Sioleta ŭsia Litva śviatkuje 15-hodździe adnaŭleńnia Niezaležnaści. Dyrektar bujnoha litoŭskaha łejbłu «Zona» David Bluŭštejn paralelna adznačaje «karparatyŭnaje» śviata — 15 hod tamu źjaviłasia jahonaja «Zona», što adyhrała rolu ŭ farmavańni litoŭskaha šoŭ-biznesu. Dziejnaść łejbł pačaŭ z vydańnia ŭ krainach Bałtyi relizaŭ zamiežnych zorak — Joy Division, Pixies, Cocteau Twins dy inšych, a potym zaniaŭsia pracaj ź miascovymi hurtami. Spravy pajšli dobra, i łejbł padzialiŭsia na dźvie firmy — adna zajmajecca kancertnymi spravami i vydaviectvam, druhaja — pracuje z hukazapisam. Sakretam pośpiechu dzielicca adzin sa stvaralnikaŭ «Zony», dyrektar Zona Records u Ryzie David Bluŭštejn.
«My vierym, što bałtyjskaja muzyka maje što prapanavać suśvietnamu muzyčnamu rynku», — kaža sp.Bluŭštejn. U «Zonie» vierać, što kožny čałaviek — talenavity pa-svojmu, a jahony pośpiech — pytańnie čysta jakasnaj vytvorčaści praduktu. Pieršymi klijentami łejbłu stali nia tolki lehiendarnyja Antis i Bix, ale i rasiejskija «Va-Bank» i Avia. «Zona» nikoli nie zajmałasia «dzieravienskaj» papsoj», — kaža praduser.
Z pop-muzykaj u Litvie — unikalnaja sytuacyja. Pieśni Ałsu, Kirkorava, Meładze stała prysutničajuć u litoŭskaj muzyčnaj prastory, i nia tolki ŭ ich vykanańni. Jak tolki źjaŭlajecca rasiejski hit, miascovyja muzyki pierapiavajuć jaho pa-litoŭsku. David kaža pra raźvitaść litoŭskaha šoŭ-bizu: «Pop-kanvejer pracuje šparka i efektyŭna, našy viadomyja papsaviki pradajuć da 30 000 dyskaŭ». Litoŭski albom stanovicca «załatym», kali razychodzicca nakładam u 10 000 (u Biełarusi — na paradak mieniej). Niadaŭna na łejble byli vydadzieny albomy hurtu IR, jaki na «Litoŭskaj alternatyŭnaj premii» (analah našaj «Rok-karanacyi») pieramoh u naminacyi «Lepšy rok-hurt». Ale nacyjanalnuju rok-muzyku ŭ tele- i radyjoetery ŭ Litvie nie pačuješ. «Litoŭskaja papsa krucicca paŭsiul», — narakaje Bluŭštejn. Ale litoŭcy nia schilnyja da stvareńnia kumiraŭ, tamu fen-klubaŭ litoŭskich vykanaŭcaŭ vobmal, a z usioj płojmy estradnikaŭ, jak praviła, vyłučajecca tolki adzin — Andryjus Mamantovas — aktor, paet i pop-zorka.
Papularny litoŭski pop-śpiavak Andryus Mamantovas zdolny syhrać takoha Hamleta, jaki zadavoliŭ režysera Ejmuntasa Niakrošusa.
Sp.Bluvštejn kaža, što heta adziny litoŭski vykanaŭca, zdolny sabrać na svoj kancert niekalki tysiačaŭ hledačoŭ. Sam Andryjus kaža, što heta prablema maleńkaj terytoryi: «Kožny vajuje za słuchača, ale ich patencyjnaja kolkaść — nievialikaja». Tamu składajecca sytuacyja, padobnaja da biełaruskaj — navat samyja papularnyja muzyki majuć druhuju pracu, kab zabiaśpiečyć siabie ŭ finansavym planie. Mamantovas hraje ŭ kino i teatry (samaja viadomaja jaho rola ŭ «Hamlecie» ŭ pastanoŭcy Niakrošusa), a taksama pierakładaje na litoŭskuju tyja samyja rasiejskija pop-hity. I Mamantovas, i Bluvštejn adčuvajuć, što treba ruchacca dalej u pošukach novych słuchačoŭ: «Ale na Zachad, bo na Ŭschodzie, u tym liku i ŭ Biełarusi, možna zajmieć bolej kłopatu, čym hrošaj, bo tam dyski vielmi tannyja», — kaža David. Andryjus bačyć vyjście ŭ źmienie padychodu: «My nie pavinny kapijavać toje, što papularna na Zachadzie, nie jany nas pavinny ździŭlać, a my — ich».
Pieršyja rok-hurty źjavilisia ŭ Litvie ŭ 1965—1966 hh. U Vilni — «Vienuoliai» i «Antanliai», u Koŭnie — «Aitvarai» i «Kertukai». Jany isnavali ŭ hłybokim padpolli. Sytuacyja źmianiłasia ŭ 1972 h., kali pierad Muzyčnym teatram u Koŭnie u znak pratestu suprać savieckaj akupacyi ŭ Litvie ździejśniŭ samaspaleńnie 19-hadovy rok-muzyka Romas Kałanta. 
Ułady vystavili Kałantu jak hipi-psychapata, što siadzieŭ na narkotykach. Ale ŭčynak Romasa abudziŭ ludziej: u Koŭnie prajšli antysavieckija akcyi, na vulicach źjavilisia nacyjanalnyja ściahi i hučali adradženskija pieśni. «Tady KHB kruta zaciahnuła hajki: na vulicach vincili za doŭhija vałasy i tutsama ich sastryhali ŭ varankach, a vystup i navat repetycyi prahresiŭnych kamandaŭ byli niemahčymyja», — uzhadvaje David Bluŭštejn, jaki na toj čas padpracoŭvaŭ dy-džejem na školnaj dyskatecy.
Mienavita ŭ ścienach taho Muzyčnaha teatru ŭ Koŭnie pačałasia historyja adnaho ź litoŭskich hurtoŭ, papularnaść jakoha siahanuła daloka za miežy Litoŭskaj SSR. Hurt «Arho» vykonvaŭ składanuju muzyku, eksperymentavaŭ z hukam — ich znachodki pryjšlisia darečy da teatralnych i kinasaŭndtrekaŭ. Jaho kiraŭnik — Hiedrus Kupravičus — pry kancy 1980-ch staŭ namieśnikam ministra kultury Litvy.
Na bazie samadziejnaha teatru Vilenskaha ŭniversytetu ŭ 1981 h. paŭstała jašče adna lehienda litoŭskaj muzyčnaj sceny — hurt «Ad Libitum». Rajmand Paŭłs pryznaŭsia, što ich muzyka paŭpłyvała na jahonuju tvorčaść. «Ad Libitum» možna paraŭnać z našym «Suzorjem» u časy ich art-rok- eksperymentaŭ. Pastupova muzyki pierajšli da elektronnaj muzyki z vykarystańniem «žyvoha» saksafonu.
Ale hałoŭnyja hieroi litoŭskaha roku — hrupa Antis (pa-biełarusku «kački») — adkryćcio festu «Lituanika-87», jaki źbiraŭ lepšyja rok-siły SSSR. Presa z zachapleńniem apisvała ich vystupy: ich fantasmaharyčnyja šoŭ z vykarystańniem roznakalarovych praścin, kletak z papuhajami. Styl Antis vyznačany jak «intelektualny nea-pank». Ciapier litoŭskija muzyki mohuć vybirać: u Litvie pracuje la 10 łejbłaŭ (dla paraŭnańnia — u Biełarusi ich kolkaść nikoli nie pieryvyšała piaci), usie jany zajmajuć svaju nišu i majuć dobry prybytak. 15 lutaha 2006 h. u Vilni prajšła cyrymonija «ALT-2005» — analah našaj «Rok-karanacyi», — jakaja adkryła imiony novych rok-hierojaŭ: albomam hodu pryznany Voyage (Pieno Lazeriai), a lepšym rok-hurtom — IR.
Kožny vystup hurtu Antis — fantasma-haryčnaje šoŭ.
Fota www.antis.it
❏
David Bluŭštejn (nar. 1959, Vilnia). Praduser litoŭskich festyvalaŭ «Lituanika» (1985), «Bluz-forum» (1987), Lithuania Rock March (1986—1988). Arhanizatar festyvalaŭ «Vilnia-Rok» (1989, 2003), Shok Parade (1998) dy inš.
Byŭ arhanizataram bałtyjskich turaŭ savieckich, litoŭskich i zamiežnych rok-zorak (zładziŭ tury hurtoŭ «Kino», «Zvuki Mu», Horana Brehaviča, Sonic Youth). Vykładaŭ kursy «Historyja pop-muzyki» i «Muzyčny menedžment» u Vilenskaj kanservatoryi (1996—2004). Aŭtar artykułaŭ z historyi suśvietnaj i litoŭskaj pop- i rok-muzyki.
Z 2005 h. dyrektar Zona Records u Ryzie, Łatvija.
Fota Julija Goyd
