Historyk i ekskursavod Pavieł Bułaty na svajoj staroncy ŭ fejsbuku źmiaściŭ zdymak, jaki jon zrabiŭ la Hieorhijeŭskaj carkvy ŭ Žyrovičach. Na im — nadmahilnaja tumba z nadpisami niezrazumiełymi litarami. Pachavańnie XIX stahodździa.
«I što tut napisana, na jakoj movie i jakim ałfavitam?» — zadajecca pytańniem Bułaty.
Kandydat histaryčnych navuk, namieśnik dyrektara Nacyjanalnaha histaryčnaha archiva Biełarusi Dzianis Lisiejčykaŭ adpisaŭsia ŭ kamientarach, što heta hłaholica. A pomnik pastaviŭ pa svajoj žoncy i synie archijepiskap Minski i Babrujski Michaił Hałubovič.
Hłaholica — heta staražytny słavianski ałfavit. Jaho stvaryli jašče Kiryła i Miafodzij, ale hłaholica nie pryžyłasia. Dzieści jaje zamianili na łacinku, dzieści — na kirylicu.
Najbolš doŭha hłaholicu vykarystoŭvali charvackija vierniki, jany pasłuhoŭvalisia joj až da siaredziny XX stahodździa. Hłahaličnyja nadpisy možna ŭbačyć u niekatorych charvackich katalickich chramach až da siońnia.
Na nadmahilli ŭ Žyrovičach akurat charvackaja viersija hłaholicy, chacia sami charvaty, chutčej za ŭsio, nie mieli nijakaha dačynieńnia da nadpisu.
Dzianis Lisiejčykaŭ tłumačyć, što druhaja pałova XIX stahodździa — heta čas zachapleńnia idejami pansłavizmu. I mienavita ŭ ramkach hetaj ideałohii, imavierna, i byŭ vykanany nadpis.
Michaił Hałubovič ź siamji ŭnijackaha śviatara z Vysokaha (sučasnaja Bresckaja vobłaść). Jon taksama staŭ hreka-katalickim śviatarom, ale aktyŭna padtrymaŭ skasavańnie unii, ahitavaŭ pa prychodach. Pa śmierci žonki pastryhsia ŭ manachi. Byŭ jepiskapam Pinskim, potym Bresckim, ad 1848 — jepiskap Minski i Babrujski, ad 1853 — archijepiskap. Apošnija trynaccać hadoŭ žyćcia pravioŭ u Žyrovičach.
