Any references?, Počiemu niekoje sozvučije bukvosočietanij dołžno słužiť juridičieskoj, pravovoj priejemstviennosťju? Słovo "ruś" na puti iz variah v hrieki hulajet so vriemion vikinhov. Nam čto, tiepieŕ brosaťsia na každyj otzvuk, zajavlaja, kak tot Popandopoło "eto mojo i eto tožie mojo"? V Moskovii (cha-cha, na Rusi) tak i diełajut do sich por. Jeŝio sovsiem niedavno u nich Kijevskoje kniažiestvo (Kijevskaja Ruś) była odnim ciełym s Ruśju Moskovskoj. Odnako, pośle pobieha iz Chiersona, v školnych učiebnikach riezko proizošli iźmienienija: tiepieŕ niet słova Kijevskaja, jeho zamienili na Drievniaja. Drievniaja Ruś. Eto chorošo dokazyvajet słučajnosť i nieobosnovannosť nazvanija Ruś kak takovoho. Ono tak i v Sriednije vieka było. U biełarusov niet osnovanij priviazyvaťsia k podobnomu.
Any references?
09.08.2023
Rustst so stažiem.,
My, možiet, nie sovsiem znajem, otkuda proizošło słovo Ruś, no Biełaruś absolutno dokazatielno prośležieno ot Biełaja Ruś. Druhich dažie priedpołožienij, nie zaikajaś o tieorijach, v naukie niet. To, čto vy utvierždajetie, eto ekvivalentno tomu, čto čiełoviek nie proizošieł ot obieźjanopodobnoho životnoho. Nu, nikto ž nie vidieł. Da i rielihioznyje zakony jesť, kotoryje hovoriat, čto čiełoviek s obieźjanoj nie imiejet ničieho obŝieho. A na fakty my plujem, pravda? Słovo Biełaruś, vo-piervych, priznak vassalitieta - očień vyhodno Rośsii i russkomirnym, oni hotovy otdať žałkuju žizń svojeho sorodiča, čtoby my prodołžali svoju stranu nazyvať chchchruschchch (Biełaruś, Biełoruśsija, Riespublika Biełaruś, ...). Vo-vtorych, eto słovo zapiatnano fašizmom i diktaturoj. V mirie ono vosprinimajetsia nie sovsiem chorošo. Opiať žie, śviaź s russkomirnosťju i putinizmom (nie hovoria už o łukašiźmie i krasnoj-zielenom bołotie). Eto, koniečno, nie hłavnoje, no nieprijatno. V-trieťjich, słovo Biełaruś nie imiejet istoričieskich korniej. Samoje rańnieje upominanije dannoho słova (jeśli nie brať słova Biełaja Ruś), hdie-to čuť boleje 100-150 let. V to vriemia kak Litva ili odnokorriennyje s nim słova imiejut tysiačieletniuju istoriju. Kromie toho, słovo Biełaruś, kak oboznačienije otdielno stojaŝieho hosudarstvo, bolšuju časť svojeho suŝiestvovanija była śviazana s Łukašienkoj i łukašizmom. Posčitajtie, skolko let słovo Biełaruś, kak oboznačienije strany, było biez łukašizma - palciev odnoj ruki chvatit. Mnie nieprijatno było by, jeśli by moja strana prodołžała poddierživať takuju śviaź. Nie hovoria užie o vassalskich namiekach russkomirnych. Začiem nam i našim dietiam takije miny zamiedlennoho diejstvija, kohda ńju-putin pridiet i skažiet, čto t.k. eto ***rus***, to nado vossojediniaťsia? A tak my osvobodimsia ot zachvatčikov i vierniemsia k našiemu istoričieskomu nazvaniju (ili jeho modifikacii). I nikakich *rusiej ili *ruśsijej.
Rusist so stažiem.
10.08.2023
Any references?, 1) Snačała priedstoit opriedieliťsia: ili słovu Biełaruś "100-150 let" i "ono nie imiejet istoričieskich korniej" , ili ono proizošło ot kakoj-libo sriednieviekovoj "rusi". )) A to my sohłasny i na to , i na to, liš by biełarusov lišiť imieni. Nu spasibo, łohika prosta i poniatna. 2) Nikto v mirie nie mieniajet svojeho etnonima i etničieskoj prinadležnosti po pričinie političieskoho vkusa časti iźbiratielej. Dojčłand nie pieriestała byť Docčłandom, a Francuzskaja Riespublika ostałaś Francuzskoj i pośle Parižskoj Kommuny. To jesť hłuposť nomier 2, no s toj žie provokacionnoj cielju - lišiť biełarusov samonazvanija . 3) Patołohičieskaja zavisimosť psichiki ot nastrojenija "staršieho brata" ( a čto skažut v Rośsii?) śledujet otpraviť za russkim vojennym korablem vmiestie s dvumia priedyduŝimi zalepami 4) Byť, a nie kazaťsia! Bud́ soboj, a nie samym chitrym, viečno ubiehajuŝim ot vsiech Kołobkom. Kstati, po itohu jeho ryžaja vorovka sožrała.
Any references?
10.08.2023
Rusist so stažiem.,
1. V čiem problema? Samomu słovu Biełaruś primierno 100, nu, možiet, 150 let (v zavisimosti, kakoj istočnik my rassmattrivajem, ustnyj, piśmiennyj, na kakom jazykie i t.d.). Do etoho ono nihdie nie vstriečałoś, nie piečatałoś i nie proiznosiłoś. Ni v kakich istočnikach nie vstriečajetsia voobŝie. I ludi živšije na etoj tierritorii siebia biełarusami ili biełorusami nie nazyvali. Słovosočietaniju Biełaja Ruś, čto nie ravno słovu Biełaruś, primierno 700 let. Čuť staršie, no tožie nie viesť čto. Ludi, proživavšije na etoj tierritorii v tie vriemiena siebia tožie Biełymi Rusami ili čiem-to pochožim nie nazyvali. Vyvod: samo słovo Biełaruś imiejet očień niedavnieje proischoždienije, proischodit ot słova Ruś, ludi siebia s nim stali śviazyvať sovsiem niedavno (po istoričieskim masštabam), poetomu spokojno možno skazať, čto samo słovo nie javlajetsia istoričieskim ili dažie čto ono nie imiejet dostatočnych istoričieskich korniej. Jeśli vziať proizvodiaŝieje słovo Ruś, to tohda słovo Biełaruś imiejet korni nie boleje 700 let, čto tožie možno nazvať nie imiejet istoričieskich korniej. Otkuda proizošło słovo Ruś - točno nie iźviestno. Rim, naprimier, ili Afiny imiejut 2000-3000 letniuju istoriju i imiejut priekrasno zadokumientirovannoje proischoždienije. Vot eto užie možno nazvať imiejut istoričieskije korni. 1B. Tierzajut mienia smutnyje somnienija po povodu vašieho takoho horiačieho otstaivanija tiermina ***rus***. A vy nie skažietie, čiej Krym? A v Ukrainie siejčas vojna ili śpiecialnaja opieracija? Biez otvietov na eti voprosy našie obŝienije, skorieje vsieho, biessmyślenno. 2. Nu, stran, iźmienivšich svoje nazvanije - choť prud prudi. Była Mołdavija (ja dažie nie hovoriu Mołdavskaja SSR) - stała Mołdova. Była Čiechosłovakija, stało dvie strany, Čiechija i Słovakija. Była Hołłandija, stała Nidierłandy. Była Rodiezija, stała Zimbabvie. Była Piersija, stała Iran (jeŝie i 100 let nie prošło ot smieny imieni). Była Siam, stała Tajłand. Była Ciejłon, stała Šri Łanka. I takich niemało. Jesť Bienin, Burkina Faso, Konho, ... Iz sovsiem niedavnich (poślednije 5 let) nazvanija pomieniali Nidierłany, Mjanma, Sieviernaja Makiedonija i Esvatini (nie sčitaja miełkich iźmienienij, kotoryje ja tut dažie nie upominaju). A vied́ jeŝie mieniajut nazvanija horodov, nacionalnostiej, jazykov. Nie problema. 3. Vot, davajtie opriedielimsia. Čiej Krym?
Any references?
10.08.2023
Rusist so stažiem.,
Eto sovieršienno druhoj vopros. V voprosie ob ispolzovanii kakoho-to słova, jeśli ono zapiatnano fašistskim ili diktatorskim riežimom ja by, vierojatno, sohłasiłsia s vami, čto takoje ispolzovanije nie dołžno słužiť otkazom. Odnako jesť i druhije voprosy, kromie vozmožnosti i juridičieskoho niezaprieta. Vo-piervych, začiem? Słovo Biełaruś očień mołodoje po istoričieskim i linhvističieskim masštabam. Jemu ot siły 150 let ili około toho. Tak li my k niemu priviazany, čto otkazaťsia prosto niet sił? Da, ja ponimaju, čto mołodomu pokoleniju trudno otkazaťsia ot takoho słova, ono vsiu svoju žizń prožiło pri łukašieniźmie i nie priedstavlajet siebie žizń biez słov Łukašienko i Biełaruś (da i biez krasno-zielenoho fłaha). No s istoričieskoj točki zrienija eto słovo - samozvaniec. Jemu biez hodu niediela, a ono prietiendujet na nazvanije ciełoj strany, žizń kotoroj iźmieriajetsia tysačieletijem. V 90-ych hodach eto była ohromnaja ošibka tak nazvať stranu. Nado było mieniať koriennym obrazom, čtoby dažie nie było sozvučno Ruś-i. Siejčas by łukašisty i putinisty nie pleli by o našiem rodstvie i blizosti. My by byli litviny/litvinianie/litvincy, a oni russkije ili moskovity - kakoje rodstvo? Dažie jazyki raznyje. Vo-vtorych, a kakovo vosprijatije ludiej? A vosprijatije ludiej, a ludi v svojej maśsie słabo obrazovany, takovo, čto oni vidiat v etom Ruś i podčinienije jej. Inymi słovami, jeśli my Biełaruś, to my mładšij brat ili mładšaja siestra Vielikoj Rusi (i jeśli moskovitianie siebia poka tak nie nazyvajut oficialno, to čieriez niekotoroje vriemia vpołnie mohut podpraviť - užie siejčas vovsiu hulajet konciepcija Rusi ot Briesta francuzskoho do Vładivostoka so vsiakoj russkomirnosťju, podožditie jeŝie paru let i Biełaruś budiet mładšim Biełym kusočkom Rusi). Ono nam nado? A pierievośpitať ludiej - nievozmožno za 10-20 let. Vrať žie o nieśviazi Biełarusi i Rusi - siebia nie uvažať. K tomu žie, eto otvierniet po-nastojaŝiemu umnych ludiej, kotoryje priekrasno vidiat etu śviaź i znajut istoriju. Putin i jeho putinoidy ponimajut eto i vovsiu ispolzujut. My chotim im dať jeŝie odin ryčah upravlenija? V-trieťjich, počiemu? Počiemu vy tak chotitie ostaviť imienno eto słovo? Tut u mienia otvieta niet, eto vam łučšie znať. I, nakoniec, obrazovanije. Kuda lehčie učiť dietiej, kohda pokazyvaješ istinnuju istoriju, a nie vydumannuju. Kohda hovoriš, čto Suvorov - zavojevatiel i ubijca, stolko ludiej poubivał (i vieł on nie osvoboditielnyje, a zachvatničieskije vojny). On był russkim vojakoj, a nie litovskim, vojevał za rasširienije Rośsii protiv nas, Vielikoj Litvy. Čto u nas s Rośsijej dažie nazvanija raznyje. Čto vsie eti Rusi tam, na vostokie, v Azii, a my - Jevropa. Vsie budiet kuda proŝie. Tiem boleje, čto eto pravda, čto vsie tak i było, čto s Ruśju my bolšie vojevali, čiem žili mirno, čto im udałoś nas zavojevať, no my pomnim imia svoje (litviny) i pomnim, čto my byli zavojevany Ruśju, čto nie pristało nam nosiť takoje *ruśskoje imia. Čieriez hod-dva, nu, čieriez piať, vsie zabudut kak košmarnyj son nazvanije Biełaruś i budut svobodno dyšať Vielikoj Litvoju. Pomniu, jeŝie let 5 nazad školniki i studienty s pridychanijem lubovaliś krasno-zielenym, a tiepieŕ bolšinstvo biez rvoty vzhlanuť na eto čudo nie mohut. Tožie hovorili - naš, istoričieskij, lubimyj ściah. A tiepieŕ?
Małatok
08.08.2023
A ci nia choča NN raśpisać svaju historyju karystańnia klasyčnym pravapisam i pryčyny, ź jakich u 2010-ym ad jaho admoviłasia?
Vierojatnyj
08.08.2023
Darečy, sama nazva “Respublika Biełaruś” - heta niejki artefakt krainy treciaha śvietu. Kali nie čapać korań “Litva”, to tolki Biełaruś, albo Biełaruskaja Respublika.
Realna nievierajatny
08.08.2023
Vierojatnyj, tut maješ racyju. Kali zusim pa-biełarusku, pavodle lohiki našaje movy i pavadle myśleńnia, to aficyjna musić być "Biełaruskaja Respublika".
Biełaruski Kraj, Biełaruskaja dziaržava, Biełaruskaja Respublika, a nie naadvarot.
Realna nievierajatny
08.08.2023
Vierojatnyj, kali ŭžo "dušnić" da kanca, to heta rusizm. Spačatku status u biurakratyčnym "tabieli o ranhach", a paśla sutnaść. "Dom žyvotnavoda", "Pałac šachmataŭ". Spačatku zajavi svoj biurakratyčny status, a paśla ŭžo z taboju budzie razmova.
"Litva" nie pasuje nu zusim. Našaja litva skončyłasia z Rejtanam i Kaściuškam. Mickievič zafiksavaŭ niezvarotnuju stratu Litvy , jak niezvarotnuju stratu zdaroŭja i maładości. ("Pan Tadevuš" dy inš). U 19 st. na papiališčy Litvy, jak ptuška Fieniks, naradziłasia Biełaruś. Biez svajoj dziaržavy, miežaŭ, adukacyi, cicha, biez kałarytnych pramoŭ. Spačatku nia ŭsie zaŭvažyli, ale chutka navat balšavikam daviałosia pryznać hety fakt. Tak što anijak nie Litva. Biełaruś. A ciapier - Biełaruskaja Respublika.
Vierojatnyj
09.08.2023
Realna nievierajatny, ale nazva "Litva" našmat starejšaja za novatvor "Biełaruś". Zrešty, niachaj admysłoŭcy spračajucca, ja - pas :)
Vierojatnyj
09.08.2023
Realna nievierajatny, słuchajcie, "skončyłasia" - toje nie pazityviscki arhumient. Žydy niejak adnavili svaju dziaržavu pa dvuch tysiačahodździach i navat zabytuju staražytnuju movu adnavili zamiest napaŭniamieckaha idyša, praŭda? Byŭ by rozum.
Realna nievierajatny
10.08.2023
Vierojatnyj, nu tak. Litva papiaredničała. Biełaruś u histaryčnym sensie navatvor. Ale i dziaržava našaja navatvor. I navat miežy jašče tołkam nie abaznačanyja. Z Rasiejaj dahetul nie zroblenaja demarkacyja dziaržaŭnaj miažy. Praihnaravana naŭmysna: zachočaš ŭ NATA, dyk jany nie voźmuć, bo raptam stanie sprečnym kožny kust. Kaniešnie, my navatvor, ale ŭžo nie VKŁ, heta vidavočna.
Realna nievierajatny
10.08.2023
Vierojatnyj, usie biełaruskija prablemy - heta prablemu rostu, prablemy "dziaržaŭnaha navatvory". Adzin tudy, druhi siudy... Chtości spadziajecca na movu, chtości na darmavuju naftu, treci bačyć sens kab bijałahična raŭmnodycca "aby nie było vajny". Kamu taraškievica, kamu łacinka, kataliki, pravasłaŭnyja, pratestanty i ateisty....uch... U 2020 hodzie z usiaho hetaha atrymaŭsia davoli kruty zamies, jak darečy i 100 hadoŭ tamu. Bajpoły-biełpoły dy inšyja padzieły heta taksama prablemy i śviedčańni rostu. Heta nie katastrofa. Była b katastrofa, kali b hetaha nie było.
Realna nievierajatny
09.08.2023
Vierojatnyj, nu kali tak, to što ty zrobiš? Zanyrnieš ŭ Siaredniaviečča? Chiba što maješ Mašynu času. Skončyŭsia Kamienny viek, skončyŭsia fieadalizm. Adnovim našaje ŭtulnaje Siaredniaviečča? Heta nierealna. Žydy nie adnavili svaju staražytnuju dziaržavu, a rukami amierykancaŭ stvaryli absalutna novuju. Navat na novym miescy. Majuć chraničny stan vajny z tubylcami, jakich pasunuli, i kanca hetaj vajnie nie vidać. A my na svajoj ziamli žyviom užo 3500 hadoŭ pavodle sučasnaj hienietyki i archieałohii. Dla Jeŭropy heta narod-patryjarch )). I movu ŭsio nijak nie stracim, jak stracili, naprykład, čechi ci žydy. I tyja, i tyja adnavili, a nam zastałasia drobiaź - tolki pašyryć jaje ŭžytak. Anatol Taras niejak praročyŭ joj los "helika" - irlandskaj movy, jakuju ŭsio šanujuć, vučać u škołach, ale nie karystajucca i nie buduć karystacca. Ja myślu inačaj: biełarusy starajucca nie karystajucca ŭ śfiery dziejnaści akupacyjnaha zakona. A tak karystajemsia - chto troški bolš, chto zusim nie, a chto na kampramisie. Darečy, niemoŭnych nievierajatnych nie vanituje ad movy ŭsio bolš i bolš, mahu heta śviedčyć. Šmat chto b karystaŭsia dy jašče tak adrazu nie umiejuć. Tut dynamika pazityŭnaja, ale treba jak najchutčej, "saskočyć z arbity maskvy", ale ŭ tym resursam, jaki majem. Inšaha resursu ciapier niama, a adkłaści na potym užo nie možam.
Andruś
08.08.2023
.."padzialili" biełarusaŭ Taraškievicaj? A kali kamuna-balšaviki, nasoŭvajučy biełarusam narkamaŭku, zapytvali miarkavańnie biełarusaŭ?? I ci nie narkamaŭka zhvałciła movu, prasoŭvajučy jaje da rasiejskaha "braterstva"?! Nieabchodna adnavić toje, što było, a nie toje, što ciahnuła, šmat hadoŭ, biełarusa pad rasiejskuju kalku. Bolš za toje, liču, pierachod piśma Łacinkaj - nadziejny krok viartańnia Nacyi da Eŭrapiejskaje supolnaści.
K etomu pasportu mnoho voprosov.
09.08.2023
Vierojatnyj,
Ja tak ponimaju, čto Łatinskij jazyk nie javlajetsia Jevropiejskim jazykom? V Łatinskom (jevropiejskom) jazykie niet diakritičieskich znakov. A kromie toho, vo mnohich jazykach čisło takich znakov so vriemieniem umieńšajetsia. Naprimier, v hriečieskom ich ostałoś tolko dva, i to ich často nie ispolzujut i nikto ot etoho nie stradajet. I v ispanskom ich dva (jeśli nie sčitať diakritika udarienija - akut). A niekotoryje linhvisty sčitajut, čto eto prosto otdielnyje bukvy, a nie bukva+diakritik. A jeśli brať mirovyje jazyki - to v mirie bolšie połoviny nasielenija nie ispolzujut diakritičieskije znaki. No, koniečno, jeśli nado podohnať svoj tiezis, to nado vybrať hruppu jazykov, hdie takich znakov niet. Voźmiem, naprimier, tolko jevropiejskije. Chotia i tut prichoditsia ohraničivať - anhlijskij nie rassmatrivajem, łatinskij nie rassmatrivajem, i na ukrainskij tožie nie stoit smotrieť, kak i na (jevropiejskije) rusińskij i rutienskij jazyki (da i mnohije druhije). Problemy v druhom. 1. Mieždunarodnosť anhlijskoho jazyka diełajet jeho jeśli nie hłavnym, to piervym v obŝienii za priediełami strany svojeho jazyka. Za priediełami byvšieho SSSR bolšinstvo ludiej hovorit na anhlijskom (jeśli boleje-mienieje obrazovany). A v anhlijskom, nado priznať, diakritikov niet. 2. Vsie narody idut k uproŝieniju pravopisanija, otmieniajut diakritiki napravo i nalevo, a my budiem priedłahať ich vvodiť obratno? 3. Piečatať biez diakritikov na kompjutierie ili tielefonie raza v dva-tri bystrieje, čiem s diakritikami (provieditie čiestnyj ekśpierimient i ubieditieś sami). A v sovriemiennom mirie skorosť važna - poetomu mnohije ludi budut prosto plevať na diakritiki i piečatať biez nich, i tak budiet poniatno. I tolko niebolšaja hruppa budiet prodołžať upotrieblať diakritiki - nu, čto ž, ich pravo. 4. Mnohim ludiam s ohraničiennymi vozmožnostiami (płochoje zrienije, ohraničiennaja podvižnosť ruk i t.d.) budiet značitalno słožnieje piečatať i čitať diakritiki. No my žie nie biespokoimsia o nich, pravda? Začiem biespokoitsia ob invalidach. Pusť sidiat doma i nie vysovyvajutsia. 5. Už promołčim o dietiach, kotorych školnyje učitala budut muryžiť, zastavlaja otličiť cirkumfleks ot hačieka, a tak žie mnohich druhich, u kotorych i nazvanija-to praktičieski nietu - "diahonalnyj štrich" ili "kriuk śvierchu" (intieriesno, a skolko ludiej siejčas smožiet skazať raźličije biez słovaria ili intiernieta?). No kto ž zabotitsia o dietiach? Nam ich nie žałko. Ich vriemia biespłatnoje - pusť sidiat, učat i mučajutsia. Žizń nie dołžna byť prostoj, kak hovoriat sadisty ili rusisty. Sozdadim dietiam žizń posłožnieje. Zato potom, jeśli vdruh vyučat diakritiki, im budiet nie słožno. I, hałvnoje, dłaj čieho mučaťsia? Da potomu, čto kučkie ludiej zachotiełoś ispolzovať diakritiki, nievziraja na udobstva bolšinstva. 6. Priedpołožim, čiełoviek pojechał zahranicu i chočiet napiečatať piśmo na movie, vospolzovavšiś čužim kompjutierom. I... Łatinskije bukvy jesť, a diakritikov - niet. I čto diełať? Nieudobno. 7. Pro udobstvo. Jazyk, kak ni stranno, v piervuju očieried́ sriedstvo obŝienija, a nie sriedstvo vypiendriťsia. A tut užie pisali, čto narodu diakritiki nie śliškom-to blizki. Mało toho, čto v raznych častiach našiej strany raznyj hovor i raznoje proiznošienije (čto vpołnie možiet vyliťsia v to, čto skoro movu razdielat na dvie a to i na tri raznych jazyka), a potomu miahkosť raznaja, tak i ludi nie chotiat pisať tak, kak niebolšaja hruppa ludiej chočiet ich zastaviť. Jeśli školnikov na urokie jeŝie možno budiet choť kak-to tierrorizirovať dvojkami-trojkami, to ludi postaršie budut prosto ihnorirovať diakritiki i pisať biez nich. Budiet i tak poniatno. A kto bystro budiet pisať na kompjutierie - tiem boleje nie budut zamoračivaťsia, i plevať im budiet na koho-to, kto budiet vozmuŝaťsia otsutstvijem "pravilnosti" piśma. I budut ludi sabotirovať takoje chorošieje načinanije, kak łatinizacija movy. A v skorom vriemieni, kak užie mnoho raz byvało, učienyje skažut, čto jesť oficialnyj jazyk, kotorym nikto nie polzujetsia, i jesť nieoficialnyj jazyk, kotorym polzujetsia podavlajuŝieje bolšinstvo, poetomu chorošo by pomieniať praviła i priviesti ich k tiem, kotorymi polzujetsia narod. Ili budiem kontrolirovať pravopisanije avtomatami i kutuzkoj? Luboj jazyk raźvivajetsia, lubyje praviła mieniajutsia. To, čto było 100-200-300 let nazad - prošło i i bolšie nie viernietsia. I iskustvienno taŝiť narod v prošłoje nie samaja łučšaja idieja. Tak čto diakritiki obriečieny, dažie nie načav połnociennuju žizń. Nie połučitsia zastaviť.
Realna nievierajatny
09.08.2023
K etomu pasportu mnoho voprosov., My na łacinie budziem pisać ci na biełaruskaj movie? Kali na łacinie chto choča, to chaj piša na łacinie. Kali na movie, to na movie. U SSSR byli viečnyja sproby psavać biełaruskuju movu, rabić jaje padobnaj na ruskuju. Ciapier dalahlady "šyrejšyja" - rabić toje d samaje, psavać movu ale spa yłacua na łacinu, anhielskuju i lubuju inšuju. Vidać, chutka budziem spasyłacca na movy źviaroŭ i ptušak. Zamiest taho kab viedać budziem psavać. Nu-nu...
K etomu pasportu mnoho voprosov.
09.08.2023
Realna nievierajatny,
Chorošo by pisať na movie łatiniciej. Było by proŝie polzovaťsia kompjutierom, naprimier, nie hovoria o druhich prielestiach. A ispolzovať kirillicu - tolko na radosť moskovitam. Nie nado utvierždať, čto mova i łatinica vzaimoisklučajuŝije vieŝi. Ničuť. Mova dažie łučšie na łatinicie. Kromie toho, jeśli pisať na łatinicie, to moskovitam budiet trudno ponimať v siłu ich biezhramotnosti i nieponimanija łatinskich znakov. Odni plusy. I, koniečno, svoboda ispolzovanija raźličnych kompjutierov i tielefonov biez dopołnitielnych šriftov i nastrojek. Opiať žie, moskovitam budiet nieponiatno, čto napisano. Da i oni nie smohut valiť na nas dieŕno v vidie svojej propahandy. Tolko plusy.
Mikoła)))
09.08.2023
Ananimny aŭtar skaziŭ historyju pravapisu i ŭvohule zhańbiŭsia pa pytańni pravapisu... Ci heta pazycyja redakcyi?
Alicyja
09.08.2023
Aha, himn APK drukuje z pašparcie, adnak kali śviatkavańnie hadaviny adkryćcia Muzieja Volnaj Biełarusi ŭ Varšavie ŭ lipieni pačałosia z Vajarskaha maršu, nichto navat nie ŭstaŭ, bo ŭsie hladzieli na Łatušku, jaki zastaŭsia siadzieć na pieršym šerahu. Niepaśladoŭnaść i nierazumieńnie, što robiać
Realna nievierajatny
09.08.2023
Alicyja, a chočacca kab ŭsio adrazu? I pryhoža zahornuta było? Himna ž jašče niama. Voś jak uzakojejać, tady i budziem ustavać. A maršaŭ, kaniečnie, bahata, u kožnaha svoj lubimy. ))
GNLS
09.08.2023
Kali pašpart budzie raspracavany i atrymaje pryznańnie; budzie harantavać jaho ŭładalniku, naprykład, lehalnaje znachodžańnie na terrytoryi Jeŭrapiejskaha Sajuzu, to ŭsio krytyki hieraldyki, movy i inšych ńjuansaŭ buduć stajać za im ŭ čarzie ŭ liku samych pieršych;)
Vierojatnyj
09.08.2023
GNLS, heta taktyka vs. stratehija. Adno druhoha nie vyklučaje.
Ad zachapleńnia dyzajnam da abureńnia pravapisam — u siecivie spračajucca pra alternatyŭny nacyjanalny pašpart
Słovo Biełaruś, vo-piervych, priznak vassalitieta - očień vyhodno Rośsii i russkomirnym, oni hotovy otdať žałkuju žizń svojeho sorodiča, čtoby my prodołžali svoju stranu nazyvať chchchruschchch (Biełaruś, Biełoruśsija, Riespublika Biełaruś, ...).
Vo-vtorych, eto słovo zapiatnano fašizmom i diktaturoj. V mirie ono vosprinimajetsia nie sovsiem chorošo. Opiať žie, śviaź s russkomirnosťju i putinizmom (nie hovoria už o łukašiźmie i krasnoj-zielenom bołotie). Eto, koniečno, nie hłavnoje, no nieprijatno.
V-trieťjich, słovo Biełaruś nie imiejet istoričieskich korniej. Samoje rańnieje upominanije dannoho słova (jeśli nie brať słova Biełaja Ruś), hdie-to čuť boleje 100-150 let. V to vriemia kak Litva ili odnokorriennyje s nim słova imiejut tysiačieletniuju istoriju.
Kromie toho, słovo Biełaruś, kak oboznačienije otdielno stojaŝieho hosudarstvo, bolšuju časť svojeho suŝiestvovanija była śviazana s Łukašienkoj i łukašizmom. Posčitajtie, skolko let słovo Biełaruś, kak oboznačienije strany, było biez łukašizma - palciev odnoj ruki chvatit. Mnie nieprijatno było by, jeśli by moja strana prodołžała poddierživať takuju śviaź. Nie hovoria užie o vassalskich namiekach russkomirnych. Začiem nam i našim dietiam takije miny zamiedlennoho diejstvija, kohda ńju-putin pridiet i skažiet, čto t.k. eto ***rus***, to nado vossojediniaťsia? A tak my osvobodimsia ot zachvatčikov i vierniemsia k našiemu istoričieskomu nazvaniju (ili jeho modifikacii). I nikakich *rusiej ili *ruśsijej.
Nu spasibo, łohika prosta i poniatna.
2) Nikto v mirie nie mieniajet svojeho etnonima i etničieskoj prinadležnosti po pričinie političieskoho vkusa časti iźbiratielej. Dojčłand nie pieriestała byť Docčłandom, a Francuzskaja Riespublika ostałaś Francuzskoj i pośle Parižskoj Kommuny. To jesť
hłuposť nomier 2, no s toj žie provokacionnoj cielju - lišiť biełarusov samonazvanija .
3) Patołohičieskaja zavisimosť psichiki ot nastrojenija "staršieho brata" ( a čto skažut v Rośsii?) śledujet otpraviť za russkim vojennym korablem vmiestie s dvumia priedyduŝimi zalepami
4) Byť, a nie kazaťsia! Bud́ soboj, a nie
samym chitrym, viečno ubiehajuŝim ot vsiech Kołobkom. Kstati, po itohu jeho ryžaja vorovka sožrała.
Vyvod: samo słovo Biełaruś imiejet očień niedavnieje proischoždienije, proischodit ot słova Ruś, ludi siebia s nim stali śviazyvať sovsiem niedavno (po istoričieskim masštabam), poetomu spokojno možno skazať, čto samo słovo nie javlajetsia istoričieskim ili dažie čto ono nie imiejet dostatočnych istoričieskich korniej. Jeśli vziať proizvodiaŝieje słovo Ruś, to tohda słovo Biełaruś imiejet korni nie boleje 700 let, čto tožie možno nazvať nie imiejet istoričieskich korniej. Otkuda proizošło słovo Ruś - točno nie iźviestno. Rim, naprimier, ili Afiny imiejut 2000-3000 letniuju istoriju i imiejut priekrasno zadokumientirovannoje proischoždienije. Vot eto užie možno nazvať imiejut istoričieskije korni.
1B. Tierzajut mienia smutnyje somnienija po povodu vašieho takoho horiačieho otstaivanija tiermina ***rus***. A vy nie skažietie, čiej Krym? A v Ukrainie siejčas vojna ili śpiecialnaja opieracija? Biez otvietov na eti voprosy našie obŝienije, skorieje vsieho, biessmyślenno.
2. Nu, stran, iźmienivšich svoje nazvanije - choť prud prudi. Była Mołdavija (ja dažie nie hovoriu Mołdavskaja SSR) - stała Mołdova. Była Čiechosłovakija, stało dvie strany, Čiechija i Słovakija. Była Hołłandija, stała Nidierłandy. Była Rodiezija, stała Zimbabvie. Była Piersija, stała Iran (jeŝie i 100 let nie prošło ot smieny imieni). Była Siam, stała Tajłand. Była Ciejłon, stała Šri Łanka. I takich niemało. Jesť Bienin, Burkina Faso, Konho, ... Iz sovsiem niedavnich (poślednije 5 let) nazvanija pomieniali Nidierłany, Mjanma, Sieviernaja Makiedonija i Esvatini (nie sčitaja miełkich iźmienienij, kotoryje ja tut dažie nie upominaju). A vied́ jeŝie mieniajut nazvanija horodov, nacionalnostiej, jazykov. Nie problema.
3. Vot, davajtie opriedielimsia. Čiej Krym?
Vo-piervych, začiem? Słovo Biełaruś očień mołodoje po istoričieskim i linhvističieskim masštabam. Jemu ot siły 150 let ili około toho. Tak li my k niemu priviazany, čto otkazaťsia prosto niet sił? Da, ja ponimaju, čto mołodomu pokoleniju trudno otkazaťsia ot takoho słova, ono vsiu svoju žizń prožiło pri łukašieniźmie i nie priedstavlajet siebie žizń biez słov Łukašienko i Biełaruś (da i biez krasno-zielenoho fłaha). No s istoričieskoj točki zrienija eto słovo - samozvaniec. Jemu biez hodu niediela, a ono prietiendujet na nazvanije ciełoj strany, žizń kotoroj iźmieriajetsia tysačieletijem. V 90-ych hodach eto była ohromnaja ošibka tak nazvať stranu. Nado było mieniať koriennym obrazom, čtoby dažie nie było sozvučno Ruś-i. Siejčas by łukašisty i putinisty nie pleli by o našiem rodstvie i blizosti. My by byli litviny/litvinianie/litvincy, a oni russkije ili moskovity - kakoje rodstvo? Dažie jazyki raznyje.
Vo-vtorych, a kakovo vosprijatije ludiej? A vosprijatije ludiej, a ludi v svojej maśsie słabo obrazovany, takovo, čto oni vidiat v etom Ruś i podčinienije jej. Inymi słovami, jeśli my Biełaruś, to my mładšij brat ili mładšaja siestra Vielikoj Rusi (i jeśli moskovitianie siebia poka tak nie nazyvajut oficialno, to čieriez niekotoroje vriemia vpołnie mohut podpraviť - užie siejčas vovsiu hulajet konciepcija Rusi ot Briesta francuzskoho do Vładivostoka so vsiakoj russkomirnosťju, podožditie jeŝie paru let i Biełaruś budiet mładšim Biełym kusočkom Rusi). Ono nam nado? A pierievośpitať ludiej - nievozmožno za 10-20 let. Vrať žie o nieśviazi Biełarusi i Rusi - siebia nie uvažať. K tomu žie, eto otvierniet po-nastojaŝiemu umnych ludiej, kotoryje priekrasno vidiat etu śviaź i znajut istoriju. Putin i jeho putinoidy ponimajut eto i vovsiu ispolzujut. My chotim im dať jeŝie odin ryčah upravlenija?
V-trieťjich, počiemu? Počiemu vy tak chotitie ostaviť imienno eto słovo? Tut u mienia otvieta niet, eto vam łučšie znať.
I, nakoniec, obrazovanije. Kuda lehčie učiť dietiej, kohda pokazyvaješ istinnuju istoriju, a nie vydumannuju. Kohda hovoriš, čto Suvorov - zavojevatiel i ubijca, stolko ludiej poubivał (i vieł on nie osvoboditielnyje, a zachvatničieskije vojny). On był russkim vojakoj, a nie litovskim, vojevał za rasširienije Rośsii protiv nas, Vielikoj Litvy. Čto u nas s Rośsijej dažie nazvanija raznyje. Čto vsie eti Rusi tam, na vostokie, v Azii, a my - Jevropa. Vsie budiet kuda proŝie. Tiem boleje, čto eto pravda, čto vsie tak i było, čto s Ruśju my bolšie vojevali, čiem žili mirno, čto im udałoś nas zavojevať, no my pomnim imia svoje (litviny) i pomnim, čto my byli zavojevany Ruśju, čto nie pristało nam nosiť takoje *ruśskoje imia. Čieriez hod-dva, nu, čieriez piať, vsie zabudut kak košmarnyj son nazvanije Biełaruś i budut svobodno dyšať Vielikoj Litvoju. Pomniu, jeŝie let 5 nazad školniki i studienty s pridychanijem lubovaliś krasno-zielenym, a tiepieŕ bolšinstvo biez rvoty vzhlanuť na eto čudo nie mohut. Tožie hovorili - naš, istoričieskij, lubimyj ściah. A tiepieŕ?
Biełaruski Kraj, Biełaruskaja dziaržava, Biełaruskaja Respublika, a nie naadvarot.
"Litva" nie pasuje nu zusim. Našaja litva skončyłasia z Rejtanam i Kaściuškam. Mickievič zafiksavaŭ niezvarotnuju stratu Litvy , jak niezvarotnuju stratu zdaroŭja i maładości. ("Pan Tadevuš" dy inš). U 19 st. na papiališčy Litvy, jak ptuška Fieniks, naradziłasia Biełaruś. Biez svajoj dziaržavy, miežaŭ, adukacyi, cicha, biez kałarytnych pramoŭ. Spačatku nia ŭsie zaŭvažyli, ale chutka navat balšavikam daviałosia pryznać hety fakt. Tak što anijak nie Litva. Biełaruś. A ciapier - Biełaruskaja Respublika.
Biełaruś u histaryčnym sensie navatvor.
Ale i dziaržava našaja navatvor. I navat miežy jašče tołkam nie abaznačanyja. Z Rasiejaj dahetul nie zroblenaja demarkacyja dziaržaŭnaj miažy. Praihnaravana naŭmysna: zachočaš ŭ NATA, dyk jany nie voźmuć, bo raptam stanie sprečnym kožny kust. Kaniešnie, my navatvor, ale ŭžo nie VKŁ, heta vidavočna.
Zanyrnieš ŭ Siaredniaviečča? Chiba što maješ Mašynu času. Skončyŭsia Kamienny viek, skončyŭsia fieadalizm. Adnovim našaje ŭtulnaje Siaredniaviečča? Heta nierealna.
Žydy nie adnavili svaju staražytnuju dziaržavu, a rukami amierykancaŭ stvaryli absalutna novuju. Navat na novym miescy. Majuć chraničny stan vajny z tubylcami, jakich pasunuli, i kanca hetaj vajnie nie vidać.
A my na svajoj ziamli žyviom užo 3500 hadoŭ pavodle sučasnaj hienietyki i archieałohii. Dla Jeŭropy heta narod-patryjarch )). I movu ŭsio nijak nie stracim, jak stracili, naprykład, čechi ci žydy. I tyja, i tyja adnavili, a nam zastałasia drobiaź - tolki pašyryć jaje ŭžytak. Anatol Taras niejak praročyŭ joj los "helika" - irlandskaj movy, jakuju ŭsio šanujuć, vučać u škołach, ale nie karystajucca i nie buduć karystacca. Ja myślu inačaj: biełarusy starajucca nie karystajucca ŭ śfiery dziejnaści akupacyjnaha zakona. A tak karystajemsia - chto troški bolš, chto zusim nie, a chto na kampramisie. Darečy, niemoŭnych nievierajatnych nie vanituje ad movy ŭsio bolš i bolš, mahu heta śviedčyć. Šmat chto b karystaŭsia dy jašče tak adrazu nie umiejuć.
Tut dynamika pazityŭnaja, ale treba jak najchutčej, "saskočyć z arbity maskvy", ale ŭ tym resursam, jaki majem. Inšaha resursu ciapier niama, a adkłaści na potym užo nie možam.
A kali kamuna-balšaviki, nasoŭvajučy biełarusam narkamaŭku, zapytvali miarkavańnie biełarusaŭ??
I ci nie narkamaŭka zhvałciła movu, prasoŭvajučy jaje da rasiejskaha "braterstva"?!
Nieabchodna adnavić toje, što było, a nie toje, što ciahnuła, šmat hadoŭ, biełarusa pad rasiejskuju kalku.
Bolš za toje, liču, pierachod piśma Łacinkaj - nadziejny krok viartańnia Nacyi da Eŭrapiejskaje supolnaści.
V
Łatinskom (jevropiejskom) jazykie niet diakritičieskich znakov. A kromie toho,
vo mnohich jazykach čisło takich znakov so vriemieniem umieńšajetsia. Naprimier, v
hriečieskom ich ostałoś tolko dva, i to ich často nie ispolzujut i nikto
ot etoho nie stradajet. I v ispanskom ich dva (jeśli nie sčitať diakritika
udarienija - akut). A niekotoryje linhvisty sčitajut, čto eto prosto
otdielnyje bukvy, a nie bukva+diakritik.
A jeśli brať mirovyje jazyki -
to v mirie bolšie połoviny nasielenija nie ispolzujut diakritičieskije znaki.
No, koniečno, jeśli nado podohnať svoj tiezis, to nado vybrať hruppu
jazykov, hdie takich znakov niet. Voźmiem, naprimier, tolko jevropiejskije.
Chotia i tut prichoditsia ohraničivať - anhlijskij nie rassmatrivajem,
łatinskij nie rassmatrivajem, i na ukrainskij tožie nie stoit smotrieť, kak i
na (jevropiejskije) rusińskij i rutienskij jazyki (da i mnohije druhije).
Problemy
v druhom. 1. Mieždunarodnosť anhlijskoho jazyka diełajet jeho jeśli nie
hłavnym, to piervym v obŝienii za priediełami strany svojeho jazyka. Za
priediełami byvšieho SSSR bolšinstvo ludiej hovorit na anhlijskom (jeśli
boleje-mienieje obrazovany). A v anhlijskom, nado priznať, diakritikov niet.
2. Vsie narody idut k uproŝieniju pravopisanija, otmieniajut diakritiki
napravo i nalevo, a my budiem priedłahať ich vvodiť obratno? 3. Piečatať
biez diakritikov na kompjutierie ili tielefonie raza v dva-tri bystrieje, čiem s
diakritikami (provieditie čiestnyj ekśpierimient i ubieditieś sami). A v
sovriemiennom mirie skorosť važna - poetomu mnohije ludi budut prosto
plevať na diakritiki i piečatať biez nich, i tak budiet poniatno. I tolko
niebolšaja hruppa budiet prodołžať upotrieblať diakritiki - nu, čto ž, ich
pravo. 4. Mnohim ludiam s ohraničiennymi vozmožnostiami (płochoje zrienije,
ohraničiennaja podvižnosť ruk i t.d.) budiet značitalno słožnieje piečatať i
čitať diakritiki. No my žie nie biespokoimsia o nich, pravda? Začiem
biespokoitsia ob invalidach. Pusť sidiat doma i nie vysovyvajutsia. 5. Už
promołčim o dietiach, kotorych školnyje učitala budut muryžiť, zastavlaja
otličiť cirkumfleks ot hačieka, a tak žie mnohich druhich, u kotorych i
nazvanija-to praktičieski nietu - "diahonalnyj štrich" ili "kriuk śvierchu"
(intieriesno, a skolko ludiej siejčas smožiet skazať raźličije biez słovaria
ili intiernieta?). No kto ž zabotitsia o dietiach? Nam ich nie žałko. Ich vriemia
biespłatnoje - pusť sidiat, učat i mučajutsia. Žizń nie dołžna byť prostoj,
kak hovoriat sadisty ili rusisty. Sozdadim dietiam žizń posłožnieje. Zato
potom, jeśli vdruh vyučat diakritiki, im budiet nie słožno. I, hałvnoje,
dłaj čieho mučaťsia? Da potomu, čto kučkie ludiej zachotiełoś ispolzovať
diakritiki, nievziraja na udobstva bolšinstva. 6. Priedpołožim, čiełoviek
pojechał zahranicu i chočiet napiečatať piśmo na movie, vospolzovavšiś
čužim kompjutierom. I... Łatinskije bukvy jesť, a diakritikov - niet. I čto
diełať? Nieudobno. 7. Pro udobstvo. Jazyk, kak ni stranno, v piervuju
očieried́ sriedstvo obŝienija, a nie sriedstvo vypiendriťsia. A tut užie pisali,
čto narodu diakritiki nie śliškom-to blizki. Mało toho, čto v raznych
častiach našiej strany raznyj hovor i raznoje proiznošienije (čto vpołnie možiet
vyliťsia v to, čto skoro movu razdielat na dvie a to i na tri raznych
jazyka), a potomu miahkosť raznaja, tak i ludi nie chotiat pisať tak, kak
niebolšaja hruppa ludiej chočiet ich zastaviť. Jeśli školnikov na urokie jeŝie
možno budiet choť kak-to tierrorizirovať dvojkami-trojkami, to ludi
postaršie budut prosto ihnorirovať diakritiki i pisať biez nich. Budiet i
tak poniatno. A kto bystro budiet pisať na kompjutierie - tiem boleje nie
budut zamoračivaťsia, i plevať im budiet na koho-to, kto budiet
vozmuŝaťsia otsutstvijem "pravilnosti" piśma. I budut ludi sabotirovať
takoje chorošieje načinanije, kak łatinizacija movy. A v skorom vriemieni, kak
užie mnoho raz byvało, učienyje skažut, čto jesť oficialnyj jazyk, kotorym
nikto nie polzujetsia, i jesť nieoficialnyj jazyk, kotorym polzujetsia
podavlajuŝieje bolšinstvo, poetomu chorošo by pomieniať praviła i priviesti
ich k tiem, kotorymi polzujetsia narod. Ili budiem kontrolirovať
pravopisanije avtomatami i kutuzkoj? Luboj jazyk raźvivajetsia, lubyje
praviła mieniajutsia. To, čto było 100-200-300 let nazad - prošło i i
bolšie nie viernietsia. I iskustvienno taŝiť narod v prošłoje nie samaja łučšaja
idieja. Tak čto diakritiki obriečieny, dažie nie načav połnociennuju žizń. Nie
połučitsia zastaviť.
Kali na łacinie chto choča, to chaj piša na łacinie. Kali na movie, to na movie. U SSSR byli viečnyja sproby psavać biełaruskuju movu, rabić jaje padobnaj na ruskuju. Ciapier dalahlady "šyrejšyja" - rabić toje d samaje, psavać movu ale spa yłacua na łacinu, anhielskuju i lubuju inšuju. Vidać, chutka budziem spasyłacca na movy źviaroŭ i ptušak. Zamiest taho kab viedać budziem psavać. Nu-nu...
Było by proŝie polzovaťsia kompjutierom, naprimier, nie hovoria o druhich prielestiach. A ispolzovať kirillicu - tolko na radosť moskovitam. Nie nado utvierždať, čto mova i łatinica vzaimoisklučajuŝije vieŝi. Ničuť. Mova dažie łučšie na łatinicie. Kromie toho, jeśli pisať na łatinicie, to moskovitam budiet trudno ponimať v siłu ich biezhramotnosti i nieponimanija łatinskich znakov. Odni plusy. I, koniečno, svoboda ispolzovanija raźličnych kompjutierov i tielefonov biez dopołnitielnych šriftov i nastrojek. Opiať žie, moskovitam budiet nieponiatno, čto napisano. Da i oni nie smohut valiť na nas dieŕno v vidie svojej propahandy. Tolko plusy.