Hetym razam na «Kirmašy prajektaŭ», pryśviečanym muziejnaj temie, užo abmiarkoŭvali kankretnyja zachady: jak zrabić muziej pryvabnym dy interaktyŭnym.
Na sud aŭdytoryi i ekśpiertaŭ, jakimi vystupili staršynia ICOM u Biełarusi Aleś Zimienka, historyk i antrapołah Ściapan Sturejka, a taksama zahadčyca adździeła navukova-aśvietnickaj dziejnaści Nacyjanalnaha mastackaha muzieja Dzijana Šantar, było pradstaŭlena vosiem prajektaŭ. Bolšaść imknułasia tak ci inakš stvaryć virtualnuju prastoru -– dla błukańnia pa schodach Bazyljanskich muroŭ albo pa krajavidach Ašmianščyny.
Kvest pa pošuku paparać-kvietki
Adnaŭleńnie kupalskaha abradu ŭ muziejnych ścienach z dapamohaj infarmacyjnych technałohij. Z takoha prajekta raspačała «Kirmaš» Maryja Alaksandrava. Videa-mapinh, digital storytelling, 3d-roliki, infakijoski, manitory z hulniami i anłajn-tury – usio heta prapanuje Maryja dla zachavańnia i papularyzacyi niemateryjalnaj spadčyny. Ekśpierty vykazalisia supraćlehła. Ściapan Sturejka zasumniavaŭsia, ci zdolnaja studentka realizavać taki maštabny i nadta darahi prajekt, i paraiŭ jaho zvuzić. U jakaści bolš prostaha varyjantu jon bačyć sietkavuju akcyju, padčas jakoj ludzi mahli b vykładvać videa, fota, historyi sa śviatkavańnia Kupalla ŭ admysłovaj supołcy ŭ sacyjalnych sietkach, kab takim čynam spravakavać cikavaść da abradu. Dzijana Šantar i Aleś Zimienka, naadvarot, prapanavali pašyryć prajekt na inšyja muziei i inšyja abrady i navat pašukać padtrymki ŭ JUNIESKA. Toje, što ŭ muziei Janki Kupały ŭžo ciapier dziejničaje mahčymaść prahladu 3d-ekspazicyi, Maryju nie zusim zadavalniaje, jana vykazałasia za toje, kab maksimalna raźvić hetuju multymiedyjnuju opcyju. Cikavuju prapanovu dadała hladačka z zały, jakaja paraiła stvaryć kampjutarnuju hulniu, dzie hieroj skokaŭ by praz vohnišča dy šukaŭ paparać-kvietku.
Stračany muziej
Biełaruski vilenski muziej imia Ivana Łuckieviča, jaki byŭ rasfarmavany ŭ 1944 hodzie i za adradžeńnie jakoha ciaham dziesiacihodździaŭ zmahajucca biełarusy Vilni, možna adradzić prynamsi virtualna. Z takim prajektam vystupiła mahistrantka Biełaruskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta kultury i mastactva Hanna Andrukovič. Ekspanaty buduć źmieščanyja ŭ 3d-madel Bazyljanskich muroŭ, u jakich i znachodziŭsia muziej. Hanna źbirajecca praciahvać spravu dziejačaŭ vilenskaha muzieja i dapaŭniać zbory jak sučasnymi ekspanatami, tak i starymi archiŭnymi dakumientami. Adkazvajučy na pytańni ekśpiertaŭ, jana skazała, što maładuju aŭdytoryju takaja forma muzieja zacikavić tym, što možna budzie prajścisia pa starych pamiaškańniach sa sklapieńniami, trapić u atmaśfieru Vilni 20-ch hadoŭ. Ale ŭvohule aŭdytoryja prajekta – heta ŭsie biełarusy, bo stvaryć muziej nanoŭ u tym vyhladzie, u jakim jon byŭ, užo niemahčyma: častka ekspanataŭ znachodzicca ŭ Litvie i Rasii. Pakolki Biełaruski muziej byŭ taksama i archivam, kudy kožny moh pryjści papracavać, u virtualnym muziei možna budzie taksama nablizić luby ekspanat, pahartać dakumienty. Kaardynatarka kampanii «Budźma biełarusami!» i staršynia Rady Zhurtavańnia biełarusaŭ śvietu «Baćkaŭščyna» Nina Šydłoŭskaja prapanavała stvaralnikam prajekta supracoŭnictva, a taksama vykazała ŭpeŭnienaść, što virtualny muziej budzie cikavy biełarusam zamiežža, pryčym u tym liku za košt takoj interaktyŭnaj formy.
Pryhažość Ašmianščyny i «encykłapiedyja savieckaj ułady»
Dyrektarka Ašmianskaha krajaznaŭčaha muzieja imia F. Bahuševiča Nastaśsia Navickaja pryjechała na kirmaš z dvuma prajektami. Pieršy ź ich – raspracoŭka muziejnaha sajta, kudy možna było b vykłaści virtualny tur pa Ašmianščynie, jaki byŭ stvorany na asnovie zdymkaŭ litoŭskich fatohrafaŭ. Takim čynam Nastaśsia płanuje pryvabić turystaŭ pryhažościu ašmianskaj ziamli, a zaadno i patencyjnych naviednikaŭ muzieja. Ekśpierty paraili Nastaśsi ŭsio ž nie razhladać stvareńnie sajta jak panaceju i dla pačatku bolš aktyŭna vieści akaŭnty muzieja ŭ sacyjalnych sietkach, a taksama pakazać vybitnaść Ašmianščyny ŭ vyhladzie adzinaha maršruta z najbližejšymi histaryčnymi pomnikami.
Druhi prajekt vyklikaŭ u zale histaryčnyja sprečki. Ašmianski muziej vyrašyŭ pravieści pierasoŭnuju vystavu, na jakoj demanstravaŭsia b albom z fotazdymkami vybaraŭ u Ašmianskim rajonie adrazu paśla ŭźjadnańnia Zachodniaj i Uschodniaj Biełarusi. Nastaśsia skazała, što savieckaja tema znoŭ nabyvaje aktualnaść, a vystava mahła b dać «śviežy pohlad na ŭstalavańnie savieckaj ułady». Aleś Zimienka vykazaŭsia, što takuju vystavu prosta nielha vieźci ŭ Minsk biez surjoznych tłumačeńniaŭ, bo nie tak zrazumiejuć. «Hetaja vystava pry najaŭnaści peŭnych kamientaroŭ mahła b być cikavaj u Varšavie, kab pakazać Biełaruś, jakuju Polšča straciła, albo ŭ Kijevie. Kali b heta byŭ nie prapahandyscki albom, to było b cikava daviedacca, jak skłaŭsia los ludziej na fota, chto jany. Ale prapahanda zastajecca prapahandaj, prosta mianiajucca kanteksty». Nastaśsia adkazała, što vystava zadumvałasia daŭno, i sumna pahadziłasia, što siońnia jana sapraŭdy vyklikaje niepažadanyja paraleli.
Novy animavany hieroj Brasłava
«Ci lubicie vy multfilmy?» – spytała Nadzieja Dudaronak, dyrektarka Brasłaŭskaha rajonnaha abjadnańnia muziejaŭ. Jaje prajekt – stvareńnie cykłu fłeš-multfilmaŭ pra historyju Brasłaŭskaha rajona. Ściapan Sturejka prapanavaŭ naŭzamien inšy varyjant – śpiektakli na histaryčnuju temu, u jakich mahli b udzielničać dzieci z usiaho rajona ŭ jakaści scenarystaŭ dy akcioraŭ. Astatnija ekśpierty paraili vypuskać multfilm nie na dyskach, a ŭ anłajn-viersii, a taksama admovicca ad konkursu na najlepšy scenar i hieroja multfilma, a davieryć heta prafiesijnym animataram i scenarystam, kali arhanizatary nie chočuć atrymać u vyniku niešta nakštałt zubra Valery.
Historyja dla małych
Małodšy navukovy supracoŭnik Nacyjanalnaha histaryčnaha muzieja Siarhiej Hančarenka pradstaviŭ prajekt aśvietnicka-zabaŭlalnaha časopisa dla dzietak. Časopis, jaki budzie vychodzić u 48 numarach, maje metaj u niasumnaj formie paznajomić maleńkich čytačoŭ ź biełaruskaj historyjaj i skarbami muzieja. Prysud ekśpiertaŭ: biez prafiesijnaj redakcyi hodnaha časopisa nie atrymajecca. Dzijana Šantar paraiła zrabić histaryčny komiks, a taksama dadać da kožnaha numara suvienir, kab dzieci mahli kalekcyjanavać mulažy ekspanataŭ muzieja. A Aleś Zimienka sa skiepsisam zaŭvažyŭ, što sučasnyja dzieci achvotniej buduć virtualna razrazać chałodnaj zbrojaj z fondaŭ muzieja niejkija pradmiety na ekranie ajpada, čym znajomicca z historyjaj na papiarovych staronkach razam z hierojami časopisa – chłopčykam i jaho viernym siabram vužykam.
Muziej u Krevie
Andrej Šułajeŭ, staršynia dabračynnaha fondu «Kreŭski zamak», vystupiŭ z dumkaj pra stvareńnie muzieja ŭ Krevie, jakoha dasiul niama. Prajekt sumiaščaje virtualny muziej i realnuju pierasoŭnuju vystavu. Ściapan Sturejka vykazaŭ zachapleńnie dziejnaściu fondu, ale adhavorvaŭ ad stvareńnia muzieja, jaki, na jaho dumku, budzie kamieniem na šyi, pierakonvajučy zastavacca hnutkaj hramadskaj inicyjatyvaj. Andrej Šułajeŭ bačyć stvareńnie muzieja svajoj supiermetaj, bo jaho ŭ Krevie sapraŭdy nie chapaje.
Mašyna času
Pry kancy»Kirmašu» Źmicier Rahačoŭ pryvioŭ słuchačoŭ na pyšny bal. Prajekt jaho nazyvajecca pravakacyjna – «Mašyna času jak zamiena muzieju» – i prezientuje žyvuju ekspazicyju: vidoviščnyja pierfomansy, udzielnikam jakich mohuć stać naviedniki muzieja. To bok čałavieku prapanujuć fizična akunucca ŭ inšuju epochu – pamachać šablaj, prymierać stroj u styli ampir, zakružycca ŭ tancy albo źviedać etykiet taho času. Ekśpierty spytali Źmitra pra canu strojaŭ, nieabchodnych, kab dałučycca da pierfomansaŭ, a taksama prapanavali dadać tearetyčny składnik – patłumačyć ludziam, čym adroźnivajecca forma, jakaja historyja ŭ toj ci inšaj zbroi. Aleś Zimienka paraiŭ usim pradstaŭnikam muziejaŭ učapicca ŭ Źmitra, kab jon sa svajoj kamandaj pryjechaŭ ź insceniroŭkami i tancami na ich mierapryjemstvy.
Takim čynam, svaje idei na muziejny «Kirmašy prajektaŭ» prynieśli jak sami muziejščyki, jakija pieražyvajuć za spravu, tak i ludzi ź inšych śfieraŭ, hatovyja prapanavać muziejam novyja inicyjatyvy. Admietna, što bolšaść dobra pradumanych i spraŭnych idejaŭ byli pryviezienyja z rehijonaŭ.
Muziejny «Kirmaš prajektaŭ» zadumvaŭsia jak sproba znajści idei i ad admysłoŭcaŭ u muziejnaj spravie, i ad šyrokaj hramadskaści. I jon paćvierdziŭ padazreńni arhanizataraŭ: z adnaho boku, naviedniki chočuć, kab muziei stali bolš pryvabnymi i cikaviejšymi, ź inšaha – prapanavać kankretnyja prajekty dla hetaha hatovyja najpierš sami supracoŭniki muziejaŭ, a nie naviedniki. Tak, z 8 prajektaŭ, prezientavanych na «Kirmašy», tolki adzin byŭ nie z muziejnaha asiarodku. Parady ad ekśpiertaŭ byli karysnyja ŭsim. Pa-pieršaje, mnohim inicyjataram prajektaŭ varta zrazumieć i sfarmulavać svaju sapraŭdnuju metu i kamu nasamreč patrebnaja realizacyja prajekta. Na movie markietynhu i mieniedžmientu: treba najpierš dakładna i ščyra vyznačać svaju metu i metavuju aŭdytoryju. Možna padtrymlivać dziejnaść ustanovy, možna imknucca «prystroić» abo vykarystać užo napracavany materyjał, a možna (u tym liku praz heta ŭsio) vyrašać hramadskaznačnyja zadačy, dapamahać inšym i samim ruchacca napierad.
Ale navat dakładna ŭśviedamlajučy, chto metavaja aŭdytoryja, treba bolš daśledavać jaje, razumieć bolš detalna jaje patreby i čakańni. Važna taksama dakładna pradumvać, u jakoj formie realizavać zadumu, praź jaki pradukt abo pasłuhu maksimalna efiektyŭna vykanać pastaŭlenuju zadaču. Vyznačyŭšy hetyja klučavyja momanty, možna budzie abminuć mnohija niepatrebnyja prablemy na šlachu realizacyi zadumy.
Bolš detalova acanić prajekty, a taksama dać parady i paŭdzielničać u ich udaskanaleńni možna tut. Dałučajciesia da abmierkavańnia!
Kampanija «Budźma biełarusami!» dziakuje ŭsim udzielnikam «Kirmašu prajektaŭ» i žadaje pośpiechaŭ u ich realizacyi.
Budźma partniorami! Zrobim muziejnaje žyćcio raznastajniejšym razam!
