U žyćci byvajuć usiakija niepradbačanyja situacyi. Bo nichto nie zastrachavany, naprykład, ad pałomki chaładzilnika i nieabchodnaści jaho ramontu abo terminovaj kupli novaha (naŭzamien staroha). Byvaje, što ciažka «ŭciačy» ad chvarob i niepracazdolnaści, a jak vynik — prablemy z pracaj ci inšyja niepryjemnaści. Dobra, što ŭsie hetyja ciažkaści da nas jašče nie pryjšli, ale…
U vas abaviazkova pavinien być reziervovy fond, jaki źjaŭlajecca svajho rodu strachavym polisam, i jaki možna vykarystać u vypadku fors-mažoru. Kandydat ekanamičnych navuk Volha Kupčynava dapamahała Źviaździe raskłaści siamiejny biudžet pa paličkach i rastłumačyła, jak sfarmiravać finansavuju padušku biaśpieki.
Płanujcie svaje raschody
Kab siamiejny biudžet byŭ zaŭsiody ź plusam, nieabchodna adnačasova vieści padlik usich artykułaŭ jaho vydatkaŭ. Heta mohuć być paŭsiadzionnyja vydatki, štomiesiačnyja i siezonnyja. Da apošnich adnosiacca, naprykład, kupla zimovaha (letniaha) adzieńnia, nabyćcio padručnikaŭ u škołu. Siudy ŭvachodziać raschody na padziei žyćciovaha (vučoba, šlub dziaciej, jubilei svajakoŭ), a taksama na niepradbačanyja situacyi (naprykład, ramont aŭtamabila paśla avaryi) i inšyja.
Uvohule, vydatki mohuć kłasifikavacca i pa metavych napramkach, ale hałoŭnaje ŭ tym, kab kožny člen siamji śviadoma adroźnivaŭ raschody na toje, što «chaču» i što «treba», i ŭmieŭ pravilna vyznačać pryjarytety.
Volha Kupčynava ŭpeŭniena, što ŭ asabistym biudžecie vydatki zaŭsiody pavinny adpaviadać dachodam. Kali pieršyja bolšyja, treba znajści artykuły ekanomii abo padumać ab dadatkovych zarobkach. Vašy źbieražeńni pavinny być abaronieny ad inflacyi i prynosić prybytak. Tamu hrošy treba trymać nie doma, a pakłaści na bankaŭski depazit albo nabyć na ich ablihacyi ci inšyja vysokalikvidnyja kaštoŭnyja papiery.
Kab hodna žyć i ŭ staraści, varta pasprabavać zabiaśpiečyć da vychadu na piensiju dadatkovyja krynicy dachodaŭ. Heta mohuć być finansavyja źbieražeńni, jakija prynosiać pracent, albo inšyja aktyvy, zdolnyja davać prybytak.
Pazyčać lepš z «chałodnaj» hałavoj
Pierš čym brać kredyt, treba zrabić ćviarozuju acenku realnaj patreby ŭ im. Nastupnym punktam stanie padrabiazny analiz svaich mahčymaściaŭ pa pahašeńni pazyki i pracentaŭ, a taksama ŭsich umoŭ kredytnaha dahavora. Nie lišnim budzie i sprahnazavać situacyju, kali pryjdziecca nieści adkaznaść pierad bankam i paručycielem u vypadku niepahašeńnia doŭhu.
Treba vyrazna ŭjaŭlać, što, karystajučysia kredytam, vy addajacie za pakupku bolš. Čym daŭžej vypłačvajecca kredyt, tym bolšyja vydatki pa im. Akramia taho, dastupnaść kupli za košt kredytu moža spravakavać nierazumnyja marnavańni. I apošniaje: nabyvajučy ŭ kredyt, vy źviazvajecie siabie daŭhavymi abaviazacielstvami i abmiažoŭvajecie ŭ budučyni svaje finansavyja mahčymaści.
Vyratavalnaja «schovanka» dla biudžetu
Idealnym varyjantam źjaŭlajecca najaŭnaść u siamji peŭnaj sumy na zapas, jakaja dazvolić biez atrymańnia dadatkovych dachodaŭ pražyć niekatory čas, apłačvajučy pry hetym kamunalnyja pasłuhi i mabilnuju suviaź i nabyvajučy pradukty charčavańnia. U zaležnaści ad vašych žyćciovych abstavin rekamiendavany pamier finansavaha reziervu budzie taki.
Varyjant «stabilny». Kali vaša praca nosić stabilny charaktar i ŭ vas jość blizkija svajaki i siabry, u jakich možna pazyčyć hrošaj na niekatory čas, to paduška biaśpieki pavinna być u vyhladzie sumy vydatkaŭ na try miesiacy. Nastupny varyjant — «sa svajakami nie pašancavała». Kali praca i dachod nie zusim stabilnyja i ŭ blizkich niama asablivych mahčymaściaŭ vam dapamahčy, vaša «schovanka» pavinna być ciažejšaj — heta hrošy na šeść miesiacaŭ pražyvańnia. Treci varyjant nazyvajecca «vymušany sirata». Heta toj vypadak, kali niebiaśpieka straty raboty vialikaja, svajakoŭ užo niama i siabroŭ stracili. U dadzienaj situacyi finansavy rezierv siamji — na biahučyja vydatki na 9—12 miesiacaŭ.
Sabie adkładaj dziesiacinu
Umieć «znachodzić» hrošy — jakaść nadzvyčaj karysnaja i patrebnaja. Heta razumny krok da biaśpiečnaj budučyni. Ale mnohija ličać, što rabić źbieražeńni mohuć dazvolić sabie tolki tyja, chto maje pastajanny i vialiki prybytak. Heta nie tak. Davajcie ŭspomnim našych babul, jakija na ścipłyja piensii ŭmudrajucca rabić zanački «na čorny dzień» i na padarunki dla ŭnukaŭ. I naadvarot, jość ludzi, jakija majuć davoli vysoki dachod, ale ŭ kancy miesiaca ŭ ich usio roŭna ničoha nie zastajecca, tamu što jany pryvykli šmat tracić.
Kali štomiesiac adpraŭlać u skarbonku peŭnuju sumu, praź niekatory čas jana niečakana dla vas pieratvorycca ŭ niadrenny kapitał.
Śpiecyjalisty bankaŭskaj śfiery rekamiendujuć adkładać 10 % ad svajho dachodu. Možna ŭstanaŭlivać i inšy pamier u zaležnaści ad svaich mahčymaściaŭ. Vaźmicie za praviła: atrymaŭ zarpłatu, stypiendyju ci prosta kišennyja hrošy ad baćkoŭ — adkłaŭ zvyčajny pracent.
A kali vydali niezapłanavanuju premiju, hrašovy pryz ci padarunak, to možna vydatkavać na «padušku» i bolš. Adkładać hrošy ŭ kancy miesiaca — tolki toje, što zastałosia paśla ŭsich raschodaŭ, — vielizarnaja pamyłka, jakuju dapuskaje pieravažnaja bolšaść. Pra finansavy rezierv varta kłapacicca ŭ pieršuju čarhu.
Da paduški biaśpieki treba stavicca, jak i da lubych inšych rachunkaŭ, abaviazkovych dla apłaty. Važna papaŭniać jaje sistematyčna, kab vypracavać u sabie hetuju vielmi karysnuju zvyčku.
