Tak chacieła zamuž, što vyłamała dźviarny vušak
Lidzija Michajłaŭna Kurjanovič naradziłasia ŭ vioscy Milča, što na Vilejščynie, u 1916 hodzie.
Baćki Lidzii Kurjanovič Michaił i Julija Cahałki.
Lida była dziaŭčynkaj pryhožaj i adnoj ź niamnohich u vioscy, chto byŭ piśmienny. Dziaŭčynka skončyła čatyry kłasy polskaj škoły.
Na viaskovych tancach — pieršaja tancorka. Lidzija Michajłaŭna niejak uspaminała, što, kali ŭpieršyniu źbirałasia na viaskovyja tancy, niedzie dastała pamadu. Paniaćcia tady nie mieła, jak joj karystacca, i pafarbavała sabie… nos.
Ale pravodzić dziaŭčynku da domu nichto z kavaleraŭ nie navažvaŭsia. Kali jaki zalotny kavaler źjaŭlaŭsia na parozie, baćka i dvoje starejšych bratoŭ Lidy chutka pakazvali kavaleru zvarotnuju darohu.
Ale kali Lidzie spoŭniłasia 16 hadoŭ, na tancach jana paznajomiłasia z 22-hadovym Alošam, miascovym chłopcam. Choć Alaksiej i byŭ z zamožnaj siamji, dzie na siamju jaho baćki i jaho piacioch bratoŭ prychodziłasia 190 hiektaraŭ ziamli, ale byŭ słaby zdaroŭjem, chvareŭ na suchoty. Ale štości ŭ im było takoje, što začapiła dziaŭčynku. Jon paprasiŭ jaje ruku i serca. I dziaŭčyna pačała rychtavacca da viasiella. Upotajki ad baćkoŭ źjeździła ŭ Daŭhinava, dzie kupiła adrez biełaj tkaniny dla viasielnaj sukienki.
Iryna Biełanovič u viasielnaj sukiency svajoj babuli.
Dniom sama tkała sabie pasah, 11 tych pościłak Iryna Biełanovič zachoŭvaje i siońnia. A nočču, upotajki, šyła sabie viasielnuju sukienku.
Kali pryjšli svaty, baćki Lidy admovili im u viasielli, ale dziaŭčyna tak była zakachanaja, tak biehła za žanichom, što, kab dahnać jaho, až vyłamała ŭ dźviarach chaty vušak. Baćki tolki raźviali rukami — puścili zamuž.
Lidzija i Alaksiej Kurjanovičy.
Žyła maładaja siamja tut ža, u Milčy. Pierad vajnoj naradziłasia mama našaj hieraini, Taćciana Alaksandraŭna.
Iryna Biełanovič raskazvaje, što jaje dzieda praz słaboje zdaroŭje ŭ armiju nie ŭziali.
Iryna Biełanovič i siońnia zachoŭvaje pościłki, jakija sabie tkała i vyšyvała ŭ pasah jaje babula. A taksama ikony, ź jakimi išli zamuž jaje i babula, i prababula Julija.
«Vajnu tut i pieražyli. Pradzied, baćka dzieda, raskazvaŭ, što da niemcaŭ stavilisia narmalna, bo jany «tabakaj častavali». Kali ŭ Milču pryjšło niamieckaje vojska, siamja pierasialiłasia na chutar u lesie niepadaloku: tak było biaśpiečna. Ale dzied chadziŭ pa vioscy, nie bajaŭsia. I niechta ź niemcaŭ paličyŭ, što pradzied maje dačynieńnie da partyzan i streliŭ u jaho. Ad taho ranieńnia pradzied pamior. Niemcy tady nie dazvolili pachavać pradzieda ŭ Milčy, tak i lažać pradziadula i prababula na roznych mohiłkach».
Dzied ža Iryny, Alaksiej, siabravaŭ z palicajam.
«Da vajny ž razam na tancy biehali, z adnoj vioski byli. Padčas vajny mama zachvareła na trachomu. I toj palicaj, pa prośbie dzieda, vaziŭ mamu niamieckim daktaram, jakija lačyli jaje», — raskazvaje Iryna.
Zamuž vyjšła na treci dzień paśla znajomstva
Taćcianie Alaksandraŭnie, maci Iryny, zaraz 83 hady. Ale i siońnia žančyna pamiataje svajo pieršaje kachańnie, jakoje, na vialiki žal, skončyłasia trahična. Jaje pieršaha kavalera paviesili bandyty.
Taćciana Mackievič (Kurjanovič) siońnia.
Taćciana Alaksandraŭna ŭspaminaje, što jaje pieršaha chłopca zvali Viktar Karol, jon byŭ śviatarom, advučyŭsia ŭ duchoŭnaj sieminaryi. Baćki Taćciany nie puścili dačku za jaho zamuž. Jon źjechaŭ słužyć va Uzdu. Tam ažaniŭsia. Kab pabudavać sabie dom, źniaŭ vialikuju sumu hrošaj. Pra heta daviedalisia bandyty. Hrošaj pry im nie znajšli, bo Viktar pieradaŭ ich žoncy. Bandyty pra heta, kaniečnie ž, nie viedali. Za admovu addać im hrošy jany Viktara paviesili», — pryhadvaje Taćciana Alaksandraŭna.
Taćciana z bratam u dziacinstvie.
Taćciana Alaksandraŭna skončyła fiłałahičny fakultet BDU. Pa raźmierkavańni trapiła ŭ Budsłaŭ.
«U Budsłavie ja jašče zaśpieła Paŭlinu Miadziołku. Moj adnakurśnik, Słava Rahojša, časta pryjazdžaŭ da jaje. I pryjazdžaŭ jak praviła nie adzin. Jak siońnia pamiataju, što siadzieli ŭ Paŭlinki i pili harełku razam z Karatkievičam. Jon siadzieŭ sprava ad mianie. Napilisia chłopcy tak, što zastalisia nočyć u školnaha zavuča», — śmiajecca Taćciana Alaksandraŭna.
U Taćciany ŭ Budsłavie byŭ kachany. Maładyja rychtavalisia da viasiella, kali raptam Taćciana zachvareła na mieninhit.
«Chvaroba ciažkaja, dy dla vioski jašče i haniebnaja. Zapaleńnie mozhu. Baćki majho kachanaha tady adrazu skazali, što nijakaha viasiella nie budzie», — uspaminaje Taćciana Alaksandraŭna.
Ale los skłaŭsia tak, što adnojčy ŭ Budsłaŭ da svajakoŭ pryjechaŭ chłopiec ź Viciebščyny, Uładzisłaŭ Mackievič. Adna ź jaho ciotak tady žyła ŭ Kałmykii, uvieś čas klikała Słavu da siabie. U siamji Mackievičaŭ nie chacieli, kab syn zastaŭsia pracavać u vioscy, kab byŭ kałhaśnikam. Chłopiec vyrašyŭ jechać u dalokuju Kałmykiju, ale z umovaj, što adzin nie pajedzie, jamu patrebnaja žonka.
Tak jamu na vočy trapiłasia Taćciana. Jon skazaŭ tady, što choča ź joj ažanicca, bo ŭ jaje nohi pryhožyja. Na treci dzień paśla znajomstva Taćciana i Uładzisłaŭ raśpisalisia. Viasiella nie było, na rośpis u sielsaviecie Taćciana apranuła sukienku, jakuju šyła sabie na vypuskny.
Viasielnaja sukienka Taćciany Mackievič.
U 1967 hodzie para źjechała u dalokuju Kałmykiju. I, vidać, zastalisia b tam žyć nazaŭsiody, ale trahičny vypadak źmianiŭ płany nastaŭnicy ruskaj movy i litaratury i jaje muža.
Žyłosia ŭdalečyni ad domu niabłaha, uspaminaje Taćciana Alaksandraŭna. Jany z mužam atrymali tam dvuchpakajovuju kvateru. Taćciana zaciažaryła pieršyncam.
«Adnačasova sa mnoj naradžali jašče dzieviać žančyn, ujavicie sabie. I majmu dziciaci pry rodach zanieśli infiekcyju. Chłopčyk, jakoha my nazvali Viciem, pražyŭ usiaho dzieviać miesiacaŭ. Ja vyrašyła pachavać jaho na svajoj radzimie, u Milčy. Pamiataju, jak sieli ŭ samalot, samalot padniaŭsia ŭ pavietra, paśla, hladžu, sadzicca. A na kałamažcy da samalota viazuć maleńkuju trunu. Jany zabylisia pahruzić majho syna», — kaža Taćciana Alaksandraŭna.
Paśla taho, jak Taćciana pryjechała na radzimu, jana skazała svajmu mužu, što ŭ Kałmykiju bolš nie vierniecca.
Uładzisłaŭ jašče raz źlotaŭ tudy, sabraŭ usie rečy. I viarnuŭsia da žonki. Spačatku ŭ Milču, zatym para kupiła dom u Kryvičach.
Paśla ŭ Taćciany naradziŭsia syn Jurka, a kali Taćcianie Alaksandraŭnie spoŭniŭsia 41 hod, u jaje naradziłasia dačka Iryna.
«Tak i pražyli razam duša ŭ dušu 46 hadoŭ, pakul muž nie pamior u 2013 hodzie», — uzdychaje Taćciana Alaksandraŭna.
Iryna pra svajo viasielle hutaryć nie zachacieła. Ale sukienku ŭsio adno zachoŭvaje.
«Sukienka — heta pamiać. I, mahčyma, kaliści i maja ŭnučka dastanie jaje z šafy, kab ujavić siabie niaviestaj», — adkazała Iryna Biełanovič.
