Bondarava atakavała jašče adnaho kłasika biełaruskaj litaratury
Prarasijskaja aktyvistka źviarnuła ŭvahu na tvorčaść Uładzisłava Syrakomli i jahony kłasičny vierš «Dobryja vieści». A tam — słova «maskali».
«Siabry, prapanuju pračytać vierš Syrakomli «Dobryja vieści» i vyrašyć, ci varta jaho ŭklučać u prahramu biełaruskim navučencam u jakaści ŭzoru biełaruskaj paezii?» — napisała Bondarava ŭ svaim telehram-kanale.
— Voś jak, na vaš pohlad, treba i dalej praciahvać hadavać praź sistemu adukacyi z maładych biełarusaŭ rusanienaviśnikaŭ i pałanafiłaŭ, jakija sa spačuvańniem staviacca da zmaharoŭ, jakija vystupajuć za adnaŭleńnie Rečy Paspalitaj u miežach 1772 hoda i ładzili polskija šlachieckija paŭstańni ŭ 1831, 1861, 1863 hadach? Nam heta treba? Što ŭ nas ź infarmacyjnaj biaśpiekaj adbyvajecca? Sabatujem?» — napisała Bondarava.
Uładzisłaŭ Syrakomla (jaho sapraŭdnaje proźvišča — Kandratovič)— dziejač kultury i litaratar XIX stahodździa. Naradziŭsia jon u Smolhavie, ciapier heta Lubanski rajon Minskaj vobłaści, vučyŭsia ŭ Niaśvižy i Navahrudku.
Jahony vierš «Dobryja vieści» byŭ reakcyjaj na Viasnu narodaŭ 1848 hoda. Heta była chvala revalucyjnych vystupleńniaŭ, jakaja pačałasia z Francyi i raspaŭsiudziłasia na Hiermaniju, Italiju, Vienhryju. Padziei Viasny narodaŭ paspryjali abjadnańniu i ŭtvareńniu takich dziaržaŭ, jak Italija i Niamieččyna, a taksama dali šturšok nacyjanalnamu abudžeńniu čechaŭ, słavakaŭ, słaviencaŭ dy inšych narodaŭ Centralnaj Jeŭropy. Tyja padziei skałanuli Aŭstra-Vienhierskuju impieryju, jakaja ŭtrymałasia tolki dziakujučy dapamozie rasijskich vojskaŭ.
Na Rasijskuju Impieryju revalucyjnyja padziei nie pierakinulisia, ale jany mieli vialiki duchoŭny ŭpłyŭ i abudzili nadziei na nacyjanalnaje adradžeńnie i sacyjalnaje vyzvaleńnie. Revalucyja 1848-ha pryviała da admieny pryhonu ŭ Aŭstra-Vienhryi. U Rasii jon pratrymajecca da 1861 hoda, najpaźniej siarod jeŭrapiejskich krain.
Vierš Syrakomli ŭjaŭlaje saboj kaštoŭny pomnik revalucyjnaj i antykałanijalnaj liryki. U hetym jon byŭ suhučny z paezijaj inšych paetaŭ epochi, takija, jak vienhr Šandar Pietefi ci francuz Ežen Paćje.
Zdarovy ž budźcie, ej, dobryja vieści!
Tam, na Zachodzie, pralivajuć kroŭ,
Bjucca dla słavy, svabody i čeści
I robiać volnych ludziej z mužykoŭ.
Syrakomla adnym ź pieršych pačaŭ pisać pa-biełarusku ŭ časy, kali naša mova ličyłasia nieprestyžnaj, nižejšaj adnosna polskaj i rasiejskaj. U hetym taksama jaho vialikaja zasłuha.
Volzie Bondaravaj piakuć, treba mierkavać, radki Syrakomli, adrasavanyja rasijskim akupantam:
Ej, zhinie vorah, jak Boh nam pamoža
Za našu kryŭdu, za horki naš žal.
Zapiajom pieśniu: «Chvalić ciabie, Boža!»
Lahčej budzie sercu, jak zhinie maskal.
U toj ža tradycyi paźniej Janka Kupała napisaŭ svoj vierš «Biełaruskim partyzanam»:
Za pakuty, za kajdany,
Režcie hitlercaŭ pahanych,
Kab nie ŭskreśli viek jany.
U hetym hodzie adznačajecca 200-hodździe z dnia naradžeńnia Uładzisłava Syrakomli, jakoha ličać svaim narody i Biełarusi, i Polščy, i Litvy. Urad Litvy abviaściŭ 2023 hod hodam Syrakomli.
Čytajcie taksama:
Uładzisłaŭ Syrakomla: vialiki jubilej 2023-ha i jahonaje «My advykli ad viacny…»
Kamientary