Беларускі навуковец, якому давялося ўцячы з Беларусі тайнымі сцежкамі, напісаў «кароткі дапаможнік па экстраннай эвакуацыі»

«На няшчасце (або з-за маёй самаўпэўненасці і юнацкага максімалізму), на момант распачынання крымінальнай вытворчасці я яшчэ знаходзіўся на тэрыторыі АДКБ. Раптоўнае разуменне таго, што акно магчымасцяў звужаецца, прывяло мяне ў шокавы стан і амаль не пакінула мне часу на пошук альтэрнатыўных шляхоў і падыходаў.

Я ведаў гісторыю Жэні Гуцалава, якога пасля сінхранізацыі баз МУС затрымалі ў Арменіі (досыць бяскрыўдны артыкул «Абраза дзяржаўных сімвалаў» за ролік у інстаграме). У маім выпадку са здрадай дзяржаве і кіраваннем экстрэмісцкім рэсурсам справа адназначна намякала не толькі на затрыманне ў любой з краін ЕАЭС / АДКБ, але і на досыць хуткую экстрадыцыю ў Беларусь.

Узважыўшы тыя факты, якія можна было ўзважыць, я зразумеў, што застаўся толькі самы крайні варыянт — міжнародная абарона ў ЕС. А ў гэтым я, на жаль, ніякага досведу не меў. Таму, адкінуўшы ваганні, звярнуўся да тых, хто даўно займаецца пытаннямі эвакуацыі. Тут адзначу, што калі вам не пагражае расстрэльны артыкул у РБ / РФ і ёсць час для разважанняў, то можна (і трэба) самастойна вывучаць разрозненыя матэрыялы і планаваць варыянты ад'езду. Гэта больш надзейна, танней, дасць лепшыя вынікі і ўпэўненасць ва ўласных сілах. Прычым задача абсалютна пад'ёмная.

У мяне часу не было. Вырашыў адразу даверыцца вопыту дасведчаных людзей. Так як усё прайшло добра, то цяпер я магу пракаментаваць некаторыя тэхнічныя абставіны.

Такім чынам, пачатковыя даныя — чалавек без актуальнай шэнгенскай візы, якому трэба знікнуць з ЕАЭС (ён жа Мытны саюз). Выкажам здагадку, вы знаходзіцеся ў шокавым стане з-за навіслага дамоклавага мяча і знайшлі сілы кудысьці напісаць (рэкамендую пачаць з вядомых вам праваабаронцаў). На што звярнуць увагу далей.

Пункт №1. Эвакуацыйныя каманды

Нягледзячы на тое, што эвакуатаршчыкі патрабуюць запаўнення розных анкет, я вельмі сумняваюся ў тым, што інфармацыю з анкет хтосьці чытае. Працуюць тыя, хто дапамагае, максімальна дзелавіта. Інфармацыя таксама выдаецца крайне тэзісна і абагульнена. Як бы намякаючы на тое, што «альбо ты мне давяраеш на 100%, альбо шукай кагосьці іншага». Я схільны лічыць, што тут, калі вы не занадта дасведчаныя ў тэме і ніколі не выязджалі з Беларусі, варта так і рабіць, давяраць на 100% і на 100% жа выконваць рэкамендацыі. Хоць варта ўлічваць папраўку на тое, што колькасць працы ў кансультантаў пастаянна павялічваецца, а вось колькасць саміх кансультантаў застаецца ўсё той жа. Так што не чакайце імгненнага адказу ў рэальным часе і, так, настройцеся на тое, што ўзаемадзейнічаць прыйдзецца голасам.

Калі нейкі асабісты досвед маецца і ёсць прыродная ініцыятыўнасць, то ўсе варыянты трэба ацэньваць крайне крытычна. Не спадзявайцеся цалкам і поўнасцю на медыйную рэпутацыю арганізацыі (а калі і спадзяваецеся, то заўсёды трымайце ў галаве верагоднасць «памылкі таго, хто выжыў»). Не спадзявайцеся, што ўсё зробяць за вас умоўныя эвакуацыйныя агенцтвы або кансультанты, бясплатны сыр толькі ў пастцы. Парады «пытайцеся» не даю, бо эвакуатаршчыкі з высокай доляй імавернасці нічога тлумачыць вам не стануць, таму што «часу на гэта няма».

Тут бы я на іх месцы рабіў інакш, бо такая дзелавітасць і самаўпэўненасць мае і негатыўны бок — не абмяркоўваецца магчымая і існуючая рызыка (падрыхтоўка тэлефона, пытанні мабільнай сувязі, расход грошай, трансфер і транспартныя паслугі). А значыць, паміж вамі і трапляннем у цяжкую сітуацыю знаходзіцца толькі тонкая буферная зона шанцавання / удачы.

Пункт №2. Экстранная эвакуацыя — гэта скачок з трампліна

У залежнасці ад сітуацыі, у якую вы трапілі, рэфлексаваць і слухаць паланэз Агінскага можа быць роўна смерці. Таму што, чым больш думаеш пра тое, што трэба бегчы, тым больш знаходзіцца для сябе прычын гэтага не рабіць, з'яўляецца мільён сумневаў. Вельмі важна прымаць рашэнне імгненна, без якога-небудзь часу на разварушванне. Сціснуўшы зубы, максімальна хутка збіраем рэчы, прыводзім у парадак «лічбавы багаж» і першым транспартам, які трапіўся, «адыходзім у закат». Скачок з трампліна — гэта не разважайце, а проста скачыце. Думаць трэба будзе пасля прываднення.

У сучасным дынамічна зменлівым свеце магчымасць для рэлакацыі можа знікнуць за некалькі гадзін. Выдатная ілюстрацыя таму — мабілізацыя ў Расіі ці «марш Прыгожына», у выніку якога за пару гадзін Масква магла ператварыцца ў месца крывавых гарадскіх баёў. Таму настойліва не рэкамендуецца дацягваць да экстраннай сітуацыі накшталт увядзення ва ўраўненне пераменнай «вайсковая контрразведка» ці чагосьці падобнага.

Пункт №3. Юрыдычная падстрахоўка

Калі вы сабраліся з'язджаць інкогніта, раскажыце пра гэта правераным знаёмым прадстаўнікам СМІ, праваабаронцам, адвакатам. Калі нешта пойдзе не так, менавіта яны не дадуць вам згінуць у бясконцых засценках размеркавальнікаў і месцаў часовага ўтрымання. У выпадку правалу публічнасць згуляе вам на руку.

Сюды ж можна аднесці і наяўнасць сувязі з давераным адвакатам. Аптымальна мець адваката ў кожнай з краін, якую вы плануеце праязджаць, магчыма, нават загадзя звязацца з замежнымі праваабаронцамі. У нейкай меры з гэтым, напэўна, могуць дапамагчы мясцовыя праваабарончыя арганізацыі, хоць калі здарыцца так, што адначасова будзе мноства затрыманых — валанцёрскую дапамогу можна чакаць доўга. Публічныя людзі цікавыя многім, людзі звычайныя знаходзяцца ў канцы спіса чакання.

У маім выпадку галоўны праваабарончы рэсурс на працягу дзесяцігоддзяў жыцця ў Беларусі — гэта ПЦ «Вясна». У яго ёсць міжнародныя сувязі, я яго супрацоўнікам давяраю амаль што бязмежна. Вельмі моцна маральна падтрымлівалі, за што ім (ананімным валанцёрам) — нізкі паклон. Ведалі пра мае дзеянні і некаторыя журналісты, так атрымалася, што даваць каментары пра некаторыя важныя тэмы даводзілася ўжо седзячы на чамадане.

Пункт №4 — ВЕЛЬМІ ВАЖНЫ

Магчымасць афіцыйнага выезду за межы краіны. У рамках Мытнага саюза раяць увесь час правяраць, ці з'яўляецеся вы выязным. На прыкладзе Беларусі робіцца гэта праз сайт МУС з пазначэннем сваіх пашпартных звестак. Лепш за ўсё гэтую задачу дэлегаваць камусьці з праваабаронцаў і ўвесь час трымаць руку на пульсе. Пры змене статусу ў базе беларускага МУС статус у базе расійскага МУС абновіцца прыкладна за 8—12 гадзін. Гэта варта ўлічваць пры планаванні сваёй мабільнасці.

Нягледзячы на тое, што эвакуацыйныя кансультанты раяць без боязі заходзіць на сайт МУС самастойна і прапісаць свае даныя — у мяне на конт такой прыватнасці вельмі вялікія сумневы. Лагічна выказаць здагадку, што існуе карэляцыя паміж узроўнем публічнасці і наяўнасцю нейкіх сігнальных трыгераў у скрыптах сайта МУС. Хоць, з іншага боку, звычайны чалавек калі іх і зацікавіць, то, хутчэй за ўсё, не адразу, а з нейкай затрымкай у гадзіны (дні?). Такім чынам, калі вырашыце правяраць сябе самастойна, то рабіць гэта трэба непасрэдна перад стартам. Калі просіце кагосьці глядзець даныя, то хай выкарыстоўваюць VPN, якія дазваляюць паказваць Беларусь у якасці размяшчэння.

Пункт №5. Трансфер і перамяшчэнні

Транспарт для выезду неабходна выкарыстоўваць максімальна непрыкметны: маршрутныя таксі, індывідуальных перавозчыкаў, якія даюць аб'явы ў шматлікіх тэлеграм-каналах і групах ва «УКантакце» і на фэйсбуку, у вайберы, — вітаецца (па магчымасці) і перамяшчэнне аўтастопам і на спадарожным транспарце. Арыентавацца варта на варыянты, якія ўскладняць адсочванне вашага месцазнаходжання.

Вядома, тут ёсць імавернасць нарвацца на ашуканцаў, але з жалем павінен адзначыць, што цягнікі цяпер — гэта ўжо дакладна небяспечны спосаб перамяшчэння. Як, дарэчы, і перамяшчэнне на індывідуальным аўтамабілі.

Калі раптам прыходзіць думка «а можа, абысці мяжу ляснымі сцежкамі» — успомніце пра тое, што з нядаўніх часоў у той жа Беларусі леснікі сталі ваенізаванай арганізацыяй, маюць права на нашэнне зброі і могуць затрымліваць падазроных людзей і перадаваць іх МУС. Таксама прыгранічныя тэрыторыі багата абсыпаныя фотапасткамі. Пытанне ў тым, як хутка абнаўляецца інфармацыя з гэтых фотапастак і наколькі аператыўна на яе рэагуюць МУС і сатаварышы. Але ўлічваць гэты факт у сваіх планах варта.

Пункт №6. Мабільныя даныя

Усе камунікацыі як з эвакуацыйнымі кансультантамі, так і з блізкімі людзьмі праводзяцца праз месенджары і інтэрнэт. Сотавая сувязь — гэта толькі мабільныя даныя і ў самым экстранным выпадку — канал для СМС.

Беларусы павінны разумець, што ў РФ сім-карты прадаюцца ў аддзяленнях пошты Расіі, у некаторых гіпермаркетах, але! Але актываваць гэтыя карты, не маючы расійскага пашпарта або дазволу на жыхарства, немагчыма, ды і рэгістрацыя ў 99% выпадкаў ідзе праз сайт Дзяржпаслуг (тых самых, куды ў РФ рассылаюць мабілізацыйныя позвы). Купіўшы сім-карту ў паштовым аддзяленні, вы проста зробіце добраахвотнае ахвяраванне ў эканоміку краіны-агрэсара. Вядома, можна паспрабаваць купіць загадзя чыстую падстаўную карту «ў цыганоў», але варта ўлічваць, што такая сім-карта можа быць (і будзе) на ўліку ў ФСБ.

Беларусам вельмі раю выдаткаваць грошы і пашукаць такія ж «выпадковыя» сім-карты на мясцовых барахолках, яны сапраўды ёсць, каштуюць, вядома, дорага і гэтак жа, як і ў РФ, не гарантуюць таго, што не звязаныя з КДБ. У крайнім выпадку бяром некалькі сім-картаў ад розных прадаўцоў і папярэдне, у спакойнай абстаноўцы, уключаем іх у розных тэлефонах (IMEI-зуем). Браць гэтыя тэлефоны з сабой потым нельга, асноўны тэлефон уключаем непасрэдна перад стартам.

Задача працэсу — максімальна заблытаць лічбавы след і выйграць у выпадку чаго некалькі гадзін. На сім-карту абавязкова падлучаем роўмінг (калі раптам ён не падключаецца аўтаматычна). Адзначу, што КДБ Беларусі ведае, што такія варыянты складана адсачыць, і ён можа ўскладніць задачу пошуку чалавека, таму з нядаўніх часоў нават на квітанцыях аплаты ЖКП сталі пісаць (са зваротам да таварышаў-грамадзян) і пра сім-карты.

Павялічыць

І так, забудзьцеся пра «просты кнопачны тэлефон», у выпадку экстраннай рэлакацыі гэта амаль бессэнсоўны аб'ект, бо званкі праз сотавую сувязь, хутчэй за ўсё, прымаць будзе няма каму (кансультанты, як я згадаў раней, працуюць праз месенджары).

Безумоўна, мець рэзервовы «турэмны» miniphone накшталт ВМ-310 з сім-картай усё ж такі варта. Як варыянт, на самы крайні выпадак, СМС давераным людзям адправіць паспееце.

Пункт №7. Фінансавая бяспека

Вельмі важны пункт, на якім людзі, што займаюцца эвакуацыяй, не робяць акцэнту наогул (не ведаю, спецыяльна ці не). Гаворка пра грошы, якія неабходна ўзяць з сабой. Напрыклад, на поўным сур'ёзе кажуць узяць з сабой у дарогу 5000 расійскіх рублёў. Пяць тысяч — гэта ўмоўна два разы даехаць на таксі да аэрапорта, прытым «на таксі» — значыць на таксі афіцыйным (ад «Яндэкса», напрыклад), а не з выкарыстаннем нелегальных таксістаў-«бамбілаў». Вядома, можна сказаць «ну ёсць жа грамадскі транспарт і маршруткі», але іх яшчэ трэба знайсці, ды і яны ходзяць па раскладзе. А расклад можа (і не будзе часцей за ўсё) карэляваць з раскладам іншага важнага ў эвакуацыйнай справе транспарту.

Для самага простага перамяшчэння па РФ, на мой погляд, варта арыентавацца на суму каля 30—50 тысяч расійскіх рублёў.

Так што загадзя можна абмяняць валюту на патрэбную суму расійскіх рублёў, добра, калі ёсць карта «ЮМані» або «Сбера». Іх можна выкарыстоўваць для аплаты гатэляў і таксі. Для Расіі неабходныя карты расійскіх банкаў або, у крайнім выпадку, беларускія карты, якімі можна расплаціцца ў Расіі, прывязаць іх да акаўнта «Яндэкса», забраніраваць хостэл, купіць білет на самалёт.

Для ЕС патрэбны запас даляраў ці еўра. Заўсёды неабходна трымаць пры сабе невялікую колькасць дробных грошай, размеркаваных па розных месцах і кашальках. Выдатна працуе т. зв. money belt. Улічваючы, што апошнім часам вельмі актыўна выкарыстоўваюцца электронныя плацяжы і крыптавалюта, то і большую частку сабраных грошай трэба трымаць у іх.

Асобна варта загадзя паклапаціцца пра лагіны / паролі / OТР ад акаўнтаў і дадаткаў, зрабіць, дзе магчыма, бэкапы, рэзервовыя копіі і іншае. Усе перадаць даверанай асобе на захоўванне (якая абавязкова знаходзіцца па-за тэрыторыяй Мытнага саюза) і зрабіць копію на файлаабменніку/ах.

Пункт № 8. Неабходныя мабільныя праграмы

Я адрозніваюся артадаксальным падыходам да розных праграм на смартфоне. Але тым не менш, калі вам трэба эвакуявацца, прыйдзецца ўзяць з сабой смартфон (які павінен будзе замяніць вам ПК) і ўстанавіць усё, што толькі можа спатрэбіцца ў дарозе. Напрыклад, праграму накшталт Яндэкс GO або Bla-bla-car. Гэта сур'ёзна спросціць вам жыццё. Неразумна спадзявацца, што ўсё можна зрабіць праз вэб. Як паказала практыка — нельга, проста страціце каштоўны час.

Пункт №9. Самалёты — важны спосаб перамяшчэння

З гэтым прыйдзецца змірыцца і падрыхтавацца загадзя, калі ў вас боязь палётаў ці нешта падобнае (у тым ліку падрыхтавацца медыкаментозна). Цэны на квіткі розных перавозчыкаў мяняюцца імгненна, цэны растуць лінейна з выкупам квіткоў. Таму калі не ўдалося набыць лаўкост-білет на «Победу» за 3000 расійскіх рублёў, то прыйдзецца набываць квіток ад «Аэрофлота» за 20 000 рублёў, а то і наогул ляцець з перасадкамі палову сутак замест некалькіх гадзін. Так што тут прамаруджванне роўнае смерці. Спатрэбіцца расійская карта, прывязаная да любога прыдатнага сэрвісу продажу квіткоў. Часта тое, што яшчэ можна купіць на сайце, у касе аэрапорта купіць ужо нельга.

У выпадку немагчымасці хутка паляцець прыйдзецца падумаць пра начлег, аптымальны варыянт — нешта недалёка ад аэрапорта вылету. Тут адзначу, што калі няма сіл, то разглядаць варыянт начлегу дзесьці па-за тэрміналам сабе даражэй. Але ёсць цікавы варыянт.

У некаторых аэрапортах існуюць, назавём іх так, крыякамеры. Капсульныя гатэлі вельмі футурыстычнага выгляду, часцей у крокавай даступнасці ад стоек рэгістрацыі. Калі не рабіць папраўку на тое, што ў такіх капсульных гатэлях адсутнічае душ як з'ява, то рэч цалкам мілая. Вентыляцыя, святло можна рэгуляваць, вайфай і некалькі спосабаў зарадкі мабільных прылад.

Адзначу, што наконт душу не заўсёды ёсць сэнс хвалявацца. У крайнім выпадку валасы можна памыць у прыбіральні і высушыць пад сушылкай (праверана — працуе). Выдатны варыянт — выкарыстанне сухіх шампуняў.

Пункт №10. Зарадныя прылады

Вельмі важны элемент эвакуацыйнага кошыка. Мабільная прылада будзе вашым адзіным кампаньёнам у дарозе, які да таго ж не прыцягвае залішняй увагі. Пастаяннае выкарыстанне мабільных даных сур'ёзна нагружае батарэю, плюс, калі вы плануеце з кімсьці падзяліцца сваёй геалакацыяй (а я настойліва рэкамендую гэта рабіць), да нагрузкі дадасца і праца GPS. Таму абавязкова — добрыя ёмістыя паўэрбанкі (мне Baseus падабаецца).

У маім выпадку рэзервовым сілкаваннем быў DIY паўэрбанк, які выкарыстоўваўся як буферны акумулятар для сонечнай батарэі. З-за незвычайнага выгляду супрацоўнікі надглядных установак часта пыталіся: «Што гэта, напрамілы божа, наогул такое?» Але адказ «разбіўся паўэрбанк, я так яго парамантаваў» задавальняў большасць тых, хто пытаўся. Але зноў жа, у звычайных умовах такія прадметы напаказ лепш не выстаўляць, а трымаць у заплечніку і сілкаваць ад кабелю. Асноўная задача ўсё ж такі — не прыцягваць увагі. Так што паўтараць мой досвед і цягнуць блокі з 18650 не раю, бо ёсць рызыка трапіць у поле зроку тых, каму трапляцца дакладна няма сэнсу.

Таксама загадзя паглядзіце, якія рэжымы хуткай зарадкі выкарыстоўвае ваша прылада (калі выкарыстоўвае) і выдаткуйце грошы на добры кабель, што вытрымоўвае зарадныя токі, і на адпаведны зараднік. Сэнс у тым, што зарадныя станцыі перыядычна сустракаюцца ў аэрапортах і на вакзалах, але час кантакту з імі можа быць абмежаваны, таму чым большы ток вы зможаце зняць з разеткі ў момант часу, тым лепш.

Зарадная прылада GaN і 100W кабель да яго — гэта мая першая купля «на волі». З вялікай радасцю ўтылізаваў старую зарадную прыладу, якая грэе, як прас.

Пункт №11. Інфабяспека — стэрылізацыя прылады і стварэнне патрэбнага лічбавага вобразу

Для беларусаў ужо не ў навінку той факт, што мабільныя тэлефоны праглядаюцца пры перасячэнні мяжы. Раней такое было толькі ў выпадку мяжы з ЕС, але цяпер мае месца і ў выпадку мяжы з РФ. А значыць, пачынаць трэба з выдалення старога акаўнта ў тэлеграме праз вэб-форму і стварэння на гэты ж нумар тэлефона новага профілю, плюс прапрацоўка легенды.

У працэсе падрыхтоўкі праверце свае сацыяльныя сеткі на адсутнасць рэлевантных фатаграфій і біяметрыі (нездарма я ўвесь час выступаў супраць LENSA і падобных сэрвісаў). Калі ёсць магчымасць змяніць знешнасць, то лепш яе змяніць. Пры гэтым важна, каб новы вобраз не канкураваў з грамадскім успрыманнем вашай персоны, г. зн. калі без барады вы будзеце выглядаць больш падазрона — бараду пакідайце.

Асноўная задача — захаваць вобраз, адпаведны сітуацыі, якая вас атачае. Вельмі важна не вылучацца нічым сярод навакольных вас людзей і не прыцягваць увагі.

Абсалютна «нежывы» тэлефон выкліча не менш падазрэнняў, чым тэлефон з нейкім кампраматам. Павінна быць залатая сярэдзіна.

Пры праверцы на мяжы супрацоўнікі НКУС глядзяць усё: змесціва галерэі, гісторыю браўзера, гісторыю дадаткаў з Play Market, правяраюць смеццевы кошык, гісторыю падлучэння прылад, альбомы, нататкі, кантакты, месенджары і сацыяльныя сеткі. Ніжэй спасылкі на інструкцыі па «лічбавай дэзынфекцыі»:

• як шукаюць людзей у тэлеграме,
• інструкцыя па перасячэнні мяжы,
• ачыстка інфармацыі з телеграм-ботаў у вашым акаўнце,
• інструкцыя, як пачысціць інстаграм, «УКантакце», «Аднакласнікі», фэйсбук,
• інструкцыя для тых, хто данаціў праз фэйсбук. Інструкцыя па ачыстцы YouTube і Google-акаўнта,
• інструкцыя па ачыстцы галерэі, Google Photos і iCloud.

Калі лянота ці няма часу займацца ручной ачысткай, то прасцей за ўсё зрабіць новыя акаўнты, а старыя выдаліць. Але новыя трэба таксама напоўніць кантэнтам, каб стварыць бачнасць іх выкарыстання. Тут кожны можа выбраць найбольш прымальны для сябе варыянт. Я зрабіў новыя акаўнты і напаўняў іх, калі ўжо быў у дарозе.

Важная і ваша легенда — гэта пра тое, навошта вы едзеце туды, куды вы едзеце. Да сваякоў, па працы, па тавары. Калі размова пра працу, то прадумайце сабе прыдатную вакансію. Не лішнім будзе падпісацца на адпаведныя тэлеграм-каналы або групы ў VK/Viber (пошук працы ў РФ, Mash, якія-небудзь відэапрыколы або рэсурсы з рэцэптамі пірагоў).

Вельмі дапамагае з кім-небудзь прагаварыць, як вы будзеце адказваць, калі вас спыняць на вуліцы, калі вас будуць распытваць пра нешта ў маршрутцы, на мяжы. Мае сэнс прадумаць мноства варыянтаў бытавых smalltalk-аў, з якімі вы сапраўды можаце сутыкнуцца. Прагаворванне — гэта мадэляванне сітуацыі. Пры зносінах з людзьмі варта ўзяць сабе за правіла — згаджацца, выкарыстоўваць выклічнікі, па-дурному ўсміхацца і падтакваць, навучыцеся ўважліва слухаць людзей. Ім трэба падзяліцца, ім трэба атрымаць пацвярджэнне таго, што яны маюць рацыю. Усміхайцеся і падтаквайце, вам усяго толькі трэба дачакацца свайго рэйса. Ніякай палітыкі. Хоць прадумаць, як вы будзеце адказваць на пытанні з палітычным падтэкстам, — жыццёва важна.

Па асабістым досведзе таксама адзначу, што вельмі важна трымаць сябе ў руках і не даваць адрэналіну выплюхвацца вонкі, таму што ўсё гэта (мітуслівасць, нервовасць, дэманстратыўная паранойя) толькі зробіць вас падазроным аб'ектам і прыцягне ўвагу (па) міліцыі.

Пункт №12 — ВЕЛЬМІ ВАЖНЫ

Збор і падрыхтоўка доказаў. Вы павінны разумець, што ў выпадку звароту ў адпаведныя органы ЕС (не мае значэння, Італія гэта, Фінляндыя, Польшча ці Літва) з вамі будуць гутарыць, каб зразумець, што вы за чалавек. Гутарыць ветліва і тактоўна, але максімальна ўважліва да дэталяў. Афіцэр памежнай службы ведае пра сітуацыю ў Беларусі толькі так, як вы яму яе апішаце. Мы, беларусы, лічым, што ўсім і так ясна, што за жах дзеецца ў нас у краіне. На жаль, засмучу, ведаем пра гэта толькі мы. Усім астатнім патрэбныя фатаграфіі, скрыншоты, відэа і паказанні сведак. Падрыхтуйце іх загадзя, скрупулёзна збярыце ўсё, што зможаце сабраць. Заархівуйце ў ZIP (універсальны фармат) і загрузіце на некалькі розных файлаабменнікаў, потым адрас спасылкі можна апрацаваць у генератары скарочаных спасылак і запомніць кароткую паслядоўнасць.

Калі запомніць не атрымліваецца — выкарыстоўвайце нешта накшталт гадзінніка Casio Databank. Імавернасць таго, што ён выжыве, вышэйшая, чым у папяровага нататніка, але ніжэйшая, чым у наколкі на целе.

Важна некалькі разоў прагаварыць з кімсьці вашу гісторыю рэпрэсій, лепш з крытычным уважлівым сябрам, у крайнім выпадку — з люстэркам і дыктафонам. Важна разумець, што пакет дакументаў можа спатрэбіцца хутка, таму, акрамя файлаабменніка, абавязковая наяўнасць даверанай асобы (пажадана па-за Беларуссю) з добрым доступам у інтэрнэт і высокай хуткасцю мыслення. Абгаварыце, як, куды і што канкрэтна перадасць ваша давераная асоба ў выпадку неабходнасці. Такі варыянт лепшы, чым вазіць з сабой флэш-назапашвальнікі, якія могуць вас скампраметаваць. Абсалютна ўпэўнены ў тым, што поспех мерапрыемства залежыць не ад медыйнай вядомасці эвакуацыйнай арганізацыі, а ад наяўнасці «тылу» ў выглядзе даверанай асобы з высокай хуткасцю мыслення, узроўнем эрудыцыі і валоданнем сучаснымі тэхналогіямі.

Пункт №13. Рух — жыццё

Экстранная эвакуацыя ў гранічна сціслыя тэрміны — гэта адназначны стрэс. Рана ці позна адрэналін перастае дзейнічаць і накатвае стома, хочацца прысесці і адпачыць. Але рабіць гэтага нельга, трэба пастаянна перамяшчацца і рухацца. Таму што чалавек, які сядзіць на чамаданах, — гэта выдатная нагода падысці да яго і праверыць дакументы. А дзе праверка дакументаў, там і асоба ў базе МУС. Дарэчы, з перамяшчэннем звязаны вельмі важны пункт — адсочванне вашай геалакацыі, пра якую я згадаў у пункце №10. Вельмі раю прыняць да ведама такую магчымасць і актыўна выкарыстоўваць, калі патрэбная ананімнасць, то геалакацыю можна расшарыць праз тэлеграм (так, дарэчы, вельмі зручна сустракацца з людзьмі). Але ўлічвайце, што рэсурс батарэі траціцца вельмі хутка.

Пункт №14. Рэчы

Раю важныя рэчы (накшталт неабходнай тэхнікі) загадзя спакаваць і перадаць людзям (знаёмым ці сябрам), якія іх пазней змогуць перадаць вам нейкім спосабам. Людзі гэтыя пажадана не павінны быць блізкімі сваякамі, бо ў выпадку чаго менавіта яны трапяць першыя пад падазрэнне (ператрус). Колькасць рэчаў залежыць ад экстраннасці вашай эвакуацыі, у некаторых выпадках часу дастаткова, каб аформіць даверанасці і распрадаць усе непатрэбныя рэчы праз барахолкі, а ў некаторых выпадках — даводзіцца з'язджаць з дзвюма парамі шкарпэтак. У выпадку наяўнасці хранічных захворванняў, жыццёвая неабходнасць — мець важныя медыкаменты, прытым пажадана прадубляваныя ў некалькіх месцах.

Замест заключэння

Я беларус, таму я скажу пра Беларусь, хоць сказанае можа адносіцца да любой з краін-ізгояў (амаль што сінонім Мытнага саюза). Я не думаю, што сітуацыя, якая разгарнулася ў Беларусі, кардынальна зменіцца ў хуткім часе. Вельмі праўдападобна, што супрацьстаянне будзе павольна цягнуцца яшчэ 5-7-10 гадоў. Кожны беларус, які можа з’ехаць з краіны, павінен з’ехаць, нават абавязаны.

Успамінаецца паўміфічная гісторыя пра сустрэчу маршала Жукава і Эйзенхаўэра. Жукаў сказаў, што любы салдат СССР заўсёды рыхтуецца аддаць жыццё за Радзіму, а Эйзенхаўэр сказаў, што амерыканскі салдат рыхтуецца не сваё жыццё аддаць, а забраць жыццё ворага. Гэта дастасавальна і да цяперашняй сітуацыі.

Так што, калі вы вырашылі, што гатовыя эвакуявацца, — неадкладна пачынайце гэта рабіць, нават не дачытваючы да канца мой артыкул. У маім выпадку аптымальным варыянтам аказалася самастойная эвакуацыя з перыядычнымі кансультацыямі з эвакуацыйнай камандай, магчыма, вам падыдзе іншы варыянт».

Як бы вы ні выязджалі — захоўвайце здаровы сэнс, крытычную ацэнку сітуацыі і папраўку на названыя мной вышэй асаблівасці. І ўсё заўсёды пераацэньвайце. Даць рады з пераацэненай пагрозай у разы прасцей, чым з пагрозай недаацэненай.

Шляхі адыходу знікаюць кожны дзень, іх ужо амаль не засталося.

Калі вы раней з'ехалі, не ўздумайце вяртацца, ужо на мяжы вас можа сустрэць «букет» крымінальных артыкулаў, і проста з прапускнога пункта «картэж» павязе вас у найбліжэйшы СІЗА. Як бы ні ціснулі эмоцыі, як бы ні хацелася. Жывы і непераможаны, вы зможаце зрабіць для ўсіх значна больш, чым змучаны катаваннямі ці знішчаны катамі.

• 116
• 0
• 6
• 13
• 13
• 26
• 32
• 0