«Napiaredadni Dnia pieramohi ŭ Minsku źjavilisia płakaty sa spartoŭcami i ich svajakami, jakija prajšli Druhuju suśvietnuju vajnu. Ź ich my daviedvajemsia, što dziadula Viktoryi Azaranki dajšoŭ da Bierlina, a dziadula i babula Darji Domračavaj prajšli praz vajnu razam», — piša Jeŭraradyjo.
«Svaimi rašučymi dziejańniami tavaryš Azaranka dapamoh paśpiachovamu adbićciu kontrataki praciŭnika i hetym daŭ mahčymaść kamandavańniu zrabić pierahrupoŭku siłaŭ i nanieści vorahu źniščalny udar», — heta śviedčańni z vajskovych dakumientaŭ Viktara Ivanaviča Azaranki.
Uładalnik ordena Ajčyny druhoj stupieni i dziadula biełaruskaj tenisistki padbiŭ tank hranataj 22 žniŭnia 1944 hoda. Pavodle dakumientaŭ, tady jon u hrupie z 25 čałaviek adbivaŭ kontrataku praciŭnika.
Alaksandr Jafimavič Aleksijevič, baćka nobieleŭskaj łaŭreatki Śviatłany, uznaharodžany Ordenam Čyrvonaj Zorki.
Jon absłuhoŭvaŭ samaloty padčas bajoŭ u rajonie Krakava i na race Oder.
Vajavaŭ z 1942 hoda i pabyvaŭ u bajach na siami frantach.
«U ciažkich umovach vajskovaha času na palavych aeradromach absłužyŭ 236 bajavych vyletaŭ biez adzinaj admovy materyjalnaj častki pa jaho vinie».
Śviatłana Aleksijevič pryhadvaje baćku ŭ intervju časopisu «Bolšoj»:
«Niadaŭna pamior moj baćka, nie dažyŭšy niekalki miesiacaŭ da svajho Dnia naradžeńnia — 85 hadoŭ. My ź imi šmat havaryli pra vajnu — na front jon pajšoŭ u 20 hadoŭ z druhoha kursa ŭniviersiteta i tam ustupiŭ u partyju pad Stalinhradam».
Dziadula futbalista Ihara Stasieviča, Vasil Dźmitryjevič uznaharodžany miedalom «Za bajavyja zasłuhi».
«Jon vyzvalaŭ Minsk, Maskvu, Varšavu. A paśla vajny jon słužyŭ na Dalokim Uschodzie, byŭ u piachocie. Jon žyŭ u vioscy i na 9 traŭnia jaho zaŭždy prychodzili vinšavać školniki», — raspaviadaje pra dzieda Ihar Stasievič.
Kapitan Filip Ivanavič Domračaŭ, dziadula bijatłanistki Darji, padčas bajoŭ na Viśle ryzykujučy žyćciom, uznaviŭ suviaź z druhim bieraham.
«Tavaryš Domračaŭ z hrupaj bajcoŭ i siaržantaŭ sumlenna i samaaddana vykanaŭ svoj doŭh, niahledziačy na pastajannuju niebiaśpieku dla ŭłasnaha žyćcia», — apisvajuć jaho słužbu ŭ vajskovych dakumientach.
«Pra vajnu bolš babula raspaviadała. Dziadula byŭ u partyzanskim bataljonie», — raskazvaje pra svajho dzieda Mikałaja Iljiča biełaruski asiłak Kirył Šymko. — Jon byŭ padryŭnikom-raźviedčykam».
Pra vajnu, pa słovach Kiryła, dziadula raspaviadaŭ zredku.
Baćka lehiendarnaha biełaruskaha muzyki Lavona Volskaha, viadomy piśmieńnik Artur Vitaljevič Volski nie vielmi lubiŭ raspaviadać pra vajnu.
«Jon słužyŭ na fłocie 10 hadoŭ: 5 hadoŭ na vajnie i 5 hadoŭ paśla vajny, bo nie było kamu słužyć, i ich prymusili adbyć jašče niešta kštałtu terminovaj słužby, — raspaviadaje Lavon Volski. — Jon u asnoŭnym zmahaŭsia ŭ japonskich morach. Pra podźvihi nie vielmi raspaŭsiudžvaŭsia, nu niešta tam zahasiŭ, niejkuju bombu…»
Artur Vitaljevič uhanaravany ardenami «Ajčynnaj vajny II stupieni», «Znak Pašany» dy inšymi.
Ale zachavaŭsia tolki ŭznaharodny list miedala «Za bajavyja zasłuhi», jaki staršyna 1-j staćci atrymaŭ za «vyklučny patryjatyzm i samaaddanaść u vypusku haziety».
U znakamitaha muzyki Alaksandra Cichanoviča vajavali i baćka i maci.
Namieśnik kamandzira tankavaj bryhady pa techničnaj častcy Ryhor Michajłavič Cichanovič u bajach pad Budapieštam byŭ ciažka paranieny.
U jaho tank pramym papadańniem trapiŭ snarad, i z usiaho ekipažu vyžyŭ tolki jon.
Adpaviedna, mieŭ šmat uznaharod, ale zachavaŭsia tolki adzin dakumient, pra ŭručeńnie ordena «Čyrvonaj zorki».
Pamočnik kamandzira techničnaj častki artyleryjskaha połku nočču, pad abstrełam praciŭnika «dastaŭlaŭ haruča-zmazačny materyjał i bojeprypasy dla ŭsiaho aŭtaparka połku».
Pry hetym «ažyćciaŭlaŭ padtrymku ahniom» i zdoleŭ vyvieźci z-pad abstrełu ŭ ramontnuju majsterniu paškodžanuju 76-mm pušku.
«A maja mama Kaciaryna Michajłaŭna Aŭčyńnikava słužyła ŭ partyzanskaj bryhadzie Kanstancina Zasłonava ŭ atradzie imia Kirava, — uzhadvaje Alaksandr Cichanovič. — Była suviaznoj. U 16 hadoŭ trapiła ŭ pałon u Hiestapa, jaje tam katavali, ale jana źbiehła i skončyła vajnu pad Oršaj usio ŭ tym ža atradzie imia Kirava».
Baćka adkaznaha sakratara CVK Biełarusi Mikałaja Łazavika byŭ ciažka paranieny i viarnuŭsia z vajny biez nahi. Pra svaje podźvihi raspaviadać nie lubiŭ. Navat na pytańni małoha syna Mikałaja pra kolkaść zabitych vorahaŭ adkazvaŭ:
«Heta była vajna, kali b ja ich nie zabivaŭ, jany b zabili mianie».
«Było ŭ jaho i mocnaje plečavoje ranieńnie, — praciahvaje ŭzhadvać baćku pradstaŭnik CVK. — U jaho drenna trymałasia ruka ŭ sustavie i, kali jon niešta ciažkoje padymaŭ, to ruka paprostu vyskokvała z sustaŭnaj sumki. Navat mnie adnojčy daviałosia ŭpraŭlać jaho ruku: jon kłaŭsia na śpinu, ja piatkaj upiraŭsia jamu padpachu i tuzaŭ, ruka ŭ vyniku ŭstavała na miesca».
Svaje ordeny i miedali Ivan Iosifavič Łazavik nasić nie lubiŭ. Rabiŭ heta kali jaho prasili vystupić u prezidyumie padčas śviatkavańnia Dnia pieramohi i nahadvali nie zabycca pra ŭznaharody.
Baćka Mikałaja i Ivana Pinihinych na froncie byŭ kamandziram asobnaj roty raźviedčykaŭ strałkovaj bryhady. U listapadzie 1943 hoda jon udzielničaŭ u troch paśpiachovych vyłazkach u tył voraha, padčas jakich byŭ zładžany šerah dyviersij i ŭziaty ŭ pałon unter-aficer. Za što Mikałaj Michajłavič Pinihin atrymaŭ miedal «Za advahu».
A ŭ 1944 hodzie Mikałaja Michajłaviča ŭznaharodzili ordenam «Ajčynnaj vajny 2-j stupieni» za tyłavuju ataku viosak Hłuchaja Horuška dy Zadniaje Pole i ich vyzvaleńnie ad zachopnikaŭ.
Na toj momant na rachunku siaržanta było 6 pałonnych, 25 zabitych vorahaŭ, 6 źniščanych ahniavych kropak i try rejdy ŭ tył praciŭnika.
