Ciapier jano ŭžo prypyniła svaju dziejnaść da likvidacyi niedachopaŭ i kantrolnaj revizii. Kali ŭstanova prymie naviedvalnikaŭ znoŭ — nieviadoma.
— Pytańniaŭ, pa jakich my praviarajem, šmat, — raspaviadaje načalnik adździeła kantrolu pa h. Minsku Upraŭleńnia kantrolu spažyvieckaha rynku Natalla Vasileŭskaja. — Samyja prablemnyja ź ich, jak pakazvaje praktyka, — terminy i ŭmovy zachoŭvańnia tavaraŭ.
Padychodzim da kafe. Znachodzicca jano na vulicy Zybickaj, u centry horada. Užo na šyldzie zaŭvažajem parušeńnie.
— Paznačana, što kafe 1-j nacenačnaj katehoryi. U našaj krainie vykarystoŭvajuć kłasifikacyju pa kłasach, a nie katehoryjach, — Natalla robić paznaku ŭ natatniku.
Kali vieryć šyldzie, kafe siońnia adkryvajecca a 8-j ranicy. Voś tolki patrapić tudy kala 10-j hadziny nam nie ŭdałosia — dźviery začynienyja. Praź niekatory čas źjaŭlajecca administratar, i my možam uvajści. U nievialikim kalidorčyku na ścianie — fajły z papierami, heta kutok spažyŭca. Niama da čaho pryčapicca.
Ale na barnaj stojcy nie znachodzim šyldy z nadpisam ab zabaronie prodažu śpirtnych napojaŭ asobam da 18 hadoŭ.
Pad barnaj stojkaj znajšli kardonnuju karobku: u joj apielsiny z abrezanaj łupinaj.
— Akazvajecca, ich vykarystoŭvajuć dla dekoru i pryhatavańnia frešu. Ale hetyja płady ŭžo sapsavanyja, choć pry pravilnym zachoŭvańni mahli b daciahnuć da 28 studzienia, — Natalla Valarjanaŭna prosić adnieści znachodku na asobny stoł. — U pamiaškańni 20 hradusaŭ ciapła, a zachoŭvacca apielsiny pavinny pry tempieratury ad plus 2 da plus 6 hradusaŭ. A ŭ ich da taho ž paškodžanaja łupina.
Kala bara — nievialikaje składskoje pamiaškańnie z chaładzilnikam. Ale sok u kardonnych upakoŭkach vystaŭleny čamuści na palicach.
— My ŭ kaviarni z samaj ranicy, a piać pakietaŭ ŭžo adkrytyja. Naturalna, heta praterminoŭka. Niaŭzbrojenym vokam vidać, što ŭpakoŭka ŭzdutaja. Takaja ž historyja voś z hetym małakom. Jano taksama adkrytaje i nie ŭ chaładzilniku. Kali takoje małako dadać u kavu — karyści dla zdaroŭja nie budzie.
Tut ža, u bary, znachodzim čaj, termin prydatnaści jakoha daŭno minuŭ. Darečy, adzin kubak napoju abydziecca naviedvalniku 25 tysiač rubloŭ.
Spuskajemsia na kuchniu. Ź pieršaha pohladu pretenzij niama — čysta. Učora ŭ kaviarni byŭ sanitarny dzień. Ale pakiety z kavałačkami chleba, pakrytaha ćvillu, adrazu ž psujuć karcinu.
— Takija chlebabułačnyja vyraby nie pavinny zachoŭvacca sa śviežymi. Ćvil adnaznačna nie ŭčorašniaja. Pakažycie jakasnaje paśviedčańnie i nakładnyja, — Natalla Vasileŭskaja źviartajecca da zahadčycy.
Natalla Vasileŭskaja z dyrektaram kaviarni šukajuć datu vytvorčaści chleba
U hety čas namieśnik načalnika handlovaj inśpiekcyi Volha Jaźvinskaja pačała praviarać źmieściva chaładzilnikaŭ i palic:
— Niezrazumiełyja abrezki miasa ŭ prazrystych cełafanavych pakietach, jak mnie skazali, vykarystoŭvajuć dla hatavańnia bulonu. Ale, chutčej za ŭsio, heta reštki ad miasnych straŭ. Markiroŭka, jak bačycie, adsutničaje. A pirožnyja ciramisu vykinuć para daŭno. Kali vieryć stykieru, desiertu bolš za miesiac, choć zachoŭvacca ŭ hatovym vyhladzie jon moža tolki 48 hadzin.
Znachodzim daŭno praterminavanuju kiłbasu. Ź lutaha 2015 h. ŭžyvać jaje ŭ ježu nielha.
— Našto jana vam? — cikavicca ŭ šef-kuchara Natalla Valarjanaŭna, — u rasolnik i salanki dadavać? Možacie składać u skryniu i vynosić u zału.
— I voś hety syr vaźmicie. Ćvil na im vidavočna nie vysakarodnaja.
Blacha z hatovaj picaj taksama biantežyć śpiecyjalistaŭ ź Minhandlu. Pryhatavać siońnia ranicaj jaje dakładna nie paśpieli b, a značyć, jak minimum noč jana ŭžo pierabyła.
U adnym z chaładzilnikaŭ znachodzim małočnyja pradukty ŭ adkrytych harłačach, a pobač u płastmasavym viadry advarnuju bulbu.
— Zahadzia jaho nielha hatavać, — udakładniaje Natalla i źviartaje ŭvahu na šali, jakija stajać pobač: — Baču, što jany nie prajšli mietrałahičny kantrol. Adsutničaje roznakalarovaja hałahrama, jakaja b heta paćvierdziła.
Adkryvajem marazilnuju kamieru dla zachoŭvańnia harodniny i sadaviny. Namieśnik načalnika adździeła vynosić rondal z advaranymi kiłbaskami i blachu z dranikami:
— Kafe adkryłasia a 10:05. A draniki ŭžo paśpieli zastyć — vidavočna ich pryhatavali ŭčora. Ale kab paźbiehnuć adkaznaści, ich pramarkiravali stykierami ź siońniašniaj dataj.
— A hetyja droždžy vykarystoŭvajucca dla picy? — udakładniaje kantralor u šef-kuchara i atrymlivaje śćviardžalny adkaz. — Dyk jany ž praterminavanyja.
Adšukać stolki niedabrajakasnych praduktaŭ śpiecyjalisty nijak nie čakali. Stały na kuchni zapaŭnialisia praterminavanaj ježaj. Na čarzie — sasiski.
— Vyrabili ich 26 červienia, termin prydatnaści — 20 sutak. Listapad na dvary.
Zatym na stoł vykładvajuć sielderej, parej, niekalki viadziercaŭ morkvy pa-karejsku.
— I na zakusku — kumpiak syravialeny, — vynosić znachodku z chaładzilnika Volha. — Učora-pazaŭčora termin prydatnaści skončyŭsia.
— Moj lubimy frukt taksama praterminavany? — Natalla razhladaje fizalis. — Tak! I jon. I nijakaj infarmacyi na ruskaj abo biełaruskaj movach. Možna pahladzieć paśviedčańni jakaści na ŭsiu zielaninu?
— A heta što? — pakazvaje Volha Jaźvinskaja na niešta kruhłaje dziŭnaha koleru.
Apaznać pradukt pad płastom ćvili praktyčna niemahčyma. Kaliści heta byŭ hranat.
Adkryvaju chaładzilnik z nadpisam «Ryba». Na nižnich palicach znajšłosia miesca dla kantejnieraŭ z zamarynavanym kurynym file. Ale miasnyja i rybnyja paŭfabrykaty pavinny zachoŭvacca asobna.
— Niadaŭna złamaŭsia adzin z chaładzilnikaŭ. Heta vymušanaja miera, — apraŭdvajecca rabotnik kaviarni.
Pieršaja znachodka ŭ marazilnaj kamiery dla miasa ździŭlaje. Blacha z hatovymi syrnikami. Unizie — zamarožany harbuz. Pa technałohii pastupać tak nielha.
— A hetuju baraninu pastaŭščyki pryvieźli dla «prorabotki», — kamientuje ŭładalnik ustanovy Siarhiej.
— Ale biez dakumientaŭ jakaści vy nie majecie prava ničoha prymać, navat na «prorabotku». A hetaja praterminavanaja piačonka zachoŭvajecca ŭ chaładzilniku z narmalnym miasam. Pavinna być asobnaja kamiera dla braku.
Tut ža znachodzim niekalki upakovak macareły. Zamarožanych. Choć hety syr vydatna zachoŭvajecca pry tempieratury +4. Pra heta napisana na abhortcy.
— Nam prapanujuć zamarožanuju łasasiovuju ikru, — žartuje Natalla i vynosić z kamiery siem słoikaŭ dalikatesu. — Navošta jaje zamarožvać, kali jana pastupiła ŭ kafe ŭsiaho miesiac nazad?! Terminy skončacca tolki praź piać miesiacaŭ.
I znoŭ kiłbasa. Pryčym šmat, i impartnaja. Pazbavicca ad jaje treba było ŭ žniŭni. Znachodzim jašče hatovyja stravy ŭ adnarazovych kantejnierach i bužaninu sa śvininy. Jana zroblena 15 žniŭnia, a termin prydatnaści — 20 sutak. U hetaj ža maraziłcy niekalki padnosaŭ z zamarožanym chlebam i bułkami dla tostaŭ. I znoŭ biez markiroŭki.
— Treba abaviazkova pravieryć kurynyja jajki, — Natalla viartajecca ŭ kamieru dla zachoŭvańnia harodniny. — Tak i dumała. Termin prydatnaści skončyŭsia. Bolš šaści łatkoŭ možna vynosić z chaładzilnika, užo nie spatrebiacca. Pierapiołčyny pakidajem, jany śviežyja.
Ahlad chaładzilnikaŭ zavieršany. Zaraz śpiecyjalistam handlovaj inśpiekcyi treba apisać usie praterminavanyja pradukty, prahledzieć nieabchodnyja dakumienty i skłaści akt.
— Kožny naviedvalnik maje prava patrabavać paśviedčańni jakaści na pradukty, jakija ŭvachodziać u skład zamoŭlenaj stravy. Admović nie pavinny. Kali ŭźnikajuć sumnievy, nie saromiejciesia pra heta kazać i prasić dakumienty ŭ piersanału, — raić Volha Jaźvinskaja.
Viartajemsia ŭ zału. Načalnik adździeła kantrolu Natalla Vasileŭskaja prosić dyrektara pradstavić sanitarnyja knižki ŭsich supracoŭnikaŭ. Na toj momant dakumientaŭ va ŭstanovie nie akazałasia.
Natalla adnaznačna zajaŭlaje: kafe prypynić dziejnaść minimum na dva tydni. Choć, viadoma, likvidavać usie niedachopy mohuć i raniej.
Akt apieratyŭnaj pravierki kafe Don Coffe'on zaniaŭ 15 staronak. Tam paznačanyja ŭsie parušeńni i sumy štrafaŭ pa kožnym ź ich. Sumarny štraf skłaŭ bolš za 19 miljonaŭ rubloŭ.
