«Dahetul kažuć: lepš by bulbu pasadziła». Biełaruska stvaryła biznes, pačaŭšy vyroščvać łavandu
Hod tamu Volha Leanovič zrazumieła, što bolš nie choča pracavać inžynieram, a svaju realizacyju bačyć u tvorčaści. Dziaŭčyna vykupiła ŭčastak, jaki kaliści naležaŭ jaje babuli, i adrazu ž zasadziła jaho łavandaj. Tak i źjaviłasia majsternia łavandovych bukietaŭ i padarunkavych naboraŭ Blakitnysad. Praŭda, nie ŭsie padzialajuć entuzijazm fłarystki. Naprykład, niekatoryja žychary vioski dahetul ździŭlajucca i rekamiendujuć zamiest kvietak pasadzić bulbu. Jak pačynaŭsia šlach i raźvivaŭsia biznes, Volha raskazała Myfin.by.
Pakinuła pracu inžyniera i stała fłarystkaj
Ja skončyła BNTU pa śpiecyjalnaści ekanamist. Pracavała inžynieram pa padrychtoŭcy vytvorčaści na mašynabudaŭničym pradpryjemstvie. Tut mianie ŭsio zadavalniała: dobry kalektyŭ, hrafik pracy i prystojny zarobak.
Ale ź dziacinstva mianie ciahnuła da tvorčaści — ja lubiła pakavać padarunki dla baćkoŭ, šyła, viazała. Apošnija piać hadoŭ chaciełasia mienavita takoj samarealizacyi, a maja praca była bolš źviazanaja ź ličbami. Usio ž taki zapčastki dla mašyn — heta nie kvietački.
Ideja budavać łavandavy biznes źjaviłasia ŭ 2020 hodzie. Dziesiać hadoŭ tamu naša siamja nabyła ŭčastak u vioscy Duravičy (Vilejski rajon). Mienavita tut prachodziła majo dziacinstva.
Kaliści heta byŭ učastak majoj babuli, ale kala 25 hadoŭ tamu jana pierajechała ŭ inšuju viosku. Učastak adyšoŭ dziaržavie, bo za im nichto nie dahladaŭ. Nabyć jaho ŭdałosia praz aŭkcyjon. Naša siamja daŭno zadumvałasia pra domik u vioscy, i, viadoma, chaciełasia viarnucca ŭ tyja miescy, dzie prachodziła dziacinstva.
Jak tolki źjaviŭsia padmurak, ja pačała sadžać svaje lubimyja raśliny. Kupiła sadžancy łavandy (14 štuk) i pa abodva baki zrabiła ściežku z hetych kvietak. Na nastupny hod była prosta ździŭlenaja hetaj pryhažościu.
Tady i pačała bolš cikavicca łavandaj: što možna ź jaje rabić i jak prymianić. Pryjšła ideja pasadzić nievialikaje łavandavaje pole, bo na toj momant chacieła realizavać siabie ŭ tvorčaści.
Usie sadžancy ja ŭkaraniła sama, vyvučała infarmacyju ŭ internecie, raźbirałasia, jak i što rabić, što nieabchodna hetym kvietkam, jakija patrebnyja ŭmovy i dohlad.
U majoj pracy samaje składanaje — heta vyraścić materyjał (heta značyć, samu łavandu), treba šmat fizična pracavać kožny siezon, a dla dobraha ŭradžaju patrebien nie adzin hod.
Mnie ŭdavałasia sumiaščać pracu inžynieram, kłopat pra łavandu i tvorčaść. Praŭda, volnaha času nie było zusim. I voś adnojčy, stomlenaja paśla pracoŭnaha dnia i ŭsich chatnich spraŭ, da paŭnočy źbirajučy bukiet na zamovu, ja ŭśviadomiła: treba vyrašać, praciahvać karjeru na asnoŭnym miescy ci raźvivać pačatuju spravu.
Rašeńnie prymałasia doŭha, bo abdumvali i abmiarkoŭvali jaho ź siamjoj. Ale ŭ vyniku vyrašyli ryzyknuć. Zvolniłasia z mašynabudaŭničaha pradpryjemstva ŭ vieraśni minułaha hoda.
Łavanda ŭ toj momant dla pracy była ŭžo ŭ mianie ŭ najaŭnaści. Źjaviłasia bolš volnaha času, čym ja i skarystałasia. Da viasny paśpieła prajści kursy pa fłarystycy, myłavareńniu i skončyła fitaškołu.
«Davodzicca kidacca pamiž horadam i vioskaj»
Usie maje viedy spatrebilisia dla raźvićcia svajoj spravy, bo ja nie chacieła abmiažoŭvacca vyklučna bukietami. Dla mianie było važna dać vialiki asartymient naturalnaj łavandavaj pradukcyi. Ciapier u nas možna nabyć bukiety, aromasaše, myła, zvaranaje z naturalnych alejaŭ. Taksama robim śviečki z pčalinaha i sojevaha vosku.
Na hety momant pakul davodzicca kidacca pamiž horadam i vioskaj, raz na tydzień pryjazdžajem na vychodnyja ź Minska. Muž zajmajecca budaŭnictvam doma, a ja — svajoj łavandaj. Pakul abjom nievialiki, paśla zrezki i suški zabirajem jaje ŭ horad. Tut u mianie jość svoj kutok, dzie ja źbiraju bukiety.
Pakolki nadalej płanujem pašyracca, budziem dumać pra pamiaškańni bolšyja, dla zachoŭvańnia łavandy i inšych suchaćvietaŭ.
My narychtoŭvajem i vyroščvajem asnoŭnuju syravinu sami. Ź viasny i da vosieni pracy bolš: asnoŭnuju častku zajmaje dohlad za samoj łavandaj. Šmat času i sił tracicca na pracu ŭ pole, kaśbu, prapołku, zrezku i sušku — usio heta treba zrabić svoječasova i pry peŭnych umovach nadvorja.
Łavanda ćvicie ŭsiaho kala troch tydniaŭ, jaje treba svoječasova zrezać, kab byŭ jakasny materyjał dla suchaćvietaŭ. Bukiety źbiraju pad zamovu na praciahu ŭsiaho hoda paśla taho, jak kvietki adsartavanyja i apracavanyja.
Pakolki naša sprava na stadyi raźvićcia, pakul tolki ja ŭ asnoŭnym pryśviačaju ŭvieś svoj čas łavandzie. Kali nie budu spraŭlacca, to, mahčyma, i muž padciahniecca, jon zusim nie suprać. Navat ciapier jamu padabajecca dapamahać mnie.
«Startavy kapitał — kala 1000 rubloŭ»
Z upeŭnienaściu mahu skazać, što ja b nie spraviłasia adna. Bo pierad tym, jak pasadzić kvietki na poli, spatrebiłasia šmat sił i času dla padrychtoŭki ŭčastka. Pracavali tady ŭsioj siamjoj: muž, dačka, syn i ja.
Startavy kapitał, jaki spatrebiŭsia dla taho, kab pačać našu łavandavuju historyju, — kala 1000 rubloŭ. Na hetyja hrošy było nabyta ahravałakno (ad pustaziella) i technika, jakaja dapamahaje vyraŭnoŭvać ziamlu. Mahło b być vydatkavana i bolš, ale pasadačny materyjał ja narychtavała samastojna. Praŭda, na heta pajšło davoli šmat času.
Siaredni ček na kuplu ŭ našaj majsterni składaje 25-30 rubloŭ. Za hetyja hrošy možna nabyć bukiet abo padarunkavy nabor. U miesiac atrymlivajecca zarablać kala 900 rubloŭ čystaha prybytku. Ale dla hetaha treba pastajanna pracavać: vyjazdžać na vystavy i kirmašy, vieści pracoŭnuju staronku ŭ sacyjalnaj sietcy, raspaviadać ab pradukcyi, vučycca niečamu novamu i pastajanna raźvivać svaju spravu.
Samy papularny tavar, jaki čaściej za ŭsio nabyvajuć, — heta łavandavy nabor (bukiecik, śviečka, aromasaše i myła).
«Sami varym myła i vyrablajem śviečki»
Syravinu kuplajem tolki dla myłavareńnia i śviečak. Sioleta nabyli jašče adzin učastak, budziem pašyracca — chočacca rabić bolš łavandavych bukietaŭ, bo hetych abjomaŭ nam užo nie chapaje.
Adnak dla našych łavandavych naboraŭ patrebnyja nie tolki kvietki. My sami varym myła. Naturalnyja alei i astatnija inhredyjenty zakuplajem u śpiecyjalizavanaj kramie dla myłavareńnia.
Asobnuju ŭvahu nadajem upakoŭcy dla našych łavandovych naboraŭ i bukietaŭ, bo hetaja pradukcyja čaściej nabyvajecca dla padarunkaŭ, tamu pavinna być jakasnaj i stylnaj.
Dla myłavareńnia i vyrabu śviečak nieabchodna davoli šmat materyjału: alej (ad 5 vidaŭ), formy, vodary, razaki, vosk dla śviečak, knoty, jomistaści i inšy invientar dla pracy. I ŭsio heta treba kupić adrazu, bo adno bieź inšaha nie atrymajecca.
Pakolki ja varu myła z nula, pačała z formy nievialikaha abjomu, kab zrabić asartymient raznastajnym. Na hety momant jość užo i vialikija, u ich ja zalivaju ŭžo pravieranyja recepty myła, jakija karystajucca najbolšym popytam.
Istotnyja vydatki sychodziać na raschodnyja materyjały. Za adzin moj zakaz u pastaŭščykoŭ na ŭpakoŭku sychodzić kala 200 rubloŭ: papiera dla bukietaŭ, skrynki dla naboraŭ, jomistaści dla śviečak, knoty, dekaratyŭnyja stužki roznych adcieńniaŭ i tekstur.
Materyjały dla myłavareńnia abychodziacca ŭ 150-200 rubloŭ, a dla śviečak — 100-150 rubloŭ. Chapaje hetaha na 2-3 miesiacy, a zatym znoŭ treba rabić zamovu.
«Najaŭnaść kankurentaŭ — heta nie padstava nie pačynać svaju spravu»
My na rynku nie adzinyja. Nakolki mnie viadoma, u Biełarusi bolš za 10 łavandavych paloŭ. Adnak najaŭnaść kankurentaŭ — heta nie padstava nie pačynać svaju spravu.
Bo my znachodzimsia ŭ centralnaj vobłaści Biełarusi, to ŭ nas nie tak ciopła, jak u paŭdniovaj častcy. Klimat bolš prachałodny, tamu trochi bolš ciažkaściaŭ u vyroščvańni. Viasnovyja zamarazki nie vielmi spryjalnyja dla łavandy.
Našy pakupniki — heta zusim roznyja ludzi. Zvyčajna našy bukiety i nabory kuplajuć u padarunak žančynam lubych uzrostaŭ: žonkam, babulam, mamam, kaleham. Heta ŭniviersalny padarunak na luby vypadak. Vialikaja pieravaha łavandavaj pradukcyi ŭ tym, što jana zachoŭvaje svaju pryhažość nie adzin hod, tamu padarunak doŭha budzie radavać uładalnika.
«U vioscy ŭsio jašče rajać pasadzić bulbu»
Nie ŭsie padtrymali našu inicyjatyvu pa vyroščvańni łavandy. Časam davodzicca sutykacca ź nieŭchvaleńniem. Naprykład, starejšaje pakaleńnie ŭ vioscy naohuł nie razumieje, navošta my vyroščvajem mienavita hetyja kvietki. I dahetul rajać zamiest łavandy pasadzić bulbu.
Jašče navat nie ŭsie znajomyja viedajuć, čym my zajmajemsia. Adnojčy skazali pryjacielu, što vyroščvajem łavandu. Jon tak ździŭlena spytaŭ: «Dyk heta vy?» Akazvajecca, bačyŭ našu staronku ŭ sacyjalnych sietkach, viedaŭ, što jość takoje pole, ale nie zrazumieŭ, chto staić za hetym brendam. Było pryjemna, što stanovimsia paznavalnymi.
Rekłamaj svajoj spravy zajmajemsia samastojna: zrabili vizitoŭki i brendujem upakoŭku tavaru. Sioleta pačali ŭdzielničać u vystavach i kirmašach, kab pabolš ludziej mahli daviedacca pra naš brend. Brali ŭdzieł u fiestyvali «Vytoki«, jaki prachodziŭ u Barysavie, pajedziem na «Dažynki» ŭ Maładziečanski rajon, a taksama vyrašyli ŭpieršyniu pryniać udzieł u vosieńskaj vystavie «Čaroŭny młyn», jakaja budzie prachodzić u kastryčniku.
Mnohija pamylajucca, ličačy, što, kali pracuješ na siabie, budzie šmat volnaha času. Jakraz naadvarot, treba adkazvać ludziam 24/7, vykładać pasty, šukać idei, vyraścić pradukcyju, pradać jaje, być mieniedžaram, hruzčykam i pradaŭcom — i heta ŭsio ŭ adnoj asobie.
«U płanach — vyroščvańnie novych kvietak i pašyreńnie biznesu»
Kankretnyja płany my nie stroim, ale viedajem, što dakładna chočam pašyracca. Užo ŭ nastupnym hodzie pačniem sadzić pole bolšaje pa pamiery, na im źbirajusia vyroščvać i inšyja raśliny. Ja lublu monabukiety z łavandy, ale pakupniki časam pytajucca, ci nie ŭvachodziać u ich i inšyja suchaćviety. Kuplać hety materyjał na składach vielmi zatratna, tamu płanuju ich vyroščvać sama.
U Biełarusi samim možna vyroščvać vielizarny asartymient raślin: lon, pšanica, mardoŭnik, statyka, hielipterum, hielichryzum, hamfrena, kraśpiedyja, łahurus i inšyja. Mnohija raśliny možna dadatkova afarboŭvać, rabić bukiety ŭ patrebnaj hamie dla pakupnikoŭ, a heta dadatkovyja mahčymaści i asablivy padychod da klijentaŭ.
Ciažkaści zusim nie pałochajuć, bo ciapier ja zajmajusia lubimaj spravaj. A vielizarnaja padtrymka rodnych jašče raz dakazvaje, što ŭsio abaviazkova atrymajecca.
Minčanka vybiła piarednija zuby na samakacie, straciła praz heta muža, ale ciapier źbiraje miljony prahladaŭ u tyktoku10
Kamientary