Dyrektar rasijskaha Instytuta ZŠA i Kanady napisaŭ artykuł, za jaki jaho zvolnili
Člen-karespandent Akademii navuk Valeryj Harbuzaŭ abvinavaciŭ ułady Rasii ŭ stvareńni «mifičnaj karciny śvietu» dla «ŭtrymańnia asabistaj ułady». Na jaho dumku, Rasija pieražyvaje niebiaśpiečny postimpierski sindrom. «Zamiaščajučy realii iluzijami, Rasija byccam zastyła ŭ minułym», — piša navukoviec. «Šmat chto siońnia schilny błytać dva paniaćci: «Otiečiestvo» i «Vašie prievoschoditielstvo», cytuje jon Sałtykova-Ščadryna. Pierakazvajem, što navukoviec prahnazuje.
U svajoj kałoncy ŭ «Niezavisimoj haziecie» Valeryj Harbuzaŭ źviartaje ŭvahu na toj fakt, što časta kirujučyja elity aŭtarytarnych i tatalitarnych palityčnych režymaŭ naŭmysna stvarali ŭtapičnyja ŭjaŭleńni i mify, jakija metanakiravana raspaŭsiudžvalisia ŭ masach. Vynikam hetaha stanaviłasia farmavańnie ŭ miljonaŭ ludziej utapičnaj karciny ŭsprymańnia śvietu.
Takoje masavaje manipulavańnie dazvalała abjadnoŭvać razroźnienyja palityčnyja i sacyjalnyja hrupy vakoł nacyjanalnaha lidara dla dasiahnieńnia niejkaj kankretnaj mety. Ź inšaha boku heta taksama źjaŭlajecca mahutnym instrumientam praciahłaha ŭtrymańnia asabistaj ułady.
Navukoviec nahadvaje, što na praciahu ŭsiaho histaryčnaha raźvićcia zarad ekspansijanizmu nikoli nie pakidaŭ Rasiju. Mienavita jon staŭ ruchavikom farmavańnia Rasijskaj dziaržavy. Ściah rasiejskaha kantynientalnaha ekspansijanizmu byŭ padchopleny balšavikami, jakija pryjšli da ŭłady ŭ kastryčniku 1917 hoda.
Na uzbrajeńnie była ŭziataja ideja ab suśvietnaj praletarskaj revalucyi. A z metaj jaje arhanizacyi ŭ 1919 hodzie ŭ Maskvie byŭ stvorany jaje štab — Kamintern. Adnak chutka stała zrazumieła, što ideja hetaja — usiaho tolki pusty mif, utopija. U 1943 hodzie pad naciskam sajuźnikaŭ pa Antyhitleraŭskaj kaalicyi Kamintern abjaviŭ ab samarospusku.
Valeryj Harbuzaŭ vyłučaje niekalki fokusaŭ, jakija farmavali źniešniepalityčnuju savieckuju mifałohiju ŭ 1960-1970-ch hadach.
Siarod ich tezis ab amierykanskim impieryjaliźmie, jaki zachapiŭ uvieś ziamny šar i pieraškadžaje prasoŭvańniu astatniaha śvietu da śvietłaj kamunistyčnaj budučyni.
«Toje, što źniešniepalityčny kurs SSSR u hady chałodnaj vajny byŭ jahonym lustranym adbitkam, siońnia mała ŭ kaho vyklikaje sumnieŭ. Dźvie supierdziaržavy strymlivali adzin adnaho, praktyčna vykarystoŭvajučy adny i tyja ž instrumienty dla stvareńnia ŭłasnych śfier hłabalnaha hieapalityčnaha ŭpłyvu», — adznačaje vučony.
Druhaja teza zaklučałasia ŭ śćviardžeńni histaryčnaj asudžanaści kapitalizmu, jaki ŭstupiŭ u svaju apošniuju stadyju – impieryjalizm. U savieckaj navukovaj i navučalnaj litaratury śćviardžałasia, što nazapašvańnie supiarečnaściaŭ pamiž tryma centrami — ZŠA, Zachodniaja Jeŭropa i Japonija — pryviadzie da niepaźbiežnaj hibieli impieryjalizmu i pieramohi suśvietnaha kamunizmu.
Utapičnyja dohmy ab «ahulnym kryzisie kapitalizmu» isnavali dziesiacihodździami. Jany byli zamacavany ŭ treciaj Prahramie KPSS (1961), jakaja nacelvała na budaŭnictva kamunizmu ŭ bližejšyja 20 hadoŭ. I byli paŭtorany ŭ novaj redakcyi Prahramy ŭ 1986 hodzie. U asnovie apošniaj taksama lažała ŭtapičnaja daktyryna «raźvitaha sacyjalizmu».
«Kožny raz ideałahičnyja šarachańni niaźmiennaj savieckaj partyjna-dziaržaŭnaj viarchuški, apuskajučy hramadstva ŭ śviet iluzij, viali da stvareńnia iłžyvaj karciny śvietu», — piša Harbuzaŭ.
Jak pakazała historyja, Saviecki Sajuz raspaŭsia, a razam ź im abvaliłasia sistema sacyjalizmu. A zachodni kapitalizm evalucyjanavaŭ pieravažna ŭ sacyjalistyčnym i niealibieralnym napramkach.
«Staryja pieśni pra hałoŭnaje»
Navukoviec adznačaje, što «siońnia na chvali antyzachodnich nastrojaŭ u atmaśfiery psieŭdapatryjatyčnaha varjactva, jakoje achapiła nasielnictva Rasii, što rehularna słuchaje «staryja pieśni pra hałoŭnaje», <…> naiŭna i biazdumna ŭsprymaje tezisy tatalnaj dziaržaŭnaj prapahandy, stvarajucca novyja mify, a razam ź imi farmujecca i sučasnaja ŭtapičnaja śviadomaść».
Aŭtar sprabuje razabracca z novymi mifami, jakija ŭkaraniajucca ŭ śviadomaść nasielnictva va «ŭmovach paŭzučaj restaŭracyi stalinizmu».
Adzin ź ich — mif ab stracie amierykanskaha daminavańnia.
Navukoviec pryvodzić fakty, jakija śviedčać ab tym, što «siońnia ZŠA — jadziernaja supierdziaržava, jakaja zachoŭvaje suśvietnaje liderstva ŭ takich halinach, jak suśvietnaja ekanomika, finansy, vajennaja śfiera, inavacyi, pramyja inviestycyi i kultura».
Harbuzaŭ adznačaje, što abyści ZŠA pa naminalnym pamiery ekanomiki ŭ najbližejšyja 10 hadoŭ moža Kitaj: «Pieratvaryŭšysia ŭ suśvietnuju fabryku, hetaja dziaržava staić na parozie transfarmacyi ŭ druhuju «niefarmalnuju impieryju sučasnaha śvietu».
Takim čynam, «siońnia na płaniecie isnuje ŭsiaho tolki dźvie niefarmalnyja impieryi — ZŠA i Kitaj. Rasija ŭjaŭlaje saboj byłuju impieryju, spadčyńnicu savieckaj supierdziaržavy, jakaja pieražyvaje vielmi balučy sindrom raptoŭna stračanaj impierskaj vieličy».
Pa słovach navukoŭca, jarka vyjaŭleny ŭ sučasnaj Rasii postimpierski sindrom — chutčej histaryčnaja zakanamiernaść, čym histaryčnaja anamalija. Jaho asablivaść u tym, što «jon nie prajaviŭsia adrazu paśla raspadu SSSR u 1991 hodzie, a daŭ ab sabie viedać značna paźniej, z prychodam da ŭłady Pucina». I ciapier hety sindrom, mahčymamu zaradžeńniu jakoha raniej nie nadavałasia asablivaha značeńnia, nabyŭ pahroźlivy charaktar.
Try hieapalityčnyja prahramy
Aŭtar adznačaje, što ŭ sučasnym śviecie jość usiaho tolki try dziaržavy z ułasnymi hłabalnymi prahramami: ZŠA, Kitaj i Rasija. Pry hetym ZŠA i Kitaj — dźvie niefarmalnyja impieryi sučasnaha śvietu.
Hieapalityčnaja prahrama ZŠA zasnavana na idei amierykanskaj vyklučnaści i miesijanstva, univiersalizmu amierykanskich kaštoŭnaściaŭ, amierykanskaha daminavańnia i biassprečnaha lidarstva.
Kitaj dla dasiahnieńnia lidzirujučych pazicyj pravodzić palityku «Adzin pojas — adzin šlach» i realizuje kancepcyju «Stvareńnie supolnaści adzinaha losu čałaviectva».
«Abiedźvie hetyja impieryi, jakija naradzilisia ŭ roznych častkach śvietu, u roznyja epochi, vielmi padobnyja pa mietadach raspaŭsiudžvańnia svajho hłabalnaha ŭpłyvu. Nie vypadkova i hałoŭnaja kanfrantacyjnaja voś sučasnaha śvietu pralehła mienavita pamiž imi», — ličyć vučony.
Rasija, jakaja siońnia prachodzić praź vielmi balučy postimpierski sindrom, taksama sprabuje sfarmiravać ułasnuju hłabalnuju hieapalityčnuju prahramu. Ale jana «zanadta zybkaja, niaŭstojlivaja i eklektyčnaja».
Heta nie prahrama, a chutčej nabor ustanovak, źmiašańnie idej jeŭrazijstva, «ruskaha śvietu», ahresiŭnaha antyamierykanizmu, supraćborstva z adnapalarnym śvietam i «zahnivajučym» Zachadam. U joj taksama idei «suvierennaj demakratyi», «hłybinnaha naroda», tuha pa tradycyjnych kaštoŭnaściach i pravasłaŭnaj viery.
«Usia padobnaja sumieś trymajecca na kansiervatyŭnym klei, jaki złučaje jaje raznastajnyja kampanienty», — piša navukoviec i adznačaje, što hetaja miešanina nahadvaje antyzachodnija idejnyja vynachodnictvy amal 200-hadovaj daŭniny — «teoryju aficyjnaj narodnaści» — ministra narodnaj aśviety hrafa Siarhieja Uvarava.
«Jaho tryjada «Pravasłaŭje. Samadziaržaŭje. Narodnaść» źjaŭlałasia idejnym uvasableńniem ruskaha manarchizmu, jaki razam z pravasłaŭjem i samadziaržaŭnaj uładaj, zabiaśpiečanaj padtrymkaj naroda, nibyta vystupajuć nadziejnymi harantami isnavańnia i vieličy Rasii», — piša Harbuzaŭ.
Dla čaho słužyć dziaržaŭnaja mifałohija Rasii
Aŭtar adznačaje, što siońnia Rasija, jakaja pieražyvaje adkładzieny postimpierski sindrom, sprabuje pakul biespaśpiachova ŭziać revanš. Ale dabicca hetaha pry dapamozie toj dziaržaŭnaj mifałohii, jakaja stvarajecca, nie naŭrad ci zmoža.
Zadača hetaj mifałohii — pahruzić ułasnaje hramadstva ŭ śviet iluzij dla zabieśpiačeńnia biesterminovaha ŭtrymańnia ŭłady luboj canoj.
«Va ŭmovach infarmacyjnaha vieku, zamiaščajučy realii iluzijami, Rasija niby zastyła ŭ minułym, usio jašče spadziajučysia na cara-baciuchnu abo inšuju ćviorduju ruku viarchoŭnaj ułady, sprabujučy pry hetym biespaśpiachova viarnuć sabie byłuju vielič, stračanyja ŭładańni i suśvietny ŭpłyŭ», — adznačaje vučony.
Valeryj Harbuzaŭ dzielicca nazirańniem ab tym, što mnohija siońnia schilnyja, pavodle słoŭ znaŭcy samadziaržaŭna-biurakratyčnaj realnaści M.Ja. Sałtykova-Ščadryna, błytać dva paniaćci: «Otiečiestvo» i «Vašie prievoschoditielstvo».
«Ciapierašnija ajčynnyja pryvieržancy aŭtarytaryzmu <…> biez saramlivaści, z kranalnym zamiłavańniem, ščyra atajasamlajuć kiraŭnika dziaržavy z samoj dziaržavaj, časovaha ŭładara krainy — ź vialikaj nacyjanalnaj i histaryčnaj kanstantaj», — zaŭvažaje Harbuzaŭ.
U kancy svajho artykuła vučony adznačaje, što ŭ kožnaha naroda, jak i ŭ kožnaha čałavieka, jość ułasnaja bijahrafija i samaje kaštoŭnaje — jaho niepaŭtorny charaktar. Tolki viedajučy jaho, možna vybudoŭvać liniju cyvilizavanych i adkaznych mižnarodnych pavodzin, vidavočny niedachop jakich isnuje ŭ siońniašnim śviecie.
«Viedy, a nie mify ab inšym narodzie i dziaržavie dazvalajuć zrazumieć nie tolki jaho, ale i samoha siabie», — zaviaršaje svaje razvažańni aŭtar.
Paśla publikacyi kałonki ŭ «Niezavisimoj haziecie» Valeryj Harbuzaŭ byŭ adchileny ad pasady pa inicyjatyvie zasnavalnika. Hetuju infarmacyju paćvierdziła TASS.
Čytajcie jašče:
«Usie chłusiać». U čym korań pucinskaj ideałohii?
Palitołah Markaŭ: Rasijskaja dziaržaŭnaja sistema prademanstravała vysokuju stupień nieadekvatnaści
-
Prapahandysty pościać fota pra «raskošnaje žyćcio» premjerki Estonii pry SSSR. Akazałasia, što zdymak zrobleny ŭ siaredzinie 90-ch
-
Dźmitryj Hardon atrymaŭ 14 hadoŭ kałonii ad rasijskaha suda — u tym liku za zvarot da biełarusaŭ
-
Rasijski vajskoviec płanavaŭ uzarvać budaŭničuju kramu ŭ Paryžy. Ale padarvaŭsia na ŭłasnaj vybuchoŭcy
Pamiatajecie «paśpiachovuju miljanierku» Zareckuju? Vyhladaje, što jaje kampanija — usio19
Kamientary