Mova1818

Mova naša. «Na samaj spravie» — «i praŭda», «daliboh», «tym časam»

Jak treba «pisać» — «na samoj spravie» ci na «samaj spravie»? A što heta naohuł značyć? Ci i praŭda hetak važna, jakaja jana — sprava taja — «sámaja» ci «samáia». Zhadziciesia, što vyraz davoli-taki ćmiany. A jašče i ŭ karšeń dajuć za jaho, kali niejki nie taki nacisk pastaviš. Adnym słovam — adračysia i dziasiatamu zakazać.

Ćmianyja vyrazy — ich taksama varta zachoŭvać. Ja lublu ich, kali jany majuć niejkuju histaryčnuju ci stylistyčnuju vartaść; kali jany ŭžyvalisia ŭ Statucie 1588 h. ci pachodziać ź niejkaje redkaje havorki. Tady jany i praŭda dobraja zakrasa dla našaje havorki. Ale «na samaj spravie» da takich, vidać, nie naležyć i my śmieła možam padabrać dla jaho zručniejšyja varyjanty.

Ja adzin čas panadziŭsia byŭ kazać «nasamreč». Jak niama miasa, to i hryb zakrasa. Ale ž i hryb toj niejki nie nadta jadki. Z hruntu «nasamreč» heta toje ž, što i «na samaj spravie», tolki što źleplenaje ŭ adno hruvastkaje słova.

Dyk jak ža skazać praściej dy jaśniej? «Heta na samaj spravie dobraja reč» — «Heta i praŭda dobraja reč», «heta daliboh (dadušy) dobraja reč». «Ja, na samaj spravie, chacieŭ pra inšaje pahavaryć» — «Ja, praŭdu kažučy, chacieŭ pra inšaje pahavaryć». «Jon krychu bajaŭsia hetaha, ale na samaj spravie było zusim ništo sabie»… Voś da hetaha kantekstu zručny adpaviednik padaje prafiesar Fiodar Jankoŭski:

TYM ČASAM. 1. Adnačasova z čymści, u toj samy čas.

Jon [haspadar] vyjechaŭ z dvara, abjechaŭ navakoł, pastaviŭ na aharodzie kania, a sam u puni zachavaŭsia. Tym časam prychodzić ksiondz, prynosić harełki. (Je. Ram., BNK, 1962).I pabieh z młyna. Tym časam zaśpiavali pieŭni. Sł. p., Čudz. (A. Sieržp., KABSP).

2. Na samoj spravie.

Ja paškadavaŭ dziciaci, chacieŭ zrabić lepš.., a tym časam zrabiŭ amyłku [pamyłku]. Sł. p., Viał. Rož. (A. Sieržp., KABSP). Pradali, a tym časam nie treba było pradavać: nie lišni. Hł. r., Kł.

Litaratura padaje na hety vyraz takija prykłady:

Im zdavałasia, što šynki pačnuć padsychać i nabyvać taki vyhlad, u jakim zvyčajna ŭsie my pryvykli ich bačyć, a tym časam adbyvałasia niby naadvarot. (Janka Maŭr, «Paleskija rabinzony»)

Adnym słovam, ty inšy raz baišsia hutaryć pa-biełarusku, a tym časam heta tak prosta i pryhoža.

Kamientary18

 
Naciskańnie knopki «Dadać kamientar» aznačaje zhodu z rekamiendacyjami pa abmierkavańni.

Ciapier čytajuć

Stała viadoma, chto lotaŭ na Šry-Łanku razam z Anžalikaj Mielnikavaj i jaje ahientam16

Stała viadoma, chto lotaŭ na Šry-Łanku razam z Anžalikaj Mielnikavaj i jaje ahientam

Usie naviny →
Usie naviny

U Łahojsku sutyknulisia dva aŭtobusy

U Armienii zajavili pra praduchileńnie sproby zachopu ŭłady2

Viarnuŭsia ź Litvy — i byŭ aryštavany za danaty. Hety bijołah raniej daśledavaŭ lejkozy — jaho fiłasofija natchniaje10

Juryj Antonaŭ raskazaŭ, jak jon zmahajecca ź pierapadami cisku. Kaža, jamu vielmi heta dapamahaje13

Jašče ŭ adnoj minskaj kramie zapracavała sistema z tałonami ŭ čarhu, jak u banku1

Vajenha, Łazaraŭ i Avieryn. Na čyje vystupleńni na «Słavianskim bazary» ŭžo raskupili kvitki13

U Polščy zaviali spravu ab nienaŭmysnym zabojstvie paśla hibieli aktyvista Kaśpiaroviča2

Pratestoŭcy prymusili Biezasa pieranieści viasielle dalej ad centra Vieniecyi3

Kraŭcoŭ prymusiŭ Kučynskaha apraŭdvacca za niedaskanałuju sankcyjnuju palityku Jeŭrasajuza37

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Stała viadoma, chto lotaŭ na Šry-Łanku razam z Anžalikaj Mielnikavaj i jaje ahientam16

Stała viadoma, chto lotaŭ na Šry-Łanku razam z Anžalikaj Mielnikavaj i jaje ahientam

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić