Va Ukrainie vyjaŭlajuć dyviersantaŭ z dapamohaj niekalkich słovaŭ. Voś jakich
Tydzień tamu kiraŭnik brytanskaha Minabarony Ben Uolis atrymaŭ zvanok ad čałavieka, jaki nazvaŭ siabie ŭkrainskim premjeram Dzianisam Šmyhalom. Kali Uolis zrazumieŭ, što, mahčyma, hutaryć z samazvancam, jon paviesiŭ trubku.
Brytaniec raspavioŭ pra incydent u Tvitary i chutka atrymaŭ adkaz užo ad sapraŭdnaha Dzianisa Šmyhala. Toj paraiŭ Uolisu nastupnym razam na pačatku takich razmoŭ prasić surazmoŭcu skazać usiaho adno słova — palanicia (ukrainski tradycyjny chleb z pšaničnaj muki), piša onet.pl.
Zhodna ź mierkavańniem, što ŭžo ŭstalavałasia va Ukrainie, ruskija dyviersanty nie zdolejuć pravilna vymavić hetaje słova. Adnym ź pieršych pra hety linhvistyčny test śvietu raspavioŭ bałharski žurnalist-rasśledavalnik Chrysta Hrozieŭ.
Jak śviedčyć Hrozieŭ, test moža ŭklučać u siabie i bolš składanaje zadańnie — vymavić viadomuju frazu z kłasičnaj ukrainskaj litaratury. Heta nazva ramana bratoŭ Panasa Mirnaha i Ivana Biłyka «Chiba rievuť voli, jak jasła povni?» (pa-biełarusku heta «Ci ravuć vały, kali jaśli poŭnyja?»).
Ukrainskija vajskoŭcy surjozna staviacca da takoha mietadu vyjaŭleńnia dyviersantaŭ. Rada nacyjanalnaj biaśpieki i abarony Ukrainy apublikavała ceły śpis słovaŭ, jakija pakazvajuć, ci naležyć čałaviek da nośbitaŭ ukrainskaj movy. Padazronym asobam prapanujuć, akramia palanicy, jakaja ŭžo stała lehiendarnaj , vymavić słovy nisienitnicia (hłupstva), vieštatisia (błukać), duchmianij (duchmiany), niepierilivki (nie da žartaŭ), obcieńki (abcuhi), tierievieniti (bałbatać) i šmat inšych.
Jašče adno kodavaje słova — Ukrzaliznicia (Ukrainskaja čyhunka). Nośbity ruskaj movy majuć ciažkaści pry vymaŭleńni lubych słovaŭ ź miakkimi śviściačymi hukami «z, s, c». Dla ruskaj movy takija huki nieŭłaścivyja, u adroźnieńnie ad ukrainskaj i, darečy, ad biełaruskaj — uspomnicie takija rysy biełaruskaj fanietyki, jak dziekańnie i ciekańnie.
Kiejs z palanicaj naradziŭ užo šmat miemaŭ i navat vieršaŭ. Voś adzin ź ich aŭtarstva Aleha Bruchanava:
Na vierchnij polici —
Duchmiani palanici.
Na nižnij polici —
Smačni połunici.
V kupie providnici —
Oj žie ž i sidnici:
Čoho nie zustrinieš
Na Ukrzaliźnici!
Mova dapamahała vyjaŭlać vajennych dyviersantaŭ jašče šmat stahodździaŭ tamu. U biblejskim Starym zapaviecie jość historyja pra vajnu pamiž dvuma narodami — hałaadzicianami i jefraimlanami. Kali jefraimlanie pieramahli čužakoŭ, ich pravadyr prydumaŭ sposab, kab vyjaŭlać bajcoŭ varožaj armii, što mahli chavacca siarod miascovaha nasielnictva.
Kožnaha čałavieka, jaki žadaŭ pierajści raku Iardan, prasili skazać: «Dazvolcie mnie pierajści raku». Raka pa-jafremsku hučyć jak šybalet, ale hałaadzicianie pramaŭlali hetaje słova jak sibalet. Dziakujučy hetaj asablivaści, jefraimlanie ŭziali ŭ pałon 42 tysiačy varožych sałdat.
Tym nie mienš, u vypadku z vajnoj va Ukrainie takija ekśpierymienty mohuć akazacca nie nadta nadziejnymi, bo šmat chto z ukraincaŭ vykarystoŭvaje ruskuju movu ŭ štodzionnym užyvańni.
Kamientary