Paśla pratestaŭ 2020 hoda Daniił Kasienka byŭ asudžany da dvuch hadoŭ «chimii» za repost u instahramie i abrazu ŭłady. Jon nie staŭ adbyvać pakarańnie, a źjechaŭ ź Biełarusi. U Litvie chłopiec adkryŭ biznes u śfiery turyzmu i ciapier vandruje pa ŭsim śviecie. Ale «praca mary» maje svaje tajamničyja baki.
«U našaha aŭtobusa hareŭ chvost»
«U pieršy hod paśla emihracyi mnie treba było pieraklučyć svoj viektar uvahi. Ja pastupiŭ va ŭnivier, uładkavaŭsia pracavać viadučym tyktok-kanała. A kali asvoiŭsia na novym miescy, zrazumieŭ, što chaču viarnucca da vandrovak. U Biełarusi ŭ mianie ŭžo byŭ dośvied pracy hidam, tamu vyrašyŭ pasprabavać zarabić hetym tut», — pačynaje svaju historyju chłopiec.
Fota: archiŭ hieroja
Spačatku Daniił pajšoŭ u najm: za hod jon pravioŭ 14 turaŭ, adnak praca na znos nie prynosiła žadanych dyvidendaŭ. «Hrošy ŭ firmach płaciać nievialikija: kab atrymać 1500 jeŭra, treba pravieści ŭ padarožžach kala troch tydniaŭ na miesiac. I heta biez sacyjalnych harantyj i inšych lhot, jakija dajucca na standartnaj stabilnaj pracy».
Dadatkovaj krynicaj stresu było staŭleńnie niekatorych uładalnikaŭ turahienctvaŭ da svaich abaviazkaŭ: časta jany ekanomili na kamforcie turystaŭ i kamandy.
Fota: archiŭ hieroja
Chłopiec raskazvaje pra vypadak, jaki byŭ jašče ŭ čas pracy ŭ Biełarusi.
«Adnojčy ja supravadžaŭ karparatyŭnuju pajezdku niejkaha zavoda ŭ Picier. Kampanija, u jakoj ja na toj momant pracavaŭ, zrabiła dobruju prahramu, ale vyrašyła sekanomić na žytle — jano było biez aciapleńnia — i dała stary transpart».
Aŭtobus, na jakim adpravili hrupu, mocna kapciŭ. Z horam napałam ludziam udałosia dabracca da miesca. Pryhody pačalisia na zvarotnym šlachu:
«Nie viedaju, jak nas nie spynili supracoŭniki DAI — taki słup dymu za nami stajaŭ! Ale kali my zajechali ŭ Minsk, mašyny, što prajadžali mima, stali mirhać nam farami. My z kiroŭcami pierahlanulisia i vyrašyli, što tak jany vykazvajuć niezadavolenaść našym «vychłapam». I tut raptam inšy turystyčny aŭtobus niečakana staŭ nas padrazać. My spynilisia — akazałasia, u našaha aŭtobusa haryć chvost!»
Kamanda pačała evakuacyju pasažyraŭ, jakija na toj momant užo dobra padpili:
«Prybiralščyca zavoda — davoli poŭnaja žančyna, jakaja prapuściła da taho momantu nie adzin kielich vina, — zasieła pamiž siadzieńniami i nijak nie mahła vybracca. Ja kažu joj: «Natalla Hieorhijeŭna, treba vychodzić, my harym, ustavajcie!» Ale ŭ joj uklučyłasia hierainia dramatyčnaha filma. Jana padniała vočy i skazała: «Synok, pakiń mianie. Ratuj ludziej!»
Heta było vielmi śmiešna, uličvajučy, što ŭzharańnie na toj momant nie pradstaŭlała asablivaj pahrozy. Było dastatkova času, kab usie pasažyry, navat tyja, chto mocna napadpitku, zmahli spakojna pakinuć sałon. Hetuju žančynu my, kaniečnie, dastali, aŭtobus patušyli i źjechali na nastupnym, jaki pryjšoŭ na zamienu», — uspaminaje chłopiec.
Fota: archiŭ hieroja
«Raiŭ vypivać pa 150 hram mocnaha ałkaholu, a nie butelku piva»
Asobnym bolem hidaŭ stanoviacca sanitarnyja prypynki. Pa praviłach jany pavinny być praz kožnyja try hadziny, ale ludzi, jakija adpačyvajuć, časta nie vytrymlivajuć hety čas:
«Čałaviek vypivaje litr piva, i pačynajecca: spynicie, ja chaču ŭ prybiralniu. Byvała, navat na mianie kidalisia z kułakami, kali ja admaŭlaŭsia spynić aŭtobus pa pieršym patrabavańni.
Ale nabraŭšysia dośviedu, ja pačaŭ razumieć, što biez ałkaholu ŭsio roŭna nie abydziecca. Tamu ŭ instruktažy raiŭ, kab ludzi lepš vypivali pa 150 hram mocnaha ałkaholu, čym butelku vina ci piva. I što zakusvać lepš, čym zapivać — heta časta ratavała situacyju».
I ŭsio ž taki takaja praca Daniiłu padabałasia:
«Ja lublu ludziej, ale składanaść u tym, što ŭsie jany roznyja. I kali my havorym pra siehmient aŭtobusnych turaŭ, to tut časta spracoŭvaje praviła «čym mienš klijenty płaciać, tym bolš patrabujuć». Ludzi, jakija zapłacili 100 dalaraŭ za pajezdku, mohuć spuścić ź ciabie try škury, a tyja, chto addali pa 1000 jeŭra, jak praviła, nie takija patrabavalnyja».
Uzvažyŭšy ŭsie «za» i «suprać» i acaniŭšy svoj dośvied, Daniił vyrašyŭ adkryć svoj biznes.
«Klijentka dumała, što Biełaruś — heta častka Rasii»
Da momantu adkryćcia svajho ahienctva dośvied supravadžeńnia avijahrup u chłopca taksama ŭžo byŭ. I choć u takoj pracy hidu nie treba turbavacca pra zachavanaść transpartu, u joj jość svaje składanaści. Naprykład, čałaviek, jaki supravadžaje aŭtarskija tury, pavinien być tonkim psichołaham:
«Hidu treba adčuvać, što choča čałaviek u hety momant. Nie napružvać, nie nasiadać. Jość ludzi, jakich treba ŭzvarušyć, pažartavać. Jość tyja, chto lubić pamaŭčać. Być empatam — samaja vialikaja składanaść».
Fota: archiŭ hieroja
Nieŭzabavie Daniiłu pradstaviŭsia šanc prademanstravać usiu šyryniu i hnutkaść svajho emacyjnaha intelektu:
«Ja vaziŭ hrupu ŭkrainskich dziaŭčat. Tyja, chto žyvuć u haradach pobač ź linijaj frontu ci na terytoryjach, jakija čaściej za ŭsio abstrelvajuć, byli vielmi stomlenyja. Jany bajalisia rezkich hukaŭ, pa ich była bačnaja traŭma. Ź imi ja kamunikavaŭ asabliva vietliva, abychodliva, filtravaŭ, što havaru».
Kali dziaŭčaty daviedalisia, što Daniił biełarus, mnohija napružylisia.
«Pryjšłosia tłumačyć svaju pazicyju i raspavieści historyju svajho žyćcia. U pracy z ukraincami dapamahaje, što ja dobra viedaju ŭkrainskuju movu. Zvyčajna ja adrazu papiaredžvaju, što havaru na biełaruska-ŭkrainskim suržyku. Heta vielmi razradžaje abstanoŭku. Ludzi śmiajucca, kali ja zamianiaju ŭkrainskija słovy, jakija nie mahu zhadać, biełaruskimi i kažuć: «Ty šo, z Zakarpaćcia?» Nu i ŭsio, pytańniaŭ nie zastajecca. Chacia byvaje, što čałaviek robić vyhlad, što ŭsio ŭ paradku, ale niekatoraja chałodnaść ad jaho ŭsio adno adčuvajecca».
Fota: archiŭ hieroja
Inšych składanaściaŭ u pracy z žanočymi hrupami taksama chapaje:
«U Biełarusi sa mnoj u kamandzie zaŭsiody byŭ fatohraf, ale ciapier vydatki na takoha śpiecyjalista adčuvalnyja, tamu ja fatahrafuju sam — navat telefon kupiŭ dziela hetaha. Viedaju, što ŭ mianie niadrenna vychodzić: užo mahu paraić pozu dla fota ci raskazać, jakuju łakacyju abrać, — śmiajecca hid i praciahvaje:
— Dla dziaŭčat važna, kab supała kampanija. Maja zadača składajecca ŭ tym, kab, akramia samoj prahramy, fatahrafij, muzyki ŭ mašynie i dobraha nastroju, stvaryć atmaśfieru, u jakoj im budzie pamiž saboj kamfortna. A ŭ vypadku napružanaści svoječasova rassadzić, raśsialić, raźviesialić».
Fota: archiŭ hieroja
Pracavaŭ Daniił i z hrupami z Rasii:
«Ruskija byvajuć roznyja. Niejak trapiłasia dziaŭčynka z Saratava, i jaje hałava načysta była pramyta prapahandaj. Jana dumała, što Biełaruś — heta častka Rasii. Rastłumačyŭ, što heta suvierennaja kraina sa svajoj movaj i kulturaj — jana paśla hetaha adkryćcia prosta «palacieła». Ja paŭhadziny razmaŭlaŭ ź joj pa-biełarusku: dziaŭčyna absalutna ničoha nie razumieła, ale jaje heta vielmi śmiašyła.
Kali raskazaŭ joj pra pratesty i svaju historyju, u jaje vočy ledź nie łopnuli — skazała, što heta ŭsio vydumki i być takoha nie moža. Samaje sumnaje, što heta adbyłosia ŭ dzień znajomstva i mnie treba było pracavać ź joj jašče tydzień.
Biezumoŭna, byvajuć i inšyja ruskija, jakija ŭsio razumiejuć. Ale, uličvajučy, chto ja taki i jakuju maju historyju, mnie b nie vielmi chaciełasia pracavać z takimi hrupami — u toj momant mnie prosta patrebnyja byli hrošy».
Fota: archiŭ hieroja
Što tyčycca biełaruskich turystaŭ — ź imi taksama jość niuans: «Adčuvajecca vialikaja roźnica pamiž tymi, chto źjechaŭ, i tymi, chto zastaŭsia. Pa apošnich vidać, jak jany stamilisia žyć u toj realnaści. Tym, chto źjechaŭ, taksama nialohka, ale nichto z nas nie moža daskanała zrazumieć i pieraniać toje, u čym žyvuć ciapier biełarusy ŭnutry krainy».
«Jedu sa Šviejcaryi na Teneryfie, potym u Partuhaliju i Isłandyju»
Siońnia chłopiec raspracoŭvaje tury na Madejru. Hety kutok Partuhalii blizki jamu pa kulturnych kaštoŭnaściach, atmaśfiery i enierhii: «Madejra spakojnaja — zaŭsiody «na čyle». Tam usie ŭśmiešlivyja, pryjemnyja i zaharełyja. U pavietry nie pachnie nijakimi suśvietnymi palityčnymi padziejami. Zdajecca, što heta inšy śviet, dzie možna schavacca i adpačyć ad taho, što adbyvajecca navokał. U sukupnaści z canoj — heta idealnaje miesca. Ceńnik u kramach tam na 15-20% mienšy, čym u Vilni. Tempieratura nie apuskajecca nočču nižej za 10 hradusaŭ, a dniom — nižej za 15. Niama pavukoŭ, vialikich kuślivych źmiej. Tut takoje adčuvańnie, što dzie b ty ni znachodziŭsia, ty ŭ biaśpiecy».
Fota: archiŭ hieroja
Łyžku dziohciu da idealnaj pracy dadaje nieabchodnaść pryvodzić siabie ŭ paradak i sačyć za źniešnaściu: «U mianie chutka adrastaje barada. Niadaŭna ja byŭ u vandroŭcy try miesiacy. Paśla pieršaha ja byŭ z baradoj da kanca šyi, z vusami i chvastom — vyhladaŭ jak chipścier».
A voś na zdaroŭje častyja pierajezdy amal nie ŭpłyvajuć: «Nie skažu, što ŭ płanie zdaroŭja maja praca niejak adroźnivajecca ad pracy ściuardesy. Biezumoŭna, adčuvajecca źmiena klimatyčnych pajasoŭ. U mianie byli momanty, kali ja jedu sa Šviejcaryi na Teneryfie, potym u Partuhaliju i Isłandyju, i dalej — na Madejru. Hetyja skački vylivajucca ŭ pačućcio stomlenaści, ale ŭsio ciarpima. Hałoŭnaje — pravilna charčavacca, pić šmat vady, i tady ŭsio budzie okiej».
I ŭsio ž, navat z samych cikavych krain Daniiła ciahnie nazad u Vilniu:
«Ja nie liču, što Vilnia — heta dom, chacia tut kvatera, u jakoj ja ciapier žyvu: tut, chutčej, adčuvaju, byccam ja zajechaŭ da dobrych siabroŭ u hości. Ale ŭ hetaj kvatery mianie čakaje maja dziaŭčyna i ŭ maim ujaŭleńni jana źjaŭlajecca maim domam. Jana stvaraje atmaśfieru i, kali b nie jana, ja b chutčej za ŭsio daŭno ŭžo pierajechaŭ».
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Čytajcie taksama:
