Jak viadoma, alerhija – heta reakcyja na niejkaje rečyva, što trapiła ŭ arhanizm, jak na pahrozu. Alerhienami mohuć być nie tolki ježa ci leki, ale absalutna lubyja rečyvy z navakolla ci navat tkanki ŭłasnaha cieła. Jak tolki ŭ niejkim rečyvie paznali voraha (a adbyvajecca heta napraciahu ličanych siekund, chvilin, radziej – napraciahu hadziny), šerah kletak kryvi i tkanak vykidaje miedyjatar histamin.
Tak raźvivajecca anafiłaksija — najciažejšaja z alerhičnych reakcyj, jakaja časam patrabuje nieadkładnaj dapamohi z boku lekaraŭ i, nadalej, intensiŭnaj terapii va ŭmovach reanimacyi. Heta moža zdarycca z kožnym niezaležna ad uzrostu, pachodžańnia, połu i statusu, a hałoŭnaje — niezaležna ad kolkaści alerhienu ŭ arhaniźmie.
Źniešnija prajavy vykidu histaminu — acioki roznych častak cieła (najbolš zaŭvažnyja — na tvary, najbolš niebiaśpiečnyja — u horle), syp u vyhladzie krapiŭnicy, prystup astmy (zadyška), bol i ciažar u žyvacie, młosnaść, vanity.
Pry dalejšym raźvićci anafiłaksii na fonie strachu śmierci adbyvajecca padzieńnie cisku i strata prytomnaści, napraciahu niekalkich chvilin moža nastupić kliničnaja śmierć. Čym chutčej raźvivajucca simptomy anafiłaksii, tym ciažej uratavać čałavieka.
Razhladajučy vypadki raptoŭnaj śmierci maładych spartoŭcaŭ na spabornictvach ci školnikaŭ na ŭrokach fizkultury, niekatoryja daktary stali padazravać, što heta byli vypadki anafiłaksii, spravakavanyja fizičnymi nahruzkami. Hety kštałt alerhii vyklikajecca tymi praduktami abmiena, jakija nazapašvajucca ŭ myšcach pry nahruzkach. I sapraŭdy, šerah pacyjentaŭ śviedčyć pra simptomy alerhii ŭ adkaz na aerobnyja praktykavańni ci inšyja vidy spartovych nahruzak. Pravakujučymi faktarami tut mohuć vystupać pryjom ałkahola, mučnaja ježa, kukuruza, pamidory, maluski, leki kštałtu niesteroidnych supraćzapalenčych preparataŭ (aśpiryn, analhin, paracetamoł). Mahčyma, i tak zvanaja «chaładavaja» alerhija, i alerhičnyja prajavy ŭ vypadku vostraha stresu majuć pad saboj padobnuju pryrodu.
Dziela prafiłaktyki anafiłaksii važna viedać, na što zreahavaŭ arhanizm, ale dla samoha ciačeńnia chvaroby i lačeńnia heta nieistotna: prajavy tak zvanaj ideapatyčnaj (biespryčynnaj) anafiłaksii ničym nie adroźnivajucca. Śpiecyjalisty źviazvajuć biespryčynnuju anafiłaksiju z časovymi źmienami ŭ imunnaj sistemie – padvyšeńniem alerhanaściarožanaści, kali luby, da hetaha biaskryŭdny, ahient moža spravakavać vykid histaminu.
U takich vypadkach pacyjentu varta mieć z saboj injektar z adrenalinam kštałtu EpiPen, Jext ci Emerade, rajać zamiežnyja daktary. A jašče pry lubych prajavach alerhii varta terminova źviarnucca pa miedyčnuju dapamohu (navat kali vy ŭ hety momant znachodziciesia ŭ paliklinicy – vyklikać «chutkuju dapamohu», bo lik časam idzie na chviliny.
Lepiej pierastrachavacca, čym pamierci ad šoku pa darozie damoŭ.
Alerhołahi papiaredžvajuć: navat pieršy kantakt z alerhienam (lekami, praduktami i h.d.) moža pryvieści da anafiłaktyčnaj reakcyi. A značyć, navat samyja starannyja paźbiahańni paŭtornaha kantakta z alerhienam nie harantujuć biaśpieki. Aproč hetaha, isnuje pierakryžavanaja alerhija – kali antycieły, vypracavanyja na adzin z alerhienaŭ, raptam jak kluč da zamočka padychodziać da zusim inšaha, nibyta biaskryŭdnaha ahienta – i zapuskajuć vykid histaminu.
Antyhistaminnyja srodki nie dapamohuć, kali alerhičnaja reakcyja pačała raźvivacca. Bo antyhistaminnyja srodki papiaredžvajuć vykid histaminu da pačatku alerhičnaj reakcyi. Paratunak ad šoku — adrenalin i steroidnyja harmony ŭ vialikaj kolkaści.
Ale kali čałaviek viedaje, što sustreniecca z alerhienam – pryniataja zaraniej tabletka antyhistaminnaha preparatu dapamoža paźbiehnuć alerhičnaj reakcyi albo źmienšyć jaje prajavy.
Anafiłaksija niebiaśpiečnaja najpierš tym, što pry raźvićci šoku chvory vielmi chutka robicca biezdapamožnym, navat kali zachoŭvaje pieršy čas prytomnaść. Tamu varta razhladać lubuju raptoŭnuju alerhiju, a taksama biespryčynnuju stratu prytomnaści ŭ alerhika jak pačatak anafiłaktyčnaha šoku. Čym raniej buduć pryniatyja śpiecyjalnyja miery, tym bolej šancaŭ na vyžyvańnie ŭ pacyjenta. Tamu ni ŭ jakim razie nielha pakidać čałavieka z vostraj alerhijaj biez nahladu na bližejšyja niekalki hadzin, navat kali jahonaje samaadčuvańnie paraŭnalna stabilnaje.
I ŭsio ž apošnim časam alerhołahi prychodziać da vysnovy, što kožny z nas napraciahu žyćcia pieražyvaŭ anafiłaksiju: naprykład, kali vam paśla ŭkołu aniestezii ŭ kreśle stamatołaha stała młosna na niekalki imhnieńniaŭ — mahčyma, u hety momant vy paśpiachova pieražyli anafiłaktyčny mikrašok.
