Hurnievič: Admova «NN» ad papiery — heta čarhovy zvanočak pa nas
Heta vielmi piesimistyčny dopis. Ličycie heta psichatarepijaj. Admova «Našaj Nivy» ad papiery heta nie prablema papiery, i navat nie redakcyi, heta čarhovy zvanočak pa nas.
Zajdzicie ŭ pres-šapik u Polščy, vašyja vočy raźbiahucca ad haziet i časopisaŭ. Kožny miesiac adno vydańnie pamiraje, ale źjaŭlajecca novaje. Zajdzicie ŭ sietku kniharniaŭ Empik, jakaja jość u kožnym bujnym polskim horadzie (a heta sietka tolki adna z…), vy ašalejecie ad vybaru i ad čerhaŭ. Nakład dźviuch samych papularnych haziet — 250 000 i 300 000 u dzień. Knižak — pa 150 tysiač.
U Francyi anivodzin infarmacyjny partał nie akuplaje siabie, i redakcyi inviestujuć u papiarovyja viersii. Były redaktar Le Figaro Nikala Bejtu zasnavaŭ u 2013 hodzie vydańnie L'Opinion. Ciapier heta štodzionnaja hazieta, u jakoj 500 tysiač naviednikaŭ u internecie, 35 tysiač (i nakład raście) papiarovych asobnikaŭ, jakija dajuć bolš prybytkaŭ ad rekłamy, čym sajt. A vy čuli, što sajt Politico zapuściŭ papiarovuju viersiju?!
Za apošni hod ja padpisaŭsia na dźvie haziety ŭ ličbavym farmacie, padkast-siervis, i dva stryminhavyja videa-siervisy. Ale kožnaje istotnaje vydańnie, toŭsty numar časopisa, śviatočnyja numary, dadatki, ja imknusia mieć na papiery. Zaŭvažyŭ za saboj, što ŭ ličbavym farmacie ja nie čytaju teksty, a prahladaju ich. I z zadavalnieńniem biaru ŭ ruki papiarovy časopis, hazietu, knihu. U «Vyborčaj» ličbavych padpisčykaŭ bolš, čym papiarovych kupcoŭ 133 000/100 000. U Biełarusi, jak skazaŭ Jahor Marcinovič, heta miortvy truk, nichto nia budzie płacić za infu. Tolki nie kažycie, što biełaruskija žurnalisty ci piśmieńniki tupyja i nichto ich nie choča čytać.
Kniha Nobieleŭskaha łaŭreata pradajecca na radzimie tysiačnymi nakładami, navat nie dziasiatkami tysiač. Palaki jaje kuplać sotniami tysiač. Ja viedaju biełaruskich žurnalistaŭ, jakich u polskich ŚMI čytajuć sotni tysiač.
Toje, što ŭ Biełarusi papiarovy rynak nie dychaje, heta nie zasłuha hłabalizacyi. My, jak biełarusy, prosta pierastajem čytać uvohule. Raniej, čym inšyja. Knižka ŭ 200 asobnikaŭ pradajecca niekalki hadoŭ i nie moža pradacca.
Im i pradavacca niama dzie. Niekalki kniharań na Miensk, a rajonnych centrach tolki paštoŭki i malavanki pradajucca ŭ knižnych adździełach. Nie chaču padacca ołdskulnym, ale daviadziecca. Ja ŭ svaim junactvie pamiataju, jak adnakłaśniki čytali Karatkieviča, Dajneku, Arłova, abmiarkoŭvali heta, mianialisia knižkami, chadzili ŭ biblijateki. Kolki ciapier nie havaryŭ by u Biełarusi z maładziejšymi, svajakami, siabrami, nie ŭzhadaju, kab chto kazaŭ pra knižki, abmiarkoŭvaŭ ich. Jak skazała naša biblijatekarka, moj baćka byŭ adnym z tuzina stałych naviednikaŭ biblijateki. Z taho tuzina za 2 hady nie stała čatyroch, u tym i baćki. Ja pahladzieŭ, što novaha prychodzić u biblijateku. Niejkaje kalarovaje barachło pra hryby, rasiejskija kryminalnyja ramany ŭ takich kalarovych vokładkach, što vočy ślaziacca. Ale ŭžo i biblijateki praz 2—3 hady nie budzie. A ŭ toj ža Polščy jany pieražyvajuć reniesans, bo pieratvarajucca ŭ kulturnyja centry.
Heta poŭnaja kulturnaja dehradacyja. Lanota ŭžo kazać, chto ŭ hetym vinavaty.
Dva dziesiacihodździ baraćby z svabodnaj dumkaj, presaj, piśmieńnikami, estetykaj, dali svoj plon. Adnyja zmahajucca, kab dasiadzieć da śmierci va ŭładzie,a inšyja prosta pierastajuć cikavicca choć niečym. Čytaŭ niadaŭna artykuł adnaho važnaha polskaha intelektuała, jaki časta byvaje ŭ Biełarusi i cikavicca joj.
«Samaje mocnaje ŭražańnie ad Biełarusi — heta ŭsieahulnaja abyjakavaść ludziej da losu svajoj dziaržavy i supolnaści suhramadzian».
Ja viedaju, što ŭ nas usio atrymajecca, i my vypaŭziem z bałota, ale toje, da čaho daviali našu krainu, heta poŭny …
Kamientary