Нацбанк раней казаў пра рызыку дэвальвацыі — у тым ліку праз тое, што насельніцтва і бізнэс бяруць шмат крэдытаў. Эксперты таксама папярэджваюць аб небяспецы перагрэтай эканомікі. «Наша Ніва» спытала ў эканаміста, чаго чакаць.
Дэвальвацыя адбываецца і цяпер
Эксперт BEROC Анастасія Лузгіна лічыць, што чакаць рэзкай дэвальвацыі беларускага рубля бліжэйшым часам не варта.
«Дэвальвацыя і цяпер адбываецца — калі рубель знізіўся на долю адсотка. Але ўсіх палохае не плаўнае і малазначнае змяненне курсу, а калі дэвальвацыя паскараецца. У сённяшняй сітуацыі мы бачым, што курс можа змяніцца як у бок умацавання, так і ў бок зніжэння».
Праблемнай жа з'яўляецца сітуацыя, калі дэвальвацыя паскараецца ці мае пастаянны характар. Гэтага цяпер няма.
Рэзкую дэвальвацыю выклікаюць унутраныя праблемы ў эканоміцы ці сур'ёзныя вонкавыя фактары.
«Напрыклад, дэвальвацыя 2022 года была звязаная з дынамікай курсу расійскага рубля. Яна не мела ўнутрыэканамічных перадумоваў, таму разгортвалася як у адзін, так і ў другі бок», — тлумачыць эксперт.
У той жа час, калі ў эканоміцы разбалансіроўка, дэвальвацыя забяспечвае пераход рынку ў новы раўнаважны стан.
Што можа прывесці да падзення рубля?
На думку Лузгіной, асноўны фактар, які можа справакаваць паскарэнне дэвальвацыі, — гэта пагаршэнне сальда па знешнім гандлі.
«Калі паглядзець на даныя за сакавік, то ў нас расце адмоўнае сальда гандлёвага балансу перш за ўсё па таварах. Па выніках студзеня-лютага агульнае сальда па таварах і паслугах складала 23 мільёны. Калі маюцца такія невялікія станоўчыя паказчыкі па сальда, то ўзнікае рызыка прыйсці да адмоўных паказчыкаў.
У выпадку, калі па выніках года краіна выйдзе на адмоўны гандлёвы баланс, то атрымаецца, што прыток валюты ў краіну будзем меншым, чым яе трата.
У такім выпадку валюта будзе ў дэфіцыце, і курс беларускага рубля да даляра пачне зніжацца. Такая рызыка ёсць, але пакуль сітуацыя на рынку спакойная. З пачатку года беларускі рубель да даляра знізіўся на 1,75%, да расійскага рубля ўмацаваўся на 0,12%, агулам да валютнага кошыка зніжэнне з пачатку года склала менш за 0,5%. Летась было 0,35%».
Па выніках года мы будзем назіраць зніжэнне курсу беларускага рубля да даляра.
Такі прагноз супадае з тым, што мы назіраем цягам некалькіх апошніх гадоў. Напрыклад, пяць гадоў таму даляр каштаваў 2,1 рубля, вясной 2020 года — каля 2,4 рубля, а перад пачаткам вайны — каля 2,6.
Нацбанк зрабіў працу над памылкамі
«З прыходам Калаура Нацбанк змяніў падыход да вызначэння курсу беларускага рубля. У нас ужо на працягу 8 гадоў ідзе рынкавае курсаўтварэнне. Была праведзеная праца над памылкамі, цяпер Нацбанк не ўтрымлівае курс рубля, як гэта было да 2015 года, таму рэзкай дэвальвацыі чакаць не варта», — лічыць эксперт.
Падводзячы вынік, Анастасія Лузгіна адзначае, што для сапраўды рэзкай дэвальвацыі беларускага рубля павінны адбыцца якія-небудзь экстраардынарныя падзеі, як, напрыклад, пачатак поўнамаштабнай вайны ва Украіне. Аднак нават у дадзеным выпадку не варта блытаць зніжэнне курсу беларускага рубля да ўсіх асноўных валют з-за ўнутраных эканамічных праблем і паскоранае зніжэнне да некаторых валют (у 2022 годзе — да даляра і еўра) з-за ўплыву сітуацыі на расійскім валютным рынку.
Цяпер чытаюць
«Жэня ў нас ногі страціў». На парад у Мінск прыехалі вагнераўцы-беларусы — расказваем, хто яны9
Каментары
Але такія эканамісты, як маюць стырно кіраваньня нацбанкамі-цэнтрабанкамі з пярэпалаху, сапраўды, абрынаюць курс нацыянальных фіятных недавалютаў. Гэта праўда.
І апроч таго заўважу: цэнтрабанкі, фіят, цэнзура банкавасьці delenda est
/
\
/