Marzaluk zajaviŭ, što znajšoŭ dla mižnarodnaha suda ŭnikalny dakumient pra źniščeńnie biełarusaŭ. Tłumačym, što z hetym nie tak
Historyk Ihar Marzaluk zajaviŭ, što znajšoŭ «zakrytuju dyrektyvu», jakaja «detalova raśpisvaje, jak źniščać i aniamiečvać biełarusaŭ». I abiacaje, što heta stanie arhumientam dla «mižnarodnaha suda».
Deputata Ihara Marzaluka ŭklučyli ŭ kamisiju, jakaja aceńvaje majomasnuju škodu, jakuju nanieśli Biełarusi nacysty.
Jak zajaviŭ Marzaluk, jon
znajšoŭ «unikalnyja niamieckija dakumienty — zakrytuju Dyrektyvu Razienbierha, jakaja nidzie nie publikavałasia. Jana detalova raśpisvaje, jak źniščać i aniamiečvać biełarusaŭ». Z dapamohaj jaje palityk choča dakazać, što suprać hramadzian Biełarusi pravodziŭsia «metanakiravany hienacyd». Marzaluk spadziajecca dakazać heta ŭ Mižnarodnym sudzie, što dazvolić patrabavać kampiensacyju ad Hiermanii.
U kamientary dla «Našaj Nivy» biełaruski historyk Ihar Kuźniacoŭ adznačyŭ, što nie viedaje pra isnavańnie takoha dakumienta.
«Ale navat kali jon isnuje, to paśla rašeńnia Niurnbierhskaha trybunała nie maje nijakaha značeńnia akramia ideałahičnaha. [Pra źniščeńnie i aniamiečvańnie biełarusaŭ] faktyčna abviaščałasia ŭ płanie «Ost».
Havorka pra sakretny płan Treciaha rejcha pa praviadzieńni etničnych čystak na terytoryi Uschodniaj Jeŭropy i jaje niamieckaj kałanizacyi paśla pieramohi nad SSSR.
Stvareńniu Hienieralnaha płana «Ost» papiaredničali dyrektyvy. 9 maja 1941 hoda ich prajekt pradstaviŭ Hitleru Alfred Razienbierh — kiraŭnik Rejchśministerstva akupavanych terytoryj. Chutčej za ŭsio, Marzaluk kaža pra adzin z hetych dakumientaŭ.
Sapraŭdy, u płanie «Ost» išła havorka pra hienacyd biełarusaŭ. Zachavalisia «Zaŭvahi i prapanovy pa Hienieralnym płanie Ost», jakija skłaŭ u 1942-m Erchard Vietcel, adzin z supracoŭnikaŭ Rejchśministerstva akupavanych terytoryj (jany byli pradjaŭlenyja na Niurnbierhskim pracesie). Paśla aznajamleńnia z płanam Vietcel pisaŭ, što
ŭ adpaviednaści z dakumientam 75% biełarusaŭ płanavałasia vysialić (u tym liku, u Sibir). Astatnich — źniščyć abo aniamiečyć.
Hetyja fakty nikim nie asprečvajucca.
Ale pierasialeńnie niemcaŭ na terytoryi Uschodniaj Jeŭropy płanavałasia pravodzić ciaham 30 hadoŭ paśla skančeńnia vajny. Značycca, pierasialeńnie biełarusaŭ musiła zajmać stolki ž času.
Sam płan «Ost» nieadnarazova karektavaŭsia i źmianiaŭsia.
Historyki pakul nie znajšli źviestki pra toje, što ŭ dakumiencie padrabiazna apisvalisia dziejańni pa vysialeńni i aniamiečvańni biełarusaŭ.
Dyrektyvy Razienbierha tolki papiaredničali stvareńniu hetaha płana. Ci mahła isnavać padrabiaznaja prahrama źniščeńnia i aniamiečvańnia biełarusaŭ u pieršapačatkovym dakumiencie, a potym źniknuć? Ci moh Razienbierh raspłanavać dziejańni na 30 hadoŭ? I čamu pra hetyja fakty nie viedajuć inšyja historyki, jakija zajmajucca vyvučeńniem nacyzmu?
Tamu adkryćcio Marzaluka, jaki śpiecyjalizujecca na archieałohii, vyhladaje vielmi sumniŭnym.
«Heta padobna da fejka, — kaža rasijski historyk Barys Sakałoŭ. — Nijakich spasyłak na archivy niama. Ja pra takuju dyrektyvu ničoha nie čuŭ. Usio heta zanadta jaŭna nakiravana na sprobu atrymać dokazy hienacydu biełarusaŭ i atrymać kampiensacyju ad Hiermanii,
što supadaje z palitykaj pucinskaj Rasii».
«Kali my dakažam u Mižnarodnym sudzie, što suprać hramadzian našaj krainy byŭ metanakiravany hienacyd, heta budzie nadzvyčaj važny momant», — kaža Ihar Marzaluk.
Niezrazumieła, jaki «mižnarodny sud» Marzaluk maje na ŭvazie ŭ svajoj zajavie. Pahadnieńnie pa reparacyjach pamiž Hiermanijaj i SSSR, kudy ŭvachodziła i Biełaruś, było dasiahnutaje jašče ŭ 1945 hodzie na Patsdamskaj kanfierencyi.
Vyjšła na svabodu Antanina Kanavałava, davieranaja asoba Cichanoŭskaj u 2020 hodzie4
Kamientary