Dokšycy: usio vielmi sumna

Ciomnym vieraśnioŭskim viečaram, moknučy pad drobnym daždžom, na stareńkim rovary jedu pa šašy Dokšycy—Parafjanava i dumaju pra Kaciarynu. Nie padumajcie, što ja zakachaŭsia. Nie. I nie padumajcie, što ŭzhadvaju kahości sa svaich adnakłaśnic (a ŭ maim kłasie ŭ škole №1 horada Dokšycy, jakuju ja skončyŭ u 2007 hodzie, było ažno piać Kaciaryn).

Dumaju pra Kaciarynu II, rasiejskuju impieratrycu. Jana była spraŭnaja z kachankami ŭ łožku, a voś da jakaści jejnaha kiravańnia impieryjaj ja maju adno vialikaje pytańnie. Jak mahła dadumacca Kaciaryna, kab hłuchomu miastečku Dokšycy, na tolki što akupavanaj terytoryi Rečy Paspalitaj, nadać status paviatovaha horada? Jaki paźniej nazyvali ŭ aficyjnych dakumientach — «zaštatnyj horod' Dokšicy».

Dziŭnaje miesta hetyja Dokšycy. Jak zajazdžaju ŭ centr, adrazu nastroj robicca zmročnym. Horad sustrakaje niahiehłymi savieckimi budynkami, jakija razmalavanyja ŭ niepryjemnyja blakłyja kolery. Adzin z kamunalnych damoŭ dadumalisia pafarbavać ŭ ciomna-sini, koler samahubcaŭ. Zatoje nie pastavili nivodnaha pomnika, nivodnaj skulptury — absalutna ničoha, za što moža začapicca voka. Čałavieku, jaki maje choć krychu pačućcia estetyki i ciahi da kultury, žyćcio ŭ Dokšycach było b katavańniem. «Jak dobra, što ja tut nie žyvu!» — milhaje ŭ hałavie dumka.

Mnie zdajecca, što estetyka haradskoha asiarodździa nakładaje adbitak na charaktar i psichiku ludziej, jakija žyvuć u horadzie. U Hłybokim, Minsku, Vilni pastajanna łoviš siabie na dumcy: jak tut pryhoža! Pryhožaja architektura, jakija pryhožyja aziory, reki, pahorki, parki! Ad hetaha nastroj palapšajecca, źjaŭlajecca na tvary ŭśmieška, žyć chočacca. Z dobrym nastrojem čałaviek i da pracy lepiej stavicca, i da ludziej bolej dobrazyčlivy.

A pa Dokšycach idzieš i dumaješ: chalera, jak tut niepryhoža, jak tut niaŭtulna! Ale ja pryjazdžaju ŭ Dokšycy niekalki razoŭ na hod na niekalki hadzinaŭ. A niechta tut žyvie ŭsio žyćcio, i kožny dzień praz hetyja niepryhožyja vulicy, płoščy i kvartały chodzić.

Pavialičyć

Kali pryjazdžaješ u Dokšycy, to amal abaviazkova traplaješ u niejkuju niepryjemnuju historyju, naryvaješsia na skandał abo abyjakavaść da ciabie jak da klijenta. Moža, heta praz toje, što ludzi žyvuć u zmročnym, niepryhožym horadzie, nie majuć estetyki, nie majuć kulturnaha žyćcia?

Niejak miascovy aŭtapark admianiŭ niekalki aŭtobusnych rejsaŭ. Aŭtobusy nie chadzili ŭžo miesiac, ale praciahvali značycca na tablicy z raskładam. Supracoŭnicy prosta palenavalisia ich źniać! Ja paprasiŭ knihu zaŭvah i prapanoŭ, kab zanatavać hety fakt — kolki ž paprokaŭ u svoj adras ja pačuŭ! Kali druhi raz, u inšaj spravie, prasiŭ hetuju knihu na aŭtastancyi — to spačatku nie davali, a paśla vyklikali milicyjantaŭ.

Pryjazdžała da mianie siabroŭka ź Minska. Sustrelisia ŭ Dokšycach, zajšli ŭ carkvu. Jak i ŭsie turysty, jakija naviedvajuć histaryčny abjekt, my pačali fatahrafavać interjery. Nabaženstva ŭ hety čas nie było, my nikomu nie zaminali. Jak na nas nakinulisia carkoŭnyja babulki! Sprabavali zabaranić, pahražali vyklikać milicyju. Milicyju! Turysty carkvu fatahrafujuć!

Asobnym słovam treba zhadać dokšyckija kaviarni. Praktyčna ŭsie ŭstanovy hramadskaha charčavańnia ŭ horadzie naležać «Biełkaapsajuzu» — dziaržaŭnaj handlovaj arhanizacyi, viadomaj vysokimi koštami i karupcyjnymi skandałami. Adnojčy ja sustrakaŭsia ŭ Dokšycach ź ludźmi ź Minska, pradstaŭnikami adnoj hramadskaj arhanizacyi. My nie znajšli miesca, dzie možna vypić harbaty — a 10-j ranicy nivodnaja ŭstanova «abščapitu» nie pracavała. Dva hady tamu ja sustreŭsia sa školnym siabram. Vyrašyli zajści ŭ piceryju «Smak». Na hadzińniku było 19-00, na šyldzie napisana, što piceryja pracuje da 20-00, dźviery byli zamknionyja. Leta było, pasiadzieli ŭ altancy nasuprać.

Siońnia, 22 vieraśnia 2016 hoda, ja byŭ na katalickich mohiłkach u Dokšycach. Ajcy kapucyny ŭzialisia za ŭparadkavańnie mohiłak i budaŭnictva kaplicy. Kaplica — pryhožaja budova z čyrvonaj cehły, z kavanym kryžam, hatyčnaj viežačkaj i dacham ź miedzianoj blachi — amal skončanaja. Na mohiłkach — usio vielmi akuratna, utulna i spakojna. Kali b dokšyckija ŭłady stavilisia da svajoj pracy hetak rupna, jak ajcy kapucyny — horad byŭ by inšy i ludzi, moža, stali b lepšyja!

Pavialičyć

Pachadziŭšy pa mohiłkach, pačytaŭšy nadpisy na starych nadmahillach, zrabiŭšy adno cikavaje krajaznaŭčaje adkryćcio — ja krychu źmierz i zhaładaŭsia. Na hadzińniku 19:20, na dvare ŭžo šeraja hadzina — vosień, ciamniejecca rana. Padumaŭ, što zajedu ŭ kaviarniu, vypju harbaty dy źjem niejki piražok abo koržyk, a paśla ŭžo pajedu na Parafjanava. Jak vy dumajecie, ci ŭdałosia mnie heta? Pravilna! Heta ž Dokšycy! Nie ŭdałosia!

Kaviarnia «Šarm», napisana na šyldzie, pracuje z 11 da 23 hadziny. Dźviery kaviarni zamknionyja. Moža, raskład pracy źmianiŭsia, abo niejki fors-mažor zdaryŭsia? Ale nie visić nijakaja cydułka, jakaja papiaredžvała b pra heta. Jašče adna niepryjemnaść — niama dzie pastavić rovar kala ŭvachodu. Pryjšłosia zamykać transpartny srodak za trubu vadaścioku. Kali ja raniej byvaŭ u hetaj kaviarni, niepryjemna ŭraziła adna drobiaznaja reč, jakaja vymoŭna śviedčyć pra staŭleńnie «Biełkaapsajuza» da svaich klijentaŭ. Vyklučalnik, jaki zapalvaje śviatło ŭ prybiralni, znachodzicca ŭnutry prybiralni. Kab jaho adšukać, davodziłasia doŭha macać rukami pa ścienach u poŭnaj ciemry.

Jedu da piceryi «Smak», hetak ciapier nazyvajecca zabiahałaŭka nasuprać aŭtobusnaj stancyi. Pavodle šyldy, piceryja pracuje da 20:00. A 19:32 supracoŭnica zamykaje dźviery.

- U nas rabočij dień do połvośmoho.

- Dyk a čamu na šyldzie napisana, što da vośmaj?

-Ja nie znaju, sprašivajtie u rukovodstva.

Pastupova ŭ mianie skłałasia ŭražańnie, što ŭ Dokšycach usim usio abyjakava — i miascovym uładam, i kiraŭnictvu dziaržaŭnych arhanizacyj, i supracoŭnikam hetych arhanizacyj. Tolki hazieta, jakuju ludzi zavuć «maniuka» - drukavany orhan Dokšyckaha rajvykankama, dvojčy na tydzień tłumačyć ludziam, što jany vielmi ščaślivyja i smačna nakormlenyja, tamu što majuć prezidenta Łukašenku i staršyniu Pinčuka. Dokšyckija ludzi pryvykli da niazručnaściaŭ. Nie pryvykli tolki da taho, što ŭ horadzie niejkija turysty robiać zdymki, što niejki pryjezdžy čałaviek prosić knihu zaŭvah i prapanoŭ. Heta vyklikaje niepadrobnaje abureńnie, bo parušaje dokšycki status quo, pa abaronu jakoha časam źviartajucca i da milicyi.

U Dokšycach kiepska pracujuć kaviarni — zatoje spraŭna pracujuć sieciŭnyja troli. Kali na «Viestkach» źjaŭlajecca krytyčny dopis pra Dokšycy, kožny raz nabiahajuć ananimnyja kamientatary. I pad hety dopis źbiahucca ananimy, stanuć pisać, što aŭtar nieabjektyŭny, što jon kiepski hramadzianin, buduć pytacca, kolki padatkaŭ jon zapłaciŭ. Nibyta i niama ŭ Dokšyckim rajonie bolš važnaj temy dla abmierkavańnia, čym ścipłaja asoba aŭtara «Viestak». Pisać ža buduć u pracoŭny čas — nie viedaju, ale zdahadvajusia, što pišuć sa svaich pracoŭnych miescaŭ u dziaržaŭnych ustanovach.

Ja nie śćviardžaju, što ŭ inšych haradach ci inšych krainach usio idealna. Dy niejak pa-za Dokšycami sustrakaju bolej pazityŭnaha, a niehatyŭnaha — mieniej. Dyk kali chto kłapocicca pra svoj dobry nastroj i dušeŭnuju raŭnavahu, mahu dać praktyčnuju paradu: nie zajazdžajcie ŭ Dokšycy. Abjazdžajcie hety «zaštatnyj horod'» pa kalcavoj darozie.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0