«Usie chłusiać». U čym korań pucinskaj ideałohii?

Rasijski žurnalist adznačaje, što niedzie ŭ pačatku 2000-ch u rasijskaj hramadskaj dyskusii źjaviŭsia adzin pakazalny vyraz — «niepołživcy».

Jaho ŭtvaryli ad nazvy artykuła nobieleŭskaha łaŭreata Alaksandra Sałžanicyna «Žyć nie pa chłuśni» («Žiť nie po łži») (1974), kab vyśmiejvać byłych antysavietčykaŭ. Ale za hetym stajała niešta hłybiejšaje: admaŭlałasia sama mahčymaść žyć nie pa chłuśni.

Archanhielski zhadvaje, što jašče niadaŭna, u hady harbačoŭskaj pierabudovy, zaklik «žyć nie pa chłuśni» byŭ jaje idejnym stryžniem. Hramadstva vieryła, što dla pieraadoleńnia nazapašanych prablem nieabchodna pierastać chłusić adno adnamu. I raptam u 2000-ch heta znoŭku stała vyhladać śmiešna.

Ahladalnik ličyć, što tut i znachodzicca korań pucinskaj ideałohii.

U adroźnieńnie ad aficyjnaha patryjatyzmu i tradycyjnych skrepaŭ, jaho nidzie naŭprost nie afišavali, ale tym nie mienš nastojliva i ŭparta zaklikali: žyć nie pa chłuśni — utopija. Usie vakoł chłusiać.

Hetaja kancepcyja maje na ŭvazie, što čałaviek nikoli nie stanie lepšym. Jaho nie źmieniać nijakija «vialikija pieramieny». Jon pry lubych abstavinach, dzie tolki možna, skradzie abo zmanić. Tamu nichto nie moža zastacca «čyścieńkim».

Ahladalnik adznačaje, što hetaja kancepcyja pranikła i ŭ rasijskuju prapahandu. Jaje zaŭsiody vykarystoŭvali, kali nie było čaho pryvieści ŭ apraŭdańnie. Naprykład, kali ŭžo nielha było schavać, što rasijskija spartsmieny prymali zabaronienyja preparaty. Spačatku prapahanda sprabavała davieści, što «im padkinuli preparaty, padlili ŭ harbatu, padmiašali vorahi». Ale, kali ŭžo ŭsio było dakazana, prapahandysty zajavili: «Tak robiać usie».

Na dumku Archanhielskaha, vyraz «tak robiać usie» — fundamientalnaja ŭstanoŭka pucinskaj ideałohii. Jon vielmi praktyčny, bo maje na ŭvazie, što «śviatych niama», što nichto nie lepšy za inšych. Kali nichto «nie lepšy za inšych», kali ŭsie adnolkava drennyja (tym bolš na Zachadzie) — tady jakija patrabavańni da nas?

Taki padychod, ličyć ahladalnik, dapamahaje kiravać, bo jon nie praduhledžvaje najaŭnaści ideału. U situacyi, kali nijakaj praŭdy niama i być nie moža, prysutničaje šyrokaja prastora dla interpretacyj i manipulacyj. Pašyrajecca svaboda palityčnaha manieŭru.

«I hetuju propaviedź cynizmu — «śviatych niama» — prapahanda nie zabyvała padspudna vyklikać usie apošnija 20 hadoŭ razam z aficyjozam ab našaj maralnaj pieravazie», — adznačaje Archanhielski.

Na jaho dumku, u hetuju ideałohiju całkam upisvajecca i vajna. Raźviazaŭšy vajnu, pucinski režym padarvaŭ usie raniejšyja maralnyja asnovy. Vajna zamazała ŭsich — i prychilnikaŭ, i supiernikaŭ, i niejtrałaŭ. Ciapier być u biełym palito niemahčyma — chiba što dobraachvotna addać siabie na katavańnie sistemie.

Ahladalnik ličyć, što ŭ 2000-ch hadach u Rasii ŭstalavaŭsia imaralizm, u asnovie jakoha lažała savieckaje ŭjaŭleńnie ab imanientnaj amaralnaści buržuaznaha žyćcia, krytyka jakoha hučała na staronkach časopisa «Krokodił» i padobnych vydańniaŭ.

Ujaŭleńnie ab tym, što na Zachadzie «ŭsio žyćcio pabudavana na padmanie, usie palityki — chłusy, chłusić — ich praca», jakoje tyražavałasia ŭ saviecki čas, u 2000-ch pasłužyła asnovaj dla cichaj lehitymacyi hetaj ideałohii ŭ pucinskaj Rasii. Jak i ŭjaŭleńnie ab pieršapačatkovaj amaralnaści kapitalizmu.

Ahladalnik adznačaje, što spačatku imaralizm byŭ prosta łakunaj, śvietapohladnaj pustečaj, jakaja ŭtvaryłasia paśla krachu SSSR. U toj čas išoŭ «pošuk nacyjanalnaj idei», jaki ni da čoha nie pryvioŭ. A praz čas, na ahulnaje ździŭleńnie, vyśvietliłasia, što «ŭsio i tak pracuje».

Imaralizm Archanhielski nazyvaje «postmadernisckim adkryćciom Kramla». Na jaho dumku, kaštoŭnasnaja pustata, niavyznačanaść, ideałahičnaja razmytaść u XXI stahodździ akazałasia tym, što pracuje lepš, čym lubyja dohmy abo dekłaracyi. Pa svaim vyznačeńni imaralizm šyrejšy za lubyja dohmy. Jon adznačaje, što ŭ palitycy imaralizm vielmi praktyčny, pakolki daje šyrejšy kalidor mahčymaściaŭ.

Na jaho dumku, u ideałohii imaralizmu, akramia praktyčnaj vyhady, jość jašče i najlepšy srodak suprać budučyni — asnoŭnaj prablemy Rasii pačatku XXI stahodździa.

Archanhielski paraŭnoŭvaje tatalitarnyja režymy XX i XXI stahodździaŭ i prychodzić da vysnovy, što hałoŭnym voraham tatalitaryzmu 2.0 stanovicca budučynia. Imaralizm u jakaści ideałohii padychodzić tut idealna. U adroźnieńnie ad ustanovak na prahres («čałaviek z časam moža rabicca lepšym»), imaralizm hruntujecca na zvarotnym: źmianić čałaviečuju pryrodu ŭ pryncypie niemahčyma, čałaviek zaŭsiody zastaniecca aby-jakim — a značyć, i spadziavacca na budučyniu biessensoŭna.

Na dumku ahladalnika, aŭtarytarnyja režymy novaha typu śviadoma kanceptualizujuć strach nasielnictva pierad budučyniaj. A taksama padspudna paviedamlajuć abyvacielu, što «ŭsio najlepšaje ŭžo zroblena», čałaviectva vyčarpała svoj patencyjał. Dalej iści niama kudy. Čas pry imaraliźmie, takim čynam, jak by spyniajecca.

Inšym aśpiektam imaralizmu jak ideałohii, na dumku Archanhielskaha, možna nazvać baraćbu ź lubym ideałam jak takim. Kab słova takoha nie było. Tamu, adznačaje ahladalnik, jakraz intelihiencyja (jakaja ŭ Rasii ličycca adzinym zachavalnikam čałaviekalubnych ideałaŭ) staranna i metanakiravana vyśmiejvałasia ŭsie apošnija 20 hadoŭ.

Archanhielski stavić pytańnie, jak vyrvacca z hetaj pastki imaralizmu? Jak pierapynić kruhazvarot, pieraadoleć zamknionaje koła? Jon adznačaje, što siońnia ŭsie ludzi ŭ Rasii, što pryzvyčailisia razvažać — i tyja, chto zjechaŭ, i tyja, chto zastaŭsia, — taksama znachodziacca ŭ pałonie pastułatu ab tym, što budučyni ŭžo nie stvaryć.

Ciapier ujavić sabie lepšuju budučyniu sapraŭdy amal niemahčyma. Dla hetaha, zaŭvažaje ahladalnik, spačatku daviadziecca pieraadoleć kašmarnuju sučasnaść. A lubaja sproba namacać ideał u hetych umovach utapičnaja. Taho, chto pasprabuje heta zrabić, u lepšym vypadku padymuć na śmiech.

Archanhielski adznačaje, što razmova ab budučyni ciapier reč ryzykoŭnaja. Ale daviadziecca vučycca hetamu nanova. Jon ličyć, što imaralizmu na roŭnych siońnia moža supraćstajać tolki dumka, razmova, razvažańnie ab budučyni, jakoj by ŭtapičnaj i niazbytnaj jana ni zdavałasia.

Na jaho dumku, viartańnie marali taksama niemahčymaje bieź viartańnia palityki ŭ jaje jeŭrapiejskim sensie — jak prastory kankurencyi idej i supiernictva.

Jon upeŭnieny, što svabodnaja palityka siońnia i jość praktyčnaje ŭvasableńnie maralnaści, jakaja vypracoŭvajecca i prymajecca ŭ hramadskaj dyskusii.

Akurat svabodnaja palityka jość supraćlehłaściu imaralizmu. Jana kalektyŭnaje ŭvasableńnie marali ŭ XXI stahodździ (kali heta sapraŭdnaja palityka, a nie jaje surahat).

Mienavita palityka i pracesy, jakija jaje supravadžajuć (vybary najpierš), i jość u praktyčnym sensie vyśviatleńnie miežaŭ pamiž dabrom i złom.

Čytajcie jašče:

Palitołah Markaŭ: Rasijskaja dziaržaŭnaja sistema prademanstravała vysokuju stupień nieadekvatnaści

«Kodeks honaru kamunistaŭ śpisany ź biblejskich zapavietaŭ». Karajeŭ pachvaliŭ stalinskija časy

«Častka niejtrałaŭ paddajecca prapahandzie. Pačynajuć dumać, što, moža, tak i treba». Jak budzie raźvivacca biełaruskaje hramadstva va ŭmovach tatalnych represij 

Pra «iluziju Babaryki» i «niepradkazalnaje, jakoje nas čakaje». Historyk Frydman paraŭnoŭvaje łukašyzm ź inšymi dyktaturami i ŭpeŭnieny, što moładź spytaje: «Jak tak atrymałasia, što ŭsio navokał rasijskaje?»

• 28
• 0
• 1
• 3
• 0
• 1
• 7
• 0