Čamu Biełaruś nie idzie da rynku? Piać važnych dumak pa vynikach hałoŭnaha ekanamičnaha foruma hoda
Reparcior «Našaj Nivy» dva viečary pravioŭ u kułuarach Kastryčnickaha ekanamičnaha foruma — heta takaja fabryka idej i abmienu dumkami, jakuju arhanizoŭvaje Daśledčy centr IPM pry ŭdziele Centra ekanamičnych daśledavańniaŭ BEROC i Centra sacyjalna-ekanamičnych daśledavańniaŭ CASE Belarus.
KEF-2017 naviedali top-čynoŭniki z roznych ministerstvaŭ i parłamientaryi, chedłajnieram staŭ staršynia Nacbanka Pavieł Kałaŭr.

Ale my vyrašyli nie pisać kłasičny repartaž z naboram hrafikaŭ i terminaŭ, a tolki tezisna pieraličyć tyja cikavyja vysnovy, jakija vynieśli u razmovach z čynoŭnikami i biznesoŭcami.
Pra bitkojn:
Drobnyja banki adamruć, a voś błokčejn budzie žyć. Praŭda, jaho niama jak rehulavać. Niama navat uciamnaha kančatkovaha razumieńnia, jak heta pracuje. Voś z kursami valut usio zrazumieła, a elektronnuju canu čaho ŭjaŭlaje bitkojn sa svaim advolnym kursam? Adnak usio ž za sistemaj błokčejna budučynia, a razumieńnie rana ci pozna sistematyzujecca.
Pra ipateku:
Ipateki ŭ Biełarusi ŭ bližejšaj pierśpiektyvie nie budzie. Dla jaje funkcyjanavańnia patrebna ŭpeŭnienaść u doŭhaterminovaj stabilnaści ekanomiki, da taho ž dziaržava i tak zrabiła pamyłku ź ilhotnym kredytavańniem, bieručy na siabie vialikija ryzyki, adnačasova zdymajučy ich z bankaŭ i hramadzian.
Na hety momant dziaržava nie moža dazvolić sabie znoŭ brać usie ryzyki na siabie, tamu navat ilhotnaje kredytavańnie skaročanaje, zamiest hetaha ŭviedzienaja sistema subsidyj. Była ideja realizavać sistemu nazapašvańniaŭ, ale na dziaržaŭnym uzroŭni ad jaje admovilisia, bo isnujučyja anałahičnyja praktyki pryvatnych bankaŭ nie karystajucca popytam.
Pra «punkty rostu»:
Sama pastanoŭka pytańnia pra «kropki rostu ekanomiki» niasłušnaja, bo heta leksika časoŭ pierachodu ad ahrarnaha da industryjalnaha hramadstva. Tady było zrazumieła, naprykład, što treba inviestavać u čyhunku i vykapni, a asfaltavyja darohi pakinuć na budučyniu. Siońniašniaje raźvićcio śvietu dazvalaje nie zvužać ekanamičny kalidor, a raźvivać šmat kirunkaŭ adrazu, nie stvarajučy štučnych ekanamičnych idałaŭ.
Pra reformy:
Retrahradski błok čynavienstva trymajecca dumki, što reformy spyniać rost ekanomiki, jaki tolki-tolki adnaviŭsia. A značycca, pa ich mierkavańni, reformy nie patrebnyja.
Nierazumieńnie hetaj łohiki prymušaje mižnarodnyja fondy dumać roznaje pra stupień analityčnych zdolnaściaŭ asobnych biełaruskich čynoŭnikaŭ.
Adnak u lubym vypadku ŭ krainie vidavočny kryzis mieniedžaraŭ, na vysokija zarobki katastrafična brakuje kvalifikavanych kadraŭ.
Pra rynak:
Da čystaha rynku Biełaruś pryjdzie niachutka. Reformy ŭpirajucca ŭ kvalifikacyju kadraŭ. Šokavy pierachod da rynku abierniecca katastrofaj navat pry absalutnaj palityčnaj voli Alaksandra Łukašenki, bo vialikaja častka pracazdolnaha nasielnictva stanie niekankurentazdolnaj va ŭmovach rynku. Zakryćcio nizkarentabielnych albo stratnych pradpryjemstvaŭ adpravić rabotnikaŭ na sacyjalnaje dno, a jany paciahnuć za saboj astatnich. U pryvatnaści, nizki ŭzrovień samaśviadomaści (u tym liku) dazvolić trecim siłam stvarać ź biespracoŭnych mas ryčahi palityčnaha ŭpłyvu. Kab chutčej pryjści da rynku, ludziam treba zaniacca samaadukacyjaj, spadziavacca na siabie, a nie na dziaržavu. Vučyć zamiežnyja movy i atrymlivać novyja viedy, kab stać kankurentnazdolnymi.
Hetaje zamknionaje koła sa słabymi rabotnikami budzie ciahnucca roŭna da tych časoŭ, pakul našaja sistema adukacyi budzie pracavać pa madelach XX stahodździa ź jaho industryjalnym hramadstvam. Heta značyć, kali škoła rychtuje da pastupleńnia ŭ VNU ci PTV, a tam užo rychtujuć da pracy na zavodach, jakija siońnia nie mohuć pradać svaju pradukcyju i trymajucca na datacyjach.
Takim čynam my ad samaha pačatku kadzirujem ludziej ad rynku i bahaćcia. Ale ŭ histaryčnaj pierśpiektyvie rynku niama alternatyvy.
Što z hetaha vynikaje?
Retrahrady pavinny razumieć, što jość reformy, jakija nie zabivajuć rost. Bolš za toje — naŭprost spryjajuć ekanomicy.
Heta reformy adukacyi, sudovaj praktyki, zakanadaŭstva i mnohija inšyja.
Jak prykład — pasłableńnie ŭmovaŭ dla biznesu nie niasie ryzyk ekanomicy, a praktyki, kali ekanamičnyja sudy prymajuć samyja žorstkija z mahčymych rašeńniaŭ u dačynieńnie da pryvatnika, u siaredniaj i doŭhaterminovaj pierśpiektyvie prynosiać bolš škody, čym karyści. Pakul što Biełarusi treba jak minimum bolš imkliva pravodzić mienavita ŭskosnyja reformy.
***
Kamientary