Suśvietna viadomaja piśmieńnica rezka adkazała na šatłandski zakon ab zabaronie raspalvańnia nianaviści dopisami pra transhiendaraŭ.
Brytanskaja piśmieńnica Džaan Roŭlinh rezka raskrytykavała novy šatłandski zakon ab zabaronie raspalvańnia nianaviści i apublikavała ŭ svaich sacyjalnych sietkach niekalki dopisaŭ ab transhiendarnych ludziach. Jana zajaviła, što kali hetyja vykazvańni buduć rascenienyja jak parušeńnie zakona, jana budzie hatovaja adpravicca pad aryšt, piša Bi-bi-si.
Novy zakon ustupiŭ u siłu 1 krasavika hetaha hoda, choć šatłandski parłamient uchvaliŭ jaho jašče ŭ 2021-m. Jon uvodzić kryminalnuju adkaznaść za raspalvańnie nianaviści pa prykmiecie ŭzrostu, abmiežavanych mahčymaściaŭ, relihii, seksualnaj aryjentacyi, transhiendarnaj identyčnaści ci interseksualnaści.
Kiraŭnik urada Šatłandyi Chamza Jusaf zajaviŭ, što novy zakon nieabchodny, kab spravicca z «rostam chvali nianaviści».
Pry hetym zakon nie abaraniaje žančyn jak asobnuju sacyjalnuju hrupu. Čakajecca, što šatłandski ŭrad paźniej prapanuje pryniać inšy zakon, nakiravany suprać žančynanienaviśnictva.
Roŭlinh nieadnarazova zajaŭlała, što žančynami mohuć ličycca tolki tyja, u kaho byvaje mienstruacyja.
Suprać piśmieńnicy hučali abvinavačvańni ŭ transfobii, u tym liku — paśla vychadu jaje knihi, u jakoj hałoŭny piersanaž ździajśniaje złačynstva, pieraapranajučysia ŭ žanočaje adzieńnie. Dziasiatki tysiač kamientataraŭ paličyli, što Roŭlinh hrebliva vykazvajecca ab transhiendarnych ludziach i nie pryznaje za imi prava vyrašać, da jakoha hiendaru jany siabie adnosiać.
Što napisała Roŭlinh
Aŭtar epapiei pra Hary Potera i Karmarana Strajka, jakaja žyvie ŭ stalicy Šatłandyi Edynburhu, adreahavała na ŭstupleńnie novaha zakona ŭ siłu dopisami ŭ sacyjalnaj sietcy Ch (były tvitar).
U ich jana zhadała kryminalnyja spravy ŭ dačynieńni da transhiendarnych ludziej, u tym liku — vypadak brytanki Isły Brajsan, pryznanaj vinavataj u zhvałtavańniach. Jana apisała hetych ludziej jak mužčyn, choć jany źmianili pałavuju prynaležnaść. Mužčynami jana taksama nazvała niekalkich aktyvistaŭ, jakija zmahajucca za pravy transhiendaraŭ.
«Šatłandskija zakanadaŭcy, pa ŭsioj vierahodnaści, addajuć pieravahu pačućciam mužčyn, jakija realizujuć svaje ŭjaŭleńni ab žanockaści — choć by navat apartunistyčnyja abo žančynanienaviśnickija, a nie pravam i svabodam sapraŭdnych žančyn i dziaŭčynak», — zajaviła pry hetym Roŭlinh.
«Da taho času, pakul nam nie dazvolać nazyvać mužčynu mužčynam, niemahčyma budzie navat karektna apisać abo spravicca z toj realnaściu hvałtu, u tym liku seksualnaha, ź jakoj sutykajucca žančyny i dziaŭčynki», — praciahnuła piśmieńnica.
«Svaboda słova i vieravyznańnia ŭ Šatłandyi mohuć skončycca, kali karektnaje apisańnie bijałahičnaha połu abviaščajecca kryminalnym złačynstvam, — ličyć Dž. K. Roŭlinh.
— Ciapier ja znachodžusia za miažoj, ale kali toje, što ja napisała, budzie kvalifikavana jak złačynstva z punktu hledžańnia novaha zakona, to čakaju nie dačakajusia, kali mianie aryštujuć paśla viartańnia na radzimu šatłandskaha Adradžeńnia [pieryjad u historyi Šatłandyi ŭ XVIII — pačatku XIX stahodździa, kali kraina aktyŭna raźvivałasia ŭ kulturnym, navukovym i sacyjalnym płanie]».
Šatłandskaja palicyja paviedamiła, što pakul nie atrymlivała jakich-niebudź skarhaŭ u suviazi z dopisami Roŭlinh.
Što skazana ŭ novym zakonie
Parušeńnie novaha zakona ab zabaronie raspalvańnia nianaviści moža karacca štrafam abo turemnym źniavoleńniem na termin da siami hadoŭ.
U zakonie skazana, što złačynstvam źjaŭlajecca raspaŭsiudžvańnie materyjałaŭ abo pavodziny, jakoje «razvažny čałaviek paličyć pahroźlivym abo abraźlivym», i jaho meta — raspalvańnie nianaviści pry pryncypie prynaležnaści da peŭnych katehoryj.
Na ŭsioj terytoryi Vialikabrytanii ŭžo dziejničaje zakon, jaki zabaraniaje raspalvać nianaviść da ludziej na asnovie ich rasavaj prynaležnaści, seksualnaj aryjentacyi i relihii (jon byŭ pryniaty jašče ŭ 1986 hodzie).
Adnak novy akt, uchvaleny ŭ Šatłandyi, ustanaŭlivaje bolš nizkuju płanku takich pravaparušeńniaŭ, pakolki taksama ŭklučaje «abraźlivyja pavodziny».
U adkaz na krytyku, źviazanuju z pryniaćciem zakona, Jusaf zajaviŭ: «Kali vašy pavodziny nie źjaŭlajecca pahroźlivymi abo abraźlivymi i jany nie nakiravany na raspalvańnie nianaviści, vam niama pra što turbavacca».
KDB aktyŭna viarbuje palitviaźniaŭ, vyzvalenych pa pamiłavańni — pravaabaroncy8
Kamientary