Niekatoryja sajty dziaržorhanaŭ pa canie roŭnyja vysokatechnałahičnym partałam. Jak vybirajucca raspracoŭščyki dziaržsajtaŭ i kudy sychodziać vielizarnyja biudžetnyja srodki, pasprabavaŭ vyśvietlić «Ježiednievnik».
Apošnim časam urad i kiraŭnik dziaržavy šmat robiać dla vykaranieńnia pryčyn, jakija spryjajuć źjaŭleńniu karupcyi. Na heta nacelena i apošniaja viersija Zakona «Ab baraćbie z karupcyjaj», dzie važnym faktaram vykaranieńnia karupcyi nazvanaja prazrystaść praviadzieńnia dziaržzakupak. I voś kankretnaja situacyja.
U vieraśni 2014 Śledčy kamitet zapuściŭ ułasny sajt. Z dapamohaj resursu Śledčy kamitet paviedamlaje hramadskaści naviny, a taksama prymaje zvarotnyja zvaroty ad hramadzian.
Miarkujučy pa infarmacyi ab dziaržzakupkach, hety sajt abyšoŭsia respublikanskamu biudžetu prykładna ŭ 80 tysiač dalaraŭ (825 młn rubloŭ). Cana, prapanavanaja raspracoŭščykam, Centram bankaŭskich technałohij, była nie samaj vysokaj siarod udzielnikaŭ konkursu. Byli prapanovy i ŭ 90 tysiač. Sam ža SK hatovy byŭ addać na svoj sajt da 100 tys. dalaraŭ (1 młrd rubloŭ).
Kolki abychodziacca sajty dziaržavie?
Stvareńnie sajta samo pa sabie pryhožaje pole dla karupcyi, bo tut składana padličyć, kolki realna jon kaštuje.
Naprykład, za dyzajn resursu možna zapłacić 500 dalaraŭ, a možna vykłaści i ŭ 10, i ŭ 20 razoŭ bolš. Idzi potym raźbiarysia, abjektyŭnaja cana ci nie. Ale byvajuć vypadki, kali košt kančatkovaha praduktu adnaznačna vyklikaje pytańni.
Uładzimir Kavałkin, kiraŭnik prajekta «Košta urada», źviarnuŭ uvahu, što košt sajta SK moža vyklikać pytańni, kali paraŭnać jaho z canoj raspracoŭki inšych sajtaŭ dziaržaŭnych arhanizacyj.
Tak, naprykład, madernizacyja sajta Pieršaha kanała Biełaruskaha radyjo abyšłasia biudžetu ŭ 3000 dalaraŭ (32 młn rubloŭ), telekanała «Biełaruś-1» — 2500 (25 młn rubloŭ). «Hetyja sajty značna składaniejšyja, nahružanyja infarmacyjaj i videa, u adroźnieńnie ad prostaha sajta-vizitoŭki SK», — skazaŭ Uładzimir Kavałkin.
Cana novaha sajta Pieduniviersiteta imia M.Tanka, jaki źmiaščaje sistemu dystancyjnaha navučańnia MOODLE, — usiaho 15 tys. dalaraŭ (150 młn rubloŭ).
U jakaści prykładu sajta, jakomu patrebna pavyšanaja abarona infarmacyi, možna ŭspomnić Mytny kamitet. Jon taksama ŭziaŭsia stvarać ułasnuju internet-placoŭku, adnak tendar byŭ admienieny pa techničnych pryčynach. Tym nie mienš važna, što kankursant-pieramožca zapytaŭ canu ŭ 17 tysiač (170 młn rubloŭ) — heta značyć u 5 razoŭ tańniej za sajt Śledčaha kamiteta.
Nakolki składany sajt SK?
Ekśpierty ŭ halinie IT, da jakich źviarnuŭsia «Ježiednievnik», nie ŭzialisia aceńvać adekvatnaść koštu sajta SK.
Dakładniej, pabajalisia. Spasłalisia na toje, pradukt moža ŭtrymlivać niejkija schavanyja sierviery, u jaho moža być składanaja sistema abarony, i hetak dalej. Vidavočna tolki, što na rynku padobnuju canu majuć zusim niaprostyja sajty. Praŭda, u techzadańni da vyrabu sajta SK ničoha nie skazana, pra niejkija admysłovyja sistemy abarony abo schavanyja sierviery. Samy zvyčajny infarmacyjny sajt.
Jak havorycca ŭ techzadańni, budučy sajt pryznačany dla pradastaŭleńnia infarmacyi ab dziejnaści SK, a vobłaść jaho prymianieńnia — ideałahičnaja praca ŭ sietki. Struktura sajta pavinna ŭ siabie ŭklučać hałoŭnuju staronku, staronki nižniaha ŭzroŭniu i rubryki. Na hałoŭnaj staroncy pavinna raźmiaščacca infarmacyja, naviny, fota-i videahalereja, a taksama rubryka «Elektronnyja zvaroty» i pošuk pa sajcie. Na nižnim uzroŭni - infarmacyja ab upraŭleńniach Śledčaha kamiteta pa abłaściach i Minsku i inšaja infarmacyja. Samy zvyčajny sajt, ničoha składana ci asabliva składanaha.
Na što syšła amal sotnia tysiač dalaraŭ?
Sprabujučy razabracca, za što padatkapłatniki zapłacili takija vialikija hrošy, my źviarnulisia ŭ SK. My ščyra ŭkazali, što košt takoha sajta ŭ 825 młn rubloŭ, kali jaho supastavić z techzadańniem, moža śviedčyć ab karupcyi i paprasili dać tłumačeńni. Abureńniu staršyni tendarnaj kamisii, jaki ažyćciaŭlaŭ zakupku, nie było miažy.
Pa telefonie jon doŭha sprabavaŭ atrymać adkaz na pytańnie, jak my tolki aśmielilisia padazravać jaho, sumlennaha čałavieka, u karupcyi. My adkazali, što nikoha nie padazrajom, a ŭsiaho tolki sprabujem atrymać adkazy, bo košt sajta, jak ni kruci, vyklikaje pytańni. Urešcie, pradstaŭnik SK pajšoŭ na sastupku i paabiacaŭ dać adkaz. I sapraŭdy daŭ. Praŭda, ad pramoha adkazu staršynia tendarnaj kamisii syšoŭ. U svaim liście SK tolki padkreśliŭ: «U ahulny košt rabot pa raspracoŭcy internet-sajta ŭklučany vydatki pa atestacyi stvaranaj sistemy abarony infarmacyi».
Mahčyma, mienavita hetaja pracedura i vylivajecca dla dziaržviedamstvaŭ ŭ kruhłuju sumu? Ale kolki: 20, 30, 40 tysiač dalaraŭ?
Viadoma, što atestacyja pravodzicca praz Apieratyŭna-analityčny centr pry prezidencie. Ci sam Centr ažyćciaŭlaje pravierku, ci heta robiać niejkija akredytavanyja łabaratoryi, a potym adpraŭlajuć infarmacyju ŭ orhan, u AAC apieratyŭna adkazać nie zmahli. Nie ŭdałosia vyśvietlić i infarmacyju pra canu hetaj pracedury i ab kančatkovym atrymalniku hrošaj. Źviestki, kudy, dakładniej kamu, sychodziać vialikija biudžetnyja hrošy, apynulisia vialikim sakretam.
Ci možna było abyścisia tańniej?
Varta jašče raz viarnucca da «Centra bankaŭskich technałohij», jaki vyjhravaŭ tendary nie tolki ad SK, ale i ad inšych dziaržorhanaŭ, taksama zapytvajučy vielmi bujnyja sumy. Naprykład, jon stvaryŭ sajt Biełaruskaj valutna-fondavaj biržy za 1,28 młrd rubloŭ.
Ci vałodaje heta kampanija niejkimi ŭnikalnymi instrumientami pa stvareńni abarony sajtaŭ, jakija adpaviadajuć patrabavańniam AAC, nieviadoma. Raspracoŭščyki, jakija taksama ŭdzielničali ŭ tendarach na dziaržzakupki, zapeŭnivali, što jany byli zdolnyja vykanać prapanavanaje techničnaje zadańnie.
Kab padmacavać svaje sumnievy, Uładzimir Kavałkin źviarnuŭsia da jašče adnaho prykładu — zakupcy rabot pa stvareńni sajta Dziaržkamiteta sudovych ekśpiertyz, jaki maje patrebu ŭ nie mienš mocnaj abaronie, čym SK. Adnym z udzielnikaŭ hetaha konkursu taksama byŭ «Centr bankaŭskich technałohij», jaki zapytaŭ 635 młn rubloŭ.
Ale tendar nie adbyŭsia. Aficyjnaja pryčyna — usim pretendentam nie chapiła piśmova aformlenaj daviedki ab adsutnaści zapazyčanaści pa vypłacie padatkaŭ. Uładzimir Kavałkin nie vyklučaje, što praviadzieńniu konkursu moh pieraškodzić niečakany ŭdzielnik z prykmietna bolš vyhadnaj prapanovaj — kampanija «Mitłab» paprasiła za vykanańnie rabot za ŭsio… 86 młn rubloŭ.
«Mahčyma,«Mitłab» vielmi niaŭdała ŭkliniŭsia ŭ tendar sa svajoj prapanovaj, jakaja była ŭ siem razoŭ tańniejšaja za prapanovu «Centra bankaŭskich technałohij», — vykazaŭ mierkavańnie ekśpiert. Tak heta ci nie, ciažka skazać, ale pryčyna admieny tendaru vielmi dziŭnaja.
Ad pytańniaŭ «Ježiednievnika» ab košcie i składanaści rabot nad sajtam Kamiteta sudovych ekśpiertyz «Mitłab» uchiliŭsia.
