štejnhrob
v.Biarozki:
Buhaj Jadvisia
Halickaja Razalija i dva jaje syny, adnaho zvali Viačasłaŭ
Bućviłoŭskija: baćka, maci, syn Adolf, chałasty, syn Uładzimier ź siamjoj
Kukša Raman Ivanavič
Sytoŭ Anton Ryhoravič
Sakałoŭskija: siamja — baćka, maci, syn Juzaf, dačka Amila
v.Vituničy:
Kułakoŭski Adast
Małachoŭski Iosif
Navasielcaŭ — siamja
v.Hrabiani:
Asajevič Hanna
Milčeŭski Ivan Ihnatavič i čaćviora dziaciej, a jašče čaćviora byli pakinuty ŭ svajakoŭ
Hintoŭt Ivan
Staryčonak Andrej
Pradzied Ivan Achimavič
Zorvič Apanas
v.Hlinišča:
Stulba Alaksiej — siamja
Sačyŭski — niekalki siemjaŭ bratoŭ
ch.Huščyki:
Kodź Balasłaŭ — siamja
Jacyna — siamja
v.Dalokaje:
Parfianovič Pavał — siamja
Mackievič Leanora — siamja
v.Doŭhaje:
Jacyna Tumaš — siamja
Jacyna Ŭładzimier — siamja
Jacyna Adam — siamja
Jacyna Alimpijada Ŭładzimieraŭna — siamja
Jacyna Luboŭ Uładzimieraŭna
v.Dubraŭka:
Vołach Ivan Paŭłavič
Hrydziuška Pavał Vosipavič
Hierasimionak Ihnaś — siamja
Piatuch Kanstancin Vosipavič
Ptašnik Ivan Ryhoravič
Rucki Vinceś — siamja
Rucki Franc
Zuśka Chviedar
Hierasimionak Piotra — siamja
Hierasimionak Mikałaj — siamja
v.Dziaružki:
Voŭk-Łanieŭski Tumaš Kanstancinavič
Voŭk-Łanieŭski Anton Kanstancinavič
Voŭk-Łanieŭski Kazimier Francavič
Voŭk-Łanieŭski Anton Francavič
Voŭk-Łanieŭski Franc Francavič
Siniak Vasil Ničyparavič, Ivan Ničyparaŭ, Siniak Marka Ničyparavič — siamja ŭ kožnaha
Sobal Aŭhien Haŭryłavič
v.Kromavičy:
Niavierka
Skaromnik Juzia Markavič
Černyš Andrej Lavonavič
v.Maciejeŭcy:
Makarevič Eduard
v.Maładziejeva:
Rabčonak Mikita
Rabčonak Ściapan Mikitavič
ch.Markaŭ Kut:
Hrel Jazep Bazyloŭ
Siatkievičy — siemji, kolki — nieviadoma
Myškoŭski — siamja z 8 duš
ch.Miadźviedzica:
Zimnicki Alaksiej — siamja
v.Navasiołki (Kiemiešaŭskija):
Dłužnieŭskaja Maryla Francaŭna
Dorac Jazep
Paševič Ivan Ivanavič
Stavier Piotra
Savulski Vinceś
v.Pohar:
Sakałoŭski Chviedar — siamja
Hurski Vasil — siamja
v.Zapalle:
Čučman Vasil
Kaściuk Kiryła — siamja
ch.Repišča:
Šabuńka Łukaš z žonkaju
Šabuńka Symon
Šabuńka Jazep — siamja
Putyrskaja — siamja
v.Sachonaŭka:
Hintoŭt Juljan — siamja
Hintoŭt Piotra — siamja
Hintoŭt Brońka — siamja
v.Stryhancy:
Mackievič Janula — siamja
Palanski Michaś — siamja
Sačyŭka Alaksiej — siamja
v.Słabada:
Zuśka Stefan i siamja ŭ 8 duš, akramia jaho:
Ramanoŭski Ivan Stapanavič i siamja ŭ 4 dušy bieź jaho
Skarachod Atrachim Francaŭ — siamja z 3 duš ź im
ch.Stankrul:
Bacianoŭskija — kolki siemjaŭ i lik duš — nieviadomy
v.Traceŭščyna:
Lićvinok Michaś Michajłavič
Lićvinok Anton Michajłavič
Machniz — siamja,
Lićvinok Vasil Ściapanavič
v.Niabyšyna:
Bobryk Dzianis Mikałajevič
Buchaŭcy, braty, siemjami: Piotra, Alaksandar, Mikałaj, Anton, Kastuś
Laŭko Ivan Andrejevič
Salanka Ivan Andrejevič
Stelmach Uładzimier
Poŭny varyjant čytajcie ŭ papiarovaj i pdf-versii hazety "Naša Niva"
Viktar Skarachod
