Pra Źmitra Žaleźničenku, jaki zrabiŭ biesprecedentny ŭčynak – admoviŭsia ad pryniaćcia prysiahi, i biełaruskich hienerałaŭ. Piša Vital Taras.
Byŭ taki film amerykanskaha režysera Śpiłberha – “Ratujučy šerahoŭca Rajana”. Film, zasnavany na raelnych faktach, raspaviadaje pra toje, jak padčas Druhoj usiaśvietnaj vajny amerykanskaje vojska ratuje žyćcio adnaho šarahoŭca canoj žyćcia inšych vajskoŭcaŭ. Sprava viadziecca pra pryncyp.
U situacyi zalustroŭja, u jakoj my žyviem, usio vyhladaje absalutna jnakš. Ujavić sabie film “Ratujučy navabranca Žaleźničenku” siońnia niemahčyma.
Słužba ŭ vojsku, zhodna z Kanstytucyjaj RB, jość “śviatarnym abaviazkam hramadzianina Respubliki Biełaruś”. Ale ž Kanstytucyjny sud pryznaŭ, što “Asnoŭny Zakon nie razhladaje vajskovuju słužbu ŭ jakaści adzinaj i biezumoŭnaj, pakolki daje mahčymaść vyzvaleńnia ad vajskovaj słužby albo zamienu jaje alternatyŭnaj”. (Rašeńnie KS RB ad 26 traŭnia 2000 hodu). Pry hetym sud spasłaŭsia na Kamisiju AAN pa pravoch čałavieka, mižnarodnyja praŭnyja akty i h.d.
Ale ž nie pra heta ja chaču skazać. I navat nie pra Źmitra Žaleźničenku, jaki zrabiŭ biesprecedentny ŭčynak – admoviŭsia ad pryniaćcia prysiahi. I jakomu moža pahražać ciapier kryminalnaja adkaznaść za heta.
Havorka pra toje, što vojska ŭ Biełarusi, słužyć u jakim, pa idei, pavinna być honaram, pieratvarajecca ŭ instrument pakarańnia čałavieka. U dadzienym vypadku – čałavieka, jaki nie admaŭlajecca słužyć u vojsku, ale choča, kab heta adbyvałasia pavodle zakonu.
Uvohule ŭ historyi z Žaleźničenkam uražvaje nievierahodnaje ŭmieńnie ŭłady i kankretnych čynoŭnikaŭ stvarać prablemu ź ničoha. Prynamsi, stvarać jaje tam, dzie jana nie pavinna i nie mahła ŭźniknuć, kali b hetyja samyja čynoŭniki prajavili elementarnuju pavahu da zakonu, a nie da vyšejšaha načalstva.
Usiaho tolki j tre było, što vykanać rašeńnie Homielskaha sudu, jaki pryznaŭ (chaj sabie z farmalnych pryčynaŭ) zahad rektara ab adličeńni studenta 2-ha kursu matfaku Žaleźničenki niezakonnym. Nie, ślikajuć prafkam i prymajuć, zadniaj dataj, faktyčna, rašeńnie ab padtrymcy zahadu pra adličeńnie. U pryzyŭnaj kamisii ŭ vajenkamacie pasyłajuć Žaleźničenku na psychijatryčnuju ekspertyzu ŭ suviazi z tym, što pryzyŭnik razmaŭlaje pa-biełarusku! Potym prychodziać da vysnovy, što jon absalutna zdarovy i nakiroŭvajuć u vojska. Sud prymaje rašeńnie ab prypynieńni pryzyvu da razhladu hramadzianskaj spravy ab niezakonnaści pryzyvu Žaleźničenki. Ale ŭ vajskovaj častcy, kudy nakiroŭvajuć navabranca, admaŭlajucca padparadkavacca rašeńniu hramadzianskaha sudu. Admaŭlajucca uziać pad razhlad i medyčnuju daviedku, pavodle jakoj Źmitru naležyć adterminavańnie na 6 miesiacaŭ i nazirańnie ŭ lekaraŭ. Samo saboj zarazumieła, nie prymajecca pad uvahu i fakt haładoŭki pratestu Žaleźničenki.
Tym časam aficyjny orhan Ministerstva abarony vystupaje z redakcyjnym artykułam, u jakim valić usio z chvoraj hałavy na zdarovuju. Hazeta abvinavačvaje Žaleźničenku ŭ tym, što jon, nibyta, siabar BNF. A Partyju BNF (aficyjna zarehistravanuju) u svaju čarhu abvinačvaje ŭ fašyźmie i ŭ… prablemach Žaleźničenki. Udumacca tolki – siłavaje ministerstva, apiryšča mocy i biaśpieki dziaržavy, faktyčna, abviaščaje prapahandysckuju vajnu junamu hramadzianinu Biełarusi! Jaki choča tolki adnaho – kab u dziaržavie datrymoŭvalisia i jahonyja pravy. Hienerały suprać navabranca. Jaki hodny zaniatak dla aficeraŭ biełaruskaha vojska. A jaki rozhałas na ŭsiu krainu i na ŭvieś śviet...
Mnie heta mižvoli nahadała niadaŭniuju historyju, jakaja nadaryłasia ŭ susiedniaj dziaržavie. U Maskvie chacieli chucieńka zasudzić Vasilija Aleksaniana, prymusić jaho dać pakazańni suprać Chadarkoŭskaha, jaki ŭžo adbyvaje termin u źniavoleńni. (Aleksanian pracavaŭ u kampanii Chadarkoŭskaha “Jukas”.) Padsudny pakutuje na dźvie śmiarotnyja chvaroby – ŚNID u apošniaj stadyi i rak. Ale sud, prakuratura i FSVP (federalnaja słužba vykanańnia pakarańniaŭ RF) lubym koštam chacieli vybić pakazańni z Aleksaniana, pakul jon žyvy, i tamu ihnaravali ŭsie prośby chvoraha, a taksama jaho abarony prajavić humannaść. Tym nie mienš, chvala hramadzkaha abureńnia, listy ŭ jaho abaronu, padpisanyja viadomymi pravaabaroncami, dziejačami kultury, palitykami, haładoŭka salidarnaści Michaiła Chadarkoŭskaha – usio heta navat va ŭmoŭvach pucinskaj Rasiei dało, tak by mović, kumulatyŭny efekt. Aleksaniana pieraviali ŭ špital, choć i pakinuli pad achovaj. Uzrovień prablemaŭ i nastupstvaŭ, jakija prynieśli rasiejskaj uładzie niaŭkludnyja i biesčałaviečnyja (ŭ roŭnaj stupieni) dziejańni čynoŭnikaŭ i sudździaŭ padaŭsia kramloŭskim uładam praźmiernym i jany pajšli na vymušanyja sastupki.
Biełaruskija čynoŭniki i vajskoŭcy ŭ suviazi sa spravaj Žaleźničenki nie adčuli pakul i sotaj doli prablemaŭ u paraŭnańni z maskoŭskimi kalehami. Ale naša zadača i abaviazak, ja dumaju, – harantavać samy šyroki rozhałas hetaj spravy.
Kab im słužba miodam nie zdavałasia.
