Paśla 15 dzion aryštu vyjšaŭ na volu žurnalist telekanału «Biełsat» Ihar Iljaš. Jaho nakiravali ŭ izalatar za toje, što jon nibyta braŭ udzieł u prateście, piša Radyjo Svaboda.
U turmie zastajecca žonka Ihara žurnalistka Kaciaryna Andrejeva. Jaje zatrymali, kali viała strym z akcyi pratestu na «płoščy Pieramien», dzie byŭ źbity Raman Bandarenka.
I kali Ihara byŭ pad administracyjnym aryštam, to suprać Kaciaryny raspačali kryminalnuju spravu — jaje abvinavačvajuć u arhanizacyi dziejańniaŭ, jakija hruba parušajuć hramadzki paradak. Žurnalistku ŭtrymlivajuć SIZA ŭ Žodzina. Joj pahražaje da troch hadoŭ turmy.
Ihar Iljaš raskazaŭ «Nastojaŝiemu vriemieni» pra toje, jak jon adbyvaŭ svoj aryšt i što jamu viadoma pra spravu suprać žonki.
— Jak vy siabie adčuvajecie, jak praviali hetyja dni?
— Adčuvaju siabie dobra. Hetyja dni pravioŭ, skažam tak, niaroŭna. Pieršyja čatyry dni paśla etapu ŭ Baranavičach my byli ŭ žudasnaj kamery.
Heta byŭ paŭpadvał, betonnaja padłoha, syroje chaładnavataje pamiaškańnie, iržavyja žaleznyja nary. Pamier kamery — 3×5 metraŭ, kudy ŭcisnuli dziesiać čałaviek. Heta značyć, tam navat prosta chadzić — standartnaja turemnaja zabava, chadzić z kuta ŭ kut — było niemahčyma.
Tam nie było dzie zrabić bolš za try kroki. Praź niekalki dzion razumieješ, što ty ŭ niejkim durmanie ad adsutnaści ruchu, ad syraści pastajannaj i adsutnaści śviežaha pavietra.
Ale paźniej nas pieraviali ŭ bolš prymalnyja ŭmovy, u kameru, dzie byŭ navat niejki kasmetyčny ramont. I, u pryncypie, reštu terminu administracyjnaha my praviali, skažam tak, u bolš-mienš narmalnych umovach, nakolki heta mahčyma ŭ turmie.
Tak što nielha skazać, što mienavita ŭ turmie, u SIZA ŭ Baranavičach, persanalna sprabavali stvaryć mnie niejkija nievynosnyja ŭmovy. Ja byŭ u tych samych umovach, u jakich ciapier znachodziacca ŭsie palityčnyja, jakija ŭ Biełarusi ciapier prachodziać pavodle artykułu 23.34 KaAP, pa jakim asudzili ŭ tym liku i mianie, pa jakim prachodziać tysiačy ludziej.
— Śledztva ad vas niečaha damahałasia? Jak uvohule da vas stavilisia nahladčyki?
— Znoŭ ža, nie było zaŭvažana z majho boku niejkaj pieraduziataści mienavita da mianie. Stavilisia da mianie hetak sama, jak i da astatnich palityčnych zatrymanych. Ja skažu, što, u pryncypie, ja rychtavaŭsia da hetaha zatrymańnia, ja razumieŭ, što paśla taho, jak aryštavali maju žonku, chutčej za ŭsio, z dnia na dzień pryjduć i pa mianie. Bolš za toje, kali da mianie ŭłamilisia ŭ kvateru, ja dumaŭ, što mianie buduć aryštoŭvać u kryminalnaj spravie. Ale ŭsio abyšłosia «sutkami».
Ale tym nia mienš ja vydatna razumieju, što cisk na mianie naŭrad ci skončyŭsia, i całkam mahčyma, mianie nieŭzabavie pasprabujuć izalavać znoŭ. Adznaču, što pratakoł na mianie falsyfikavaŭ asabista namieśnik načalnika milicyi hramadzkaj biaśpieki major Punčyk. Heta vyšejšy aficerski skład Centralnaha RUUS. Heta dazvalaje mierkavać, što zamova «zakryć» mianie, izalavać na hetyja 15 dzion pastupiła jak minimum ad HUUS, ad kiraŭnictva mienskaj milicyi, a to i ź ministerskaha ŭzroŭniu.
— U spravie žonki vas dapytvali? Što viadoma pra jaje?
— U hetyja 15 dzion nie było dopytaŭ u spravie žonki. Ja zastavaŭsia ŭ infarmacyjnaj izalacyi. Ja pisaŭ adrazu paśla zatrymańnia listy žoncy ŭ žodzinskaje SIZA, ale adkazu ad jaje nie prychodziła za hety čas. I heta padstava dumać, što joj sprabujuć stvaryć niejki infarmacyjny vakuŭm.
Ale, jak mnie ŭžo paviedamili paśla majho vyzvaleńnia rodnyja, sa Śledčaha kamitetu telefanavali nakont mianie i prasili pryjści na dopyt u jakaści śviedki. U jakaści śviedki pakul što ŭ spravie žonki. Treba skazać, što ŭ Biełarusi, asabliva ŭ takich palityčnych spravach, status śviedki vielmi chutka pierachodzić u status padazravanaha i abvinavačanaha. Tak što my jašče pahladzim, čym heta ŭsio zakončycca.
Jašče raz padkreślu: dla mianie było ździŭleńniem, što mianie vyzvalili paśla 15 sutak, nie dadali novaha administracyjnaha aryštu, nie aryštavali ŭ kryminalnaj spravie. Ale zaraz pahladzim, jakija plany na mianie ŭ specsłužbaŭ.
— Heta značyć, u jakim stanie Kaciaryna i što ź joj, vam taksama nieviadoma?
— Nakolki ja daviedaŭsia ad rodnych i kaleh, jana praciahvaje vielmi stojka trymacca, jana nie pryznaje svajoj viny i nie daje pakazańniaŭ u svajoj kryminalnaj spravie, całkam sfalšavanaj. Heta značyć, Kacia praciahvaje adstojvać liniju svajoj nievinavataści i taho, što jana znachodzicca ŭ źniavoleńni z palityčnych matyvaŭ.
— Ci majecie vy namier vyjaždžać z krainy?
— Nie, biezumoŭna, ja nie pajedu z krainy, pakul maja žonka zastajecca za kratami.
