Pravieści virtualnuju ekskursiju dapamahaje mastactvaznaŭca Siarhiej Chareŭski.
Pieršaja redakcyja «Naša Nivy»
U hetym domie ŭ kvatery №20 pačałasia historyja «pieršaj biełaruskaj haziety z rysunkami». Tut redakcyja znachodziłasia z 1906 da 1907 hoda. Pieršym redaktaram tydniovika byŭ Zyhmund Volski, paśla im na doŭhi čas staŭ Alaksandr Ułasaŭ, ziemleŭładalnik z-pad Minska.
Drukarnia Marcina Kuchty
Tut nabiralisia pieršyja numary «Našaj Nivy». Ale nie tolki — u drukarni vypuskalisia zborniki vieršaŭ Bahdanoviča, Bahuševiča, Ciotki.
Redakcyja ŭ 1907-1909 hadach
«Dom pad bałvanami», jak jaho nazyvajuć miascovyja, maje bahatuju historyju. Heta pałac hrafaŭ Tyškievičaŭ, na fasadzie dahetul visić ich rodavy hierb. U kancy XIX stahodździa tut mieściŭsia akruhovy sud, dzie advakatam pracavaŭ Francišak Bahuševič. Redakcyja «Našaj Nivy» pierajechała siudy ŭ 1907 hodzie.
Kali Vacłaŭ Łastoŭski ŭpieršyniu zavitaŭ u redakcyju, to ŭbačyŭ nie samuju pryhladnuju karcinu: u pakoi stajała kanapa vyhladu dochłaha vierbluda, na piečcy-buržujcy hrełasia patelnia, na jakoj palcam pieravaročvaŭ škvarki mužčyna z rudoj baradoj, a inšy maładzion u miatliku aburaŭsia finansavym stanam haziety. Škvarki smažyŭ Jadvihin Š., a ŭ miatliku byŭ Janka Kupała.
Tut taksama žyŭ i pracavaŭ Jakub Kołas.
A niepadalok ad redakcyi, na Pylimo, 9, žyŭ adzin z rekłamadaŭcaŭ haziety — Zyhmund Nahrodski. Kulturny dziejač, siabar Bahuševiča i pradaviec sielskahaspadarčaj techniki, jon davaŭ u hazietu abviestki pra svaje tavary.
Redakcyja ŭ 1911-1913 hadach
Na pieršym paviersie źbirałasia redakcyja, na druhim žyŭ sakratar haziety Vacłaŭ Łastoŭski razam z žonkaj Maryjaj Ivanaŭskajcie.
«Tut ža byŭ zbor budučaha muzieja Łuckieviča. Karciny visieli na ścienach arandavanaha pamiaškańnia, kaštoŭnyja rečy lažali ŭ skrynačkach, šufladkach — mieč vilenskaha kata, al-kitaby, piarścionak Usiasłava Čaradzieja, słuckija pajasy. Kali ŭ Vilniu pryjazdžaŭ Maksim Bahdanovič i spyniaŭsia načavać pry redakcyi, jon byŭ vielmi ŭražany kalekcyjaj: «Śviatoje miesca!»», — raskazvaje Siarhiej Chareŭski.
U hetym budynku da 1926 hoda znachodziłasia i biełaruskaja kniharnia.
Redakcyja ŭ 1913-1915 hadach
Pry redakcyi tady žyŭ i Janka Kupała. U 1914-m jon staŭ redaktaram «Našaj Nivy», a potym ledź nie trapiŭ pad sud — za artykuł «Dumki». Ale nabližaŭsia vajenny front, i Kupała evakujavaŭsia ź Vilni. U suviazi z akupacyjaj horada hazieta spyniła svoj vychad.
Pobač (na Vilniaus, 20) znachodziłasia masonskaja łoža. Tudy ŭvachodzili braty Łuckievičy, Vacłaŭ Łastoŭski.
Kaviarnia «Čyrvony Štral»
Ciapier na hetym miescy staić hatel, a raniej była lubimaja kaviarnia Kupały i inšaj biełaruskaj intelihiencyi.
Adnojčy tut u kampanii litarataraŭ adpačyvała aktrysa i muza Kupały Palina Miadziołka. U toj dzień da jaje pryjechała maci i chacieła zajści ŭ kaviarniu, kab pabačycca z dačkoj. Ale šviejcar nie prapuściŭ žančynu ŭ prostym adzieńni. Raźbiracca vyjšli Kupała i Ułasaŭ. «My ž tut za demakratyju!» — pavučali jany šviejcara i zabrali žančynu ŭnutr.
Siarhiej Chareŭski raskazvaje, što ŭ 1990-ja tut była inšaja kaviarnia — «Pałanha», jakaja taksama stała ŭlubionym miescam našaniŭcaŭ. Na pieršym paviersie mieściłasia biudžetnaja stałoŭka, a na druhim — raskošnaja zała, dzie pa viečarach davali džaz.
Dom Branisłava Taraškieviča
Aŭtar pieršaj biełaruskaj hramatyki byŭ padpisčykam haziety. Pa hetym adrasie jon žyŭ u 1923-1926 hadach.
Na «taraškievicy» drukavałasia adnoŭlenaja «Naša Niva» (da 2008 hoda). U 1998-m haziecie vynieśli za heta papiaredžańnie — što nie prytrymlivajecca ahulnapryniatych moŭnych normaŭ. Ale redakcyja adstajała ŭ sudzie prava vychodzić na «taraškievicy».
Vilenskaja biełaruskaja himnazija
Jaje adkryŭ vydaviec «Našaj Nivy» Ivan Łuckievič. Himnazija znachodziłasia ŭ budynku bazyljanskaha klaštara i dziejničała z 1919 da 1944 hoda. Tut pracavali Anton Łuckievič, Branisłaŭ Taraškievič, Ryhor Šyrma, Arkadź Smolič i inšyja viadomyja nacyjanalnyja dziejačy.
Pieršy i druhi pavierchi naležali himnazii, a treci — pravasłaŭnaj sieminaryi. Junaki dali adno adnamu mianuški: sieminarystaŭ nazyvali kašajedami, a himnazistaŭ — zaciračnikami
U bazyljanskich murach mieściŭsia taksama muziej imia Ivana Łuckieviča.
Mohiłki Rosy
Vieličny niekropal z kaplicami ŭražvaje sam pa sabie. Na Rosach znachodziacca pachavańni bratoŭ Łuckievičaŭ. Simvaličnyja, bo samich Łuckievičaŭ tut niama. Ivan pamior u polskim Zakapane (na Rosy pryvieźli žmieniu ziamli ź jaho mahiły), miesca pachavańnia Antona nieviadomaje.
Adnoŭlenaja redakcyja
Tut z 1991 hoda adnaŭlali vydańnie. Redakcyi vydzielili pamiaškańnie byłoj kamunałki — z tryma pakojami, prastornaj kuchniaj, haryščam i padvałam. U hetym ža domie žyli niekatoryja aŭtary — Siarhiej Chareŭski, Źmicier Bartosik. Ciapier ad budynku zastaŭsia tolki padmurak.
Redaktaram staŭ Siarhiej Dubaviec. «Nijakaj litaści da čytača», — takim byŭ niehałosny deviz. U tym płanie, što hazieta zadavała vysokuju intelektualnuju płanku. Tut drukavalisia pierakłady nobieleŭskich łaŭreataŭ pa litaratury, fiłasofskija dyskusii.
Redakcyja ŭ 1998-2000
U tyja hady bolšaja častka redakcyi była ŭžo ŭ Minsku, u Vilni zastavałasia niekalki supracoŭnikaŭ. Na trecim paviersie jany pracavali i prymali haściej — staršyniu Rady BNR Ivonku Surviłu, paeta Tomasa Viencłova.
Kamientary