Śviatkavańnie 90-ych uhodak abviaščeńnia BNR u Bieraści raspačałosia z publičnaj lekcyi pra hienerała Stanisłava Bułak-Bałachoviča i jahonaje vojska, jakuju pračytaŭ viadomy biełaruski historyk z Polščy praf. Aleh Łatyšonak.
Lekcyja vyklikała vialikuju cikavaść u miascovaj intelihiencyi, moładzi i studentaŭ-historykaŭ — pasłuchać vystup daśledčyka, jaki specyjalna zajmaŭsia daśledavańniem u polskich archivach historyi biełaruskich vajskovych farmavańniaŭ, pryjšło kala vaśmi dziasiatkaŭ čałaviek, u toj čas, kali arhanizatary spadziavalisia na čałaviek 40.
Padčas lekcyi adbyłasia prezientacyja šmatlikich unikalnych archiŭnych fotazdymkaŭ, źviazanych z žyćciom i dziejnaściu Stanisłava Bułak-Bałachoviča (sioleta — 125 hadoŭ z dnia jaho naradžeńnia), ź jaho siamjoj i jaho vojskam.
Taksama ŭdzielniki imprezy pabačyli ŭnikalny 10-chvilinny film-chroniku, źniaty ŭ čas, kali Asobny atrad BNR hienerała S. Bułak-Bałachoviča vajavaŭ suprać balšavikoŭ u Estonii. Ułasna z estonska-łatyšska-savieckaj miažy atrad hien. Bałachoviča ŭ kolkaści kala 700 čałaviek praź Dźvinsk na pačatku sakavika 1920 h. pieradyślakavaŭsia ŭ Bieraście.
Jak adznačyŭ sp. A. Łatyšonak, Bieraściejskaja krepaść — heta miesca farmavańnia biełaruskaha vojska. I tam pavinna zachoŭvacca pamiać ab hetym vojsku i jaho načalniku hien.S.Bułak-Bałachoviču. Bo było heta adzinaje dziejnaje biełaruskaje vojska na toj čas. Bolš za toje, jak adznačyŭ sp. A.Łatyšonak, tolki na zaniatych armijaj hien. Bałachoviča terytoryjach Paleśsia ŭ haradach i miastečkach była stvorana miascovaja biełaruskaja ŭłada, jakaja kiravałasia ideałami BNR.
Dziejnaść hien. Bałachoviča, Asobnaha atradu BNR, jaki jon uznačalvaŭ, jaho Paleski pachod uvosień 1920 hodu — hetyja staronki historyi pakul zastajucca maładaśledavanymi i dla bolšaści biełarusaŭ małaviadomyja, vakoł ich stvorana i padtrymlivajecca šmat mitaŭ. Tamu hetaja lekcyja była adnym z krokaŭ dla paznańnia bieraściejcami ŭłasnaj, takoj niaprostaj historyi časoŭ zmahańnia za dziaržaŭnaść i niezaležnaść Baćkaŭščyny.
Paśla lekcyi ŭsie ŭdzielniki atrymali pamiatnuju paštoŭku z hien. S. Bułak-Bałachovičam, vypusk jakoj prymierkavany da 90-ch uhodak BNR (jana — pieršaja z seryi zapłanavanych paštovak, jakija miarkujecca pryśviacić bieraściejcam — dziejačam BNR). Zatym adbyłosia ŭskładańnie viankoŭ na «Bałachoŭskich mohiłkach», raźmieščanych u bieraściejskim mikrarajonie Rečyca, kala miasakambinatu (u minułym numary «NN» pamyłkova padadziena, što pachavańni bałachoŭcaŭ — na Harnizonnych mohiłkach), dzie pachavana bolš za paŭtysiačy žaŭnieraŭ, bolšaść ź jakich — nieviadomyja. Byli zapaleny źničy, adbyłasia karotkaja malitva ŭ pamiać ab tych, chto addaŭ svajo žyćcio za volu Baćkaŭščyny.
