Naviny z ekspedycyi hramady Biełaruskaj Nacyjanalnaj Pamiaci pa Švajcaryi j Niamieččynie.
Pakinuŭšy Švajcaryju, hramada Biełaruskaj Nacyjanalnaj Pamiaci (BNP) nakiravałasia ŭ Bavaryju i Baden-Viurtemberh.
Ale pa darozie vyrašyli zajechać u vakolicy voziera Lutenzeje, jakoje znachodzicca ŭ Niamieččynie, niedaloka ad miažy. Pad čas raniejšaj pracy siabraŭ BNP u biełaruskaj biblijatecy imia Skaryny ŭ Londanie da nas patrapiŭ zdymak z vyjavaj pomnika ŭ honar Słuckaha Zbrojnaha Čynu. Adnak, nie było dakładnaj infarmacyi ni pra miesca, dzie pomnik znachodziŭsia, ni pra toje, ci jon uvohule zachavaŭsia.
Pomnik, ustalavany ŭ 1948 hodzie, udałosia adšukać. Hety znak biełaruskaj prysutnaści na niarodnaj ziamli ŭzrušvaje da hłybini dušy. Chočacca skazać vialiki dziakuj niemcam, jakija zachoŭvajuć čužyja pomniki. Dziakuj, što nie biaruć prykład z peŭnaj krainy ŭ centry Eŭropy, krainy, što niščyć niešmatlikija manumienty historyi i kultury svajho rodnaha kraju.
Ranicaj daviałosia papracavać nad pryborkaj dzialanki i ačystkaj padmurku pomniku. Paśla adbyłasia karotkaja akcyja ŭšanavańnia i rušyli dalej u darohu da Miunchienu.
U stalicy Bavaryi adbyłasia siabroŭskaja sustreča ź miascovymi biełarusami. Majem nadzieju, što ŭ chutkim časie ŭ hetaj niamieckaj ziamli paŭstanie miascovy asiarodak Biełaruskaj Nacyjanalnaj Pamiaci.
U Bavaryi, siarod inšaha, my naviedali mohiłki Waldfriedhof ŭ Miunchienie, dzie pachavany ajciec Uładzimier Sałaviej, jaki zahinuŭ u aŭtamabilnaj avaryi ŭ 1974 h. Heta byŭ katalicki śviatar uschodniaha abradu, mitraforny protajarej, relihijny dziejač biełaruskaha zamiežža ŭ Zachodniaj Niamieččynie, udzielnik biełaruskaha chryścijanskaha ruchu XX st. Pa ŭspaminach ludziej, jakija jaho viedali, čałaviek ź vialikim sercam, sapraŭdny śviatar. Ajciec Uładzimir znajšoŭ spačyn va ŭkrainskim sektary pobač z mahiłami lidaraŭ AUN.
Dalej našaja hramada nakiravałasia ŭ Štuthart, da apošniaha prypynku hetaj ekśpiedycyi. U hetym horadzie ź siaredziny 40-ch hadoŭ da 1991 hodu žyŭ Źmicier Kasmovič – nacyjanalny dziejač u časie niamieckaj akupacyi Biełarusi, kiraŭnik Zamiežnaha sektaru Biełaruskaj Niezaležnickaj Partyi.
Miesca pachavańnia Z. Kasmoviča znachodzicca na mohiłkach Hauptfriedhof niedaloka ad miesca, dzie jon žyŭ i dzie praciahvaje žyć jaho žonka i paplečnik Nadzieja Kasmovič-Mickievič, jakaja darečy źjaŭlajecca plamieńnicaj Jakuba Kołasa. Mahiła Z. Kasmoviča dahledžanaja i dobraŭparadkavanaja. Pra heta kłapociacca jaho blizkija.
Na zakančeńnie chacieli b padziakavać Bohu i ŭsim dobrym ludziam, jakija dapamahali infarmacyjna i materyjalna našaj ekśpiedycyi. Biezumoŭna, napieradzie novyja padarožžy pa zakutkach Eŭropy. Pamiać pra biełaruskich dziejačaŭ i miescy, źviazanyja ź Biełarusiaj, pavinny ŭšanoŭvacca. Pierajemnaść pamiž pakaleńniami nie pavinna być pierarvanaja.
