Hod moładzi ŭ Biełarusi ŭžo byŭ adznačany važnaj padziejaj dla studenctva – admienaj kamiendanckaha času. Ciapier studenckaje asiarodździe sprabuje danieści da kiraŭnictva BDU, što płatnyja pierazdačy nie patrebnyja biełaruskaj adukacyi.
2 śniežnia adbyŭsia marš «Salidarnaść i kachańnie», arhanizavany supołkaj #studentysuprać. «Naša Niva» pahutaryła z arhanizatarami studenckaj inicyjatyvy i vyśvietliła, čaho choča damahčysia moładź.
Aktyvisty paprasili nie raskryvać svaich imionaŭ, bo, jak jany śćviardžajuć, va ŭniviersitetach ich aktyŭna šukajuć.
— Z kaho składajecca vaša kamanda?
— My studenty BDU, starasty, praforhi, členy studsajuza. Siarod nas šmat roznych ludziej z roznych univiersitetaŭ.
— Jakija mety vy pieraśledujecie?
— Naša asnoŭnaja zadača – admiena płatnych pierazdač i adpracovak. My nie chočam apahanić honar univiersiteta, my nie chočam nijakich pratestaŭ.
Była pastanova ab pavieličeńni pazabiudžetnych dachodaŭ. Ministerstva adukacyi vydała rasparadžeńnie, kab VNU krainy pavysili biudžet za košt adukacyjnych pasłuh. Ciapier ministerstva adchryščvajecca ad hetaha, a VNU kažuć, što ŭsio robiać pa zahadzie źvierchu. I paśla taho, jak pastanovu pryniali, BDU adrazu ŭviało płatnyja pierazdačy.
Studentam abiacali heta ŭsio abmiarkoŭvać, ale nasamreč apytańnie pa hetaj temie zapuścili na adzin dzień, a na nastupny ŭžo było pryniataje rašeńnie. Heta nienarmalna, kali takija rečy nie abmiarkoŭvajuć sa studentami.
— Ci jość niejkija arhanizacyi, jakija mahli b vas padtrymać i naładzić kantakt z kiraŭnictvam?
— Jurydyčna jość. Bo BRSM, Studencki Sajuz BDU i prafsajuz BDU źjaŭlajucca niezaležnymi arhanizacyjami. Ale vy bačycie, što adbyvajecca: zamiest taho, kab abaraniać, jany ličać, što my chočam pieratvaryć BDU u niešta brudnaje i bieśpierśpiektyŭnaje. A siabie jany ličać častkaj BDU. My za adziny ŭniviersitet, my nie chočam niejkaha raźjadnańnia. Kali było pytańnie z adpracoŭkami i pierazdačami, hetyja arhanizacyi ŭ adzin hołas skazali – «my za!», byccam usie studenty vykazalisia na hety kont.
I pa fakcie tolki ciapier univiersitety pačali rabić niejkija kroki da dyjałohu sa studentami. A značyć toje, što my robim, – efiektyŭna.
— Jakija vy bačycie prablemy z płatnymi pierazdačami i adpracoŭkami?
— Jość vyšejšaja škoła. Jana maje peŭny ŭzrovień, bazis i kaštoŭnaści. Kali my pastupajem za biudžetnyja srodki, dziaržava biare na siabie adkaznaść na čas atrymańnia nami vyšejšaj adukacyi. A značycca, pavinna apłacić jaje ad pačatku da kanca. Bo paśla my ŭsio heta adpracoŭvajem pa zakanadaŭstvie. Kali my vučymsia płatna, to płacim za poŭny abjom adukacyjnych pasłuh. Heta moža dazvolić sabie nie kožny, bo heta vialikija hrošy. Čamu b nie ŭvieści normu adpracovak i pierazdač, jakaja b uvachodziła ŭ košt vučoby na hod? Nam užo pastupała infarmacyja pra Hrodzienski ŭniviersitet, dzie kiraŭnictva rabiła płan pa kolkaści pierazdač. Ale vykładčyki nie chavali taho fakta, što nasamreč hrošy patrebnyja na ramont stałovaj.
Vy razumiejecie, jak pačnie kvitnieć karupcyja? Vykładčyki pačnuć brać chabar, kab studenty nie išli na aficyjnuju pierazdaču. A studenty, u svaju čarhu, pierastanuć vučycca, bo buduć viedać, što jany mohuć zapłacić i za dziasiatuju, i za dvaccatuju pierazdaču, choć pa zakanadaŭstvie ich moža być tolki dźvie.
— Jakaja matyvacyja dałučacca da vašaha pratestu ŭ studentaŭ-vydatnikaŭ? Niekatoryja ličać, što pierazdačy nie buduć tyčycca ich.
— Tamu što heta pytańnie kamiercyjalizacyi vyšejšaj adukacyi. Heta stvoryć niehatyŭnyja ŭmovy navučańnia i pavialičyć karupcyju.
— Dla čaho byŭ arhanizavany marš «Luboŭ i salidarnaść»?
— My prahniem dyjałohu z kiraŭnictvam. Pakolki kiraŭnictva admoviłasia razmaŭlać z nami, my vyrašyli prajści pobač z univiersitetam. My chacieli, kab nas zaŭvažyli, kab zrazumieli, što my jość i my chočam parazmaŭlać.
Raniej studenty sprabavali dahrukacca da kiraŭnictva ŭ adzinočku, my ž chočam abjadnać nieabyjakavych studentaŭ razam. Nas praihnaravali pa pytańni płatnych pierazdač i adpracovak, što nie adpaviadaje praviłam Bałonskaha pracesa. My ličym, što rektar pavinien parazmaŭlać z šyrokaj publikaj, a nie z 10-20 studentami, tamu i arhanizavali marš.
— Nie baiciesia, što vas adličać z univiersiteta paśla arhanizacyi maršu?
— 100 čałaviek nie adličać. My płanujem nadalej abjadnoŭvać studentaŭ, i, kali ich budzie bolš za tysiaču, univiersitet dakładna nie zmoža pakarać takuju kolkaść studentaŭ.
— Raniej užo byli arhanizacyi, jakija sprabavali abjadnaść studentaŭ. Čamu nie adnaŭlajecie ich dziejnaść, a stvarajecie novaje?
— My zvyčajnyja studenty i zmahajemsia za svaje pravy. My nie ŭklučanyja ŭ niejkija arhanizacyi, a palityčnyja pohlady pakidajem pa-za našym abjadnańniem. Formu svajho vyjaŭleńnia my padnosili jak pietycyju, a na maršy nie było nijakich palityčnych łozunhaŭ.
— Čym płanujecie zajmacca ciapier?
— My chočam usio ž dahrukacca da kiraŭnictva ŭniviersitetaŭ, bo jość šmat pytańniaŭ dla abmierkavańnia. Vialikim zrucham stała b stvareńnie niezaležnaj ad univiersitetaŭ arhanizacyi, jakaja mahła b abaraniać pravy studentaŭ i ŭpłyvać na rašeńni ŭniviersitetaŭ. Ale nam nie chaciełasia b, kab zdaryłasia toje, što adbyłosia sa Studenckim sajuzam u svoj čas, kali arhanizacyja pieraŭtvaryłasia ŭ anałah BRSM.
Nu a samaj hałoŭnaj zadačaj na siońnia dla nas staić admiena płatnych adpracovak i pierazdač va ŭsich univiersitetach krainy.
