Dla minimizacyi niehatyŭnych nastupstvaŭ i praduchileńnia ŭciahvańnia ŭ rasijskija kanflikty Biełarusi varta zachoŭvać dystancyju ad źniešniaj palityki Rasii.
Daśledavańnie «Vykliki dla biełaruskaj źniešniaj palityki i postsavieckaja prastora paśla 2008 hoda» 31 maja ŭ Minsku prezientavaŭ Instytut «Palityčnaja śfiera».
Asnoŭny fokus daśledavańnia zasiarodžany na dośviedzie ekanamičnaha, palityčnaha i vajennaha supracoŭnictva krain JEAES i krain «Uschodniaha partniorstva» paśla 2008 hoda (pačatak suśvietnaha ekanamičnaha kryzisu i rasijska-hruzinski kanflikt).
Vysnova instytuta «Palityčnaja śfiera» niesuciašalnaja: Biełaruś źjaŭlajecca samaj zaležnaj ad Rasii krainaj na postsavieckaj prastory. Adnak navat va ŭmovach usieahulnaj zaležnaści naša kraina moža dyviersifikavać svaje ekanamičnyja i palityčnyja stasunki, nie ŭstupajučy ŭ adkryty kanflikt z Rasijaj.
Vyniki daśledavańnia ŭ intervju Słužbie infarmacyi «JeŭraBiełarusi» kamientuje dyrektar Instytuta «Palityčnaja śfiera» Andrej Kazakievič.
— U palityčnaj i navukovaj litaratury dyskutujecca pierśpiektyva supraćstajańnia Rasii i Zachadu ŭ rehijonie JEAES i «Uschodniaha partniorstva». Ale ličby pakazvajuć, što pazicyi Rasii ŭ rehijonie vielmi słabyja, pierš za ŭsio ŭ ekanamičnym płanie. Tolki ŭ asobnych siektarach RF maje dobryja pazicyi, tolki adna kraina – Biełaruś – całkam znachodzicca ŭ ekanamičnaj arbicie Rasii. I tolki dla dvuch krain — Biełarusi i Kirhizii — Rasija vystupaje hałoŭnym ekanamičny partnioram. Dla astatnich respublik post-SSSR hałoŭnym ekanamičnym partnioram vystupaje ES. U asobnych krainach (Hruzija, Azierbajdžan, Kazachstan) Rasija nie tolki nie moža zaniać pazicyju lidera, ale vymušana zmahacca za druhoje miesca z Turcyjaj ci Kitajem.
Rasija maje niebłahija ekanamičnyja pazicyi tolki ŭ troch krainach (Biełaruś, Armienija, Kirhizija), ale pry hetym, naprykład, bolš za 48% armianskaha ekspartu idzie ŭ ES i ZŠA. Na Rasiju prypadaje tolki 18% (kali brać siaredni pakazčyk za 2008—2014 hady).
Taksama nazirajecca vialikaja roźnica ŭ palityčnym patencyjale Rasii i Zachadu ŭ rehijonie. Rasija znachodzicca ŭ adkrytym ci patencyjnym kanflikcie z čatyrma krainami (Hruzija, Ukraina, Małdova, Azierbajdžan). Takim čynam, z pałovaj krain rehijonu Rasija prosta nie možna raźvivać narmalnyja stasunki. Palityčnyja mahčymaści jašče bolš abmiažoŭvajucca tym, što Rasija znachodzicca ŭ stanie kanfliktu ź inšymi asnoŭnymi hulcami na postsavieckaj prastory: ES, ZŠA i, ź niadaŭniaha času, Turcyjaj.
U ES i ZŠA, naadvarot, takich prablem niama. Adkrytyja kanflikty adsutničajuć, i ŭsie dziaržavy prajaŭlajuć žadańnie da supracoŭnictva. Častka krain ščylna dałučana da palityčnaj i ekanamičnaj arbity ES/ZŠA (Hruzija, Ukraina, Małdova), inšaja častka pahłyblaje raznastajnyja indyvidualnyja farmaty (Azierbajdžan, Armienija, Kazachstan). Apošnim časam navat narmalizavalisia stasunki ź Biełaruśsiu.
Adnym słovam, palityčnyja patencyjał Rasii ŭ rehijonie značna sastupaje patencyjału Zachadu, pry hetym Maskva praktyčna nie maje resursaŭ svaje pazicyi palepšyć.
— Faktyčna Biełaruś zastałasia adzinym viernym sajuźnikam Rasii na postsavieckaj prastory?
— Ja b skazaŭ inakš: Biełaruś źjaŭlajecca samaj zaležnaj ad Rasii postsavieckaj krainaj. Usie astatnija krainy, navat udzielniki ADKB i JEAES, pravodziać značna bolš samastojnuju palityku: i ŭ supracoŭnictvie ź Jeŭrasajuzam, i z NATA, i ZŠA.
— Ci možna razarvać začaravanaje koła ŭsieachopnaj zaležnaści Biełarusi ad Rasii?
— Heta nieabchodna dla ŭstojlivaści Biełarusi jak dziaržavy, chacia i nie varta adrazu rabić rezkija ruchi. Na bližejšy čas peŭnym prykładam dla Biełarusi chacia b mahła stać stratehija Kazachstana, jaki zastajecca ŭ arbicie jeŭrazijskaj intehracyi, ale zachoŭvaje značnuju palityčnuju aŭtanomiju ad Rasii, samastojna raźvivaje adnosinach ź Jeŭrasajuzam, ZŠA i mižnarodnymi arhanizacyjami.
Pry vyznačeńni źniešniaj palityki Biełarusi treba ŭličvać, što jana źjaŭlajecca samaj zaležnaj ad Rasii krainaj na postsavieckaj prastory. Miž tym va Uschodniaj Jeŭropie ekanamična daminuje Jeŭrasajuz, i takaja asimietryja moža ŭ budučyni pryvieści da značnych strataŭ, a taksama niaŭstojlivaści ekanamičnaha raźvićcia.
Bolš za toje, źniešniaja palityka Rasii – asnoŭnaha farmalnaha sajuźnika Biełarusi – nosić nadzvyčaj kanfliktny charaktar u rehijonie. Dla minimizacyi niehatyŭnych nastupstvaŭ i praduchileńnia ŭciahvańnia ŭ rasijskija kanflikty Biełarusi varta jak maha bolš dystancyjavacca ad źniešniaj palityki Rasii. Biełaruś nie musić strymlivać raźvićcio stasunkaŭ z krainami, ź jakimi kanfliktuje Rasija.
Biełarusi varta vypracoŭvać miechanizmy indyvidualnaha supracoŭnictva ź Jeŭrasajuzam, ZŠA, Kitajem, inšymi partniorami zychodziačy tolki z ułasnych intaresaŭ, što moža stać adzinaj supraćvahaj zaležnaści ad dosyć vuzkaha rynku JEAES, a taksama kampiensavać dastatkova abmiežavany palityčny patencyjał hetaha ŭtvareńnia.
