 |
Nahadajem, učora stała viadoma, što ŭ adnym z prytokaŭ Biareziny niepadalok ad centralnaj siadziby Biarezinskaha zapaviednika ŭ Lepielskim rajonie zaołahi vyjavili paŭnočnaamierykanskaha pancyrnaha ščupaka.
Navukovy supracoŭnik dziaržaŭnaj pryrodaachoŭnaj ustanovy «Biarezinski bijaśfierny zapaviednik» Ihar Miadźviedzieŭ raspavioŭ pra padrabiaznaści nadzvyčajnaj znachodki i pra toje, čaho možna čakać ad reliktavych ryb‑alihataraŭ. Zaŭvažym, što hetak ich nazyvajuć niezdarma: darosły pancyrny ščupak padobny na krakadziła‑bierviano. Bujnyja rybiny mohuć dasiahać u abchvacie 80‑100 santymietraŭ.
«Pancyrnaha ščupaka złavili na niehłybokim pierakacie prosta sačkom. Druhoha, što byŭ pobač, nie ŭdałosia. Spačatku ludzi, što złavili rybinu, padumali, što heta zvyčajny naš ščupačok, ale potym razhledzieli jaho i panieśli da nas u adździeł», — skazaŭ Ihar Miadźviedzieŭ.
Ale, pavodle navukoŭca, chutka vyśvietliłasia, što heta nie pieršaja sustreča ryby‑alihatara z žycharami Lepielščyny.
‑ Potym da nas pryjšoŭ jašče adzin miascovy žychar‑rybak i skazaŭ, što ŭ 6 kiłamietrach ad nas, vyšej pa płyni, na čarviaka vudaj złaviŭ hetkuju ž rybinu. Ale pahladzieŭ na jaje i adpuściŭ u raku, bo vyrašyŭ, što ŭ zapaviedniku mohuć być i niejkija hetkija redkija ryby, jakich treba achoŭvać i adpuskać. To bok minimum u Biarezinie zastałosia dva pancyrnych ščupaki.
Miadźviedzieŭ z kalehami pašukaŭ u navukovaj litaratury i zrazumieŭ, što paŭnočnaamierykanskija reliktavyja hości mohuć stać stałymi žycharami našych vadajomaŭ.
‑ My praličyli ŭsie mahčymyja varyjanty… U ich ža na radzimie, toj ža Kanadzie, taksama dastatkova choładna. U litaratury pišuć, što aptymalnaja dla pancyrnaha ščupaka tempieratura vady — plus 14 hradusaŭ. To bok u nas jany mohuć spakojna vyžyć. Kali ščyra, u mianie ŭvohule skłałasia ŭražańnie, što złoŭleny pancyrny ščupak nie pieršy hod žyvie ŭ nas… 36 santymietraŭ daŭžynioj — anijak užo nie malok.
Treba zaŭvažyć, što vantroby i ikra hetych ščupakoŭ — taksičnyja. Ludzi mohuć spažyvać ich miasa, a voś tutejšyja nasielniki vadajomaŭ mohuć paciarpieć.
‑ Vantroby i ikra taksičnyja, to bok mohuć naškodzić papulacyi biełaruskaj ryby, kali, nie daj Boh, pačnuć tut razmnažacca. Da mietra, miarkuju, u nas moža vyraści, bo vada ŭsio ž u nas krychu chaładniejšaja, i raści jany buduć nie tak chutka.
Miascovych kankurentaŭ ščupak‑alihatar moža nie bajacca.
‑ Łuska — nie paŭkruhłaja, jak u našych, a rombami, dy nastolki mocnaja, što nie prabješ i harpunom.
Ihar Miadźviedzieŭ upeŭnieny, što ekzatyčnych ščupakoŭ vypuścili akvaryumisty.
‑ My sprabavali znajści krynicu raspaŭsiudu. Źviartalisia i ŭ našu Akademiju navuk, ale biezvynikova… My navat nie viedajem, kali i kolki hetych ščupakoŭ było vypuščana ŭ vadu. Jak adsočvać — składanaje pytańnie: u nas u zapaviedniku navat i ichtyołaha niama. Chacia, kali ich vypuścili niekalki ekzemplaraŭ, to kali‑niekali jany pačnuć traplać na vudy…
Pancyrnyja ščupaki, abo ryby‑alihatary, źjaŭlajucca samymi bujnymi rybami, što žyvuć u presnych vadajomach Centralnaj i Paŭnočnaj Amieryki i vostrava Kuba. Cieła hetych ryb pakryta pancyram z toŭstaj i tryvałaj łuski, jakaja składajecca z unutranaha kaścianoha płasta i vonkavaha płasta zihotkaj emali, abo hanaina. Adhetul i ich navukovaja nazva — hanoidy.
Vypadki napadu hetych hihanckich drapiežnikaŭ na čałavieka ŭ vadzie vielmi redkija. Adzinkavyja zarehistravanyja vypadki ahresii suprać čałavieka zdaralisia tolki tady, kali pancyrnyja ščupaki byli vielmi hałodnymi, albo mocna spałochanymi ci paranienymi.
Na rasijskich internet‑aŭkcyjonach pancyrnyja ščupaki pradajucca dzieści pad 40 dołaraŭ za rybinu, akvaryumisty nie rekamiendujuć pasialać ščupakoŭ razam z rybami mienšymi za ich pa pamierach, bo šancaŭ u ich nie zastaniecca: relikty zvyšahresiŭna siabie pavodziać u dačynieńni da susiedziaŭ navat svajho rodu.
