* * *
Jašče ŭ 1970-ch napisałasia:
I kali hrom niabiosy skałanie,
Hłybiń ziamnych adčuju pryciažeńnie,
Nia śviečku vy pastaŭcie — kielich mnie,
Kab moh padniać i ŭ ciomnaj staranie
Jaho za vas: Taisa, Raja, Ženia…
Vierš nazyvaŭsia «Paetesy». Taisa, Raja, Ženia — Taisija Bondar, Raisa Baravikova, Jaŭhienija Janiščyc… Dźvie ź ich pryciažeńnie ziamnych hłybiń adčuli raniej za mianie.
Nie ŭhadaješ… Ni z kielicham, ni sa śviečkaj…
Z tvaru adnoj paetki, razumiejučy, što jana — adna z najlepšych, ja, u apošni momant znajšoŭšy vakara, zdymaŭ paśmiarotnuju masku i kamienna płakaŭ na jaje pachavańni. Z druhoj paetkaj, taksama razumiejučy, što jana — adna z najlepšych, ja nie razmaŭlaŭ amal dziesiacihodździe žyćcia i navat nie pajšoŭ u špital, kab raźvitacca ź joj. A jana, jak i Jeŭdakija Łoś, zhadanaja ŭ tym ža vieršy, zachvareła na tuju ž chvarobu…
«Daj boža mužna žyć, pamierci tak, jak mužna pamirała Jeŭdakija». Nibyta naklikaŭ… Praz stolki hadoŭ…
Z hod tamu mianie ŭsurjoz dapytvali, ci nie admoŭlusia ad vieršu «Paetesy»? Chtości tam admoviŭsia ad padaravanych Taisaj knih, niechta — ad pryśviečanych joj karcin…
Što ž nas hetak raźviało, raźjadnała?.. Dalboh, niemaviedama što. I, moža, najstrašniejšaje toje, što z hetym niemaviedama čym my ŭžo budzionna zvyklisia. Usio narmalova, jak kaža Raisa Baravikova, jakaja, dziakuj bohu, žyvaja.
«Žyvy schilajeśsia i, jak siabie, škaduješ…» — jano tak pamiž byćciom i niabytam. Tym nia mienš, i paśla taho, jak sydzieš u niabyt, z taboj ničoha nie sychodzić. Doŭžycca, ale što i dziela čaho?..
Uviečary taho dnia, kali nia stała Taisii Bondar, pa biełaruskim nacyjanalnym telebačańni adzin za adnym pakazvalisia dva filmy. Niama patreby kazać, što pakazvalisia biez anivodnaha biełaruskaha słova, za jakoje staim my nibyta ŭsie razam — choć u «Litaratury i mastactvie» ci «Maładości», choć u «Našaj Nivie» ci «Dziejasłovie». Adzin film — pra raj na ziamli pry Stalinie, druhi — pra raj na ziamli pry Łukašenku.
Nia ŭsio narmalova, Raja…
