Nijaki nia Kiernaŭ, a staražytnaja Varuta, stalica Vajšnoryi była pieršaj stalicaj Litvy, ŭ Varucie i karanavaŭsia Mindoŭh.

Jość faktyčnaja baza: archiejalohija, hiejahrafičnaje raźmiaščeńnie, a ŭžo tolki potym iduć roznyja letapisy. A ŭžo mierkavańni niejkich tam historykaŭ źjaŭlajucca ŭvohule čystym subjektyvizmam, časta pryciahnutym za vušy. Archiejalahična Navaharodak u trynaccatym-čatyrnaccatym stahodździ byŭ najbahaciejšym horadam navakolla ŭ paraŭnańni ź inšymi. Hiejahrafična navat zaraz na mapie vidać, što ad jaho ŭ roznyja baki razychodziacca piać rečak, jakija ŭ toj čas byli bolš paŭnavodnymi, bo pierasychańnie reštaŭ tak zvanaha mora Hieradota idzie da hetaj pary. To bok Navaharodak, jak i ŭsie tahačasnyja harady bahacieŭ na vodnych transpartnych šlachach, u pieršuju čarhu na šlachu "z varahaŭ u hreki".
Usie tahačasnyja dakumenty ŭ Vialikim Kniastvie Litoŭskim napisany na ruskaj (NIA BŁYTAĆ Z mASKOŬSKAJ) movie kirylicaj albo rymskaj łatyńniu (u mižnarodnych stasunkach); hetuju ruskuju movu zaraz nazyvajuć biełaruskaj i ŭkrainskaj, tamu biełarusy i ŭkraincy razumiejuć adzin adnaho bieź pierakładčyka, heta ŭsio abjektyŭnyja fakty.
Byvaje praŭda vočy kole..., ale zvyčajna nie biełarusam...

5 navahradzkich rečak, viadoma, źmialeli, ale dahetul sudachodztva i handal imi kvitnieje.

My vystajali ŭ suvorym supraćstajańni z Ruśsiu, niachaj jejny karol Daniła i padciraŭsia da miežaŭ tahačasnaje Vajšnoryi-Litvy. Skiniem i imperski pryhniot Biełoruśsii ź jaje falšavańniem stalicy ŭ Navahradak

Byli žłukcili
Žłukcim
I žłukcićmiem
Viečna! Hej!Hej!Hej!

"U 1316 hodzie Navahrudak staŭ Litoŭskaj pravasłaŭnaj mitrapolijaj, niezaležnaj ad Maskvy" -
Jak by nie chaciełasia aŭtaru materyjału namiaknuć na "pieršapačatkovuju zaležnaść" našych ziemlaŭ ad Maskvy, histaryčnyja fakty heta abviarhajuć: maskoŭskaja jeparchija ŭtvaryłasia tolki ŭ 1461 h., tamu być "zaležnym ad jaje" ŭ pačatku XIV st. nie moh nichto. Z tym ža pośpiecham aŭtar moh napisać: "U XIII-XIV stst. Navahradak byŭ centram udzielnaha kniastva, niezaležnaha ad Vašynhtona".

Da haścinnaj vajšnorskaj ziamli
Ŭtulnych lasoŭ i bałot
Žachlivyja złosnyja biełorusy pryjšli
Biełorusizavać vajšnorski narod
Vajšnory lakalisia, ŭ nyrach chavalisia,
Jak biełarusistykaj prychadni zajmalisia,
Chto ŭ škołu da ich patraplaŭsia,
Matčynaje vajšnorskaje movy naviek zabyvaŭsia


Hady pralatali, vajšnoraŭ biełarusizavali,
Ŭsia hramada čytała nastaŭnickuju hazetu,
Biełorussaŭ pryšłych,
Jakim Stalin-Lenin premiju davaŭ.
Nijakaje mocy pražanuć nie było.
Vajšnaryty mužnyja, vołaty dužyja,
Dzie vy marnavalisia, dzie prabadzialisia?
Kab viedali vy, kolki hod
Vajšnory ŭ akupacyi
Biaz vas prabyli

"Po jeho (Baranieŭskasa) mnieniju, Novohrudok vriemion Mindovha był hłubokoj pierifierijej."

Śmiech biare. Uličvajučy ŭsie tyja archiealahičnyja znachodki, heta byŭ centr, palityčny, ekanamičny, kulturny, adukacyjny, relihijny, i viadomy va ŭsim na toj čas cyvilizavanym śviecie. Nie było jašče Vilni, a na terytoryi Žamojci, Dzukii, Aukštojci, dy inšych bałckich rehijonaŭ (siarod jakich Litva nie ŭzhadvałasia ŭvohule) haradoŭ, u tahačasnym jeŭrapiejskim ich ujaŭleńni, zusim nie isnavała. Dyk dzie była pieryfieryja nasamreč ?

Voś takaja vo ŭ lijetuvisaŭ histaryčnaja navuka, i adpaviednyja ŭjaŭleńni pra minuŭščynu, adny kazki, bieź nijakaj bazy.

Žvir , jon heta raskazaŭ praź pierakładčyka, bo movy dziaržavy nie viedaje...

Što sajt pryśviečany Vajšnorskaj Secesyi i Adradžeńniu biełorussy z cyničnym ździekam ŭ akupavanym Vajšnorskim miestie Lida vyznali ekstremiskim

Ivanka heta rasiejskaj, pa-nasku Janačka Trampicha

U 1316 hodzie Navahrudak staŭ Litoŭskaj pravasłaŭnaj mitrapolijaj, niezaležnaj ad Maskvy.

Litovskij istorik Tomas Baranavskas obraŝajet vnimanije na to, ========= Po jeho mnieniju, Novohrudok vriemion Mindovha był hłubokoj pierifierijej.

A dierievienskaja i chutorskaja Litva s posiełkom Kiernavie eto naviernoje cientr civilizacii riehionalnoj ..?

Nie zhadany čorny hod Vajšnoryi, kali Biełorusska-Rasiejskaja imperskaja kaalicyja patapiła apošniaje na hety momant Vajšnorskaje paŭstańnie za niezaležnaść.

Navahradak — viadomyja na ŭvieś tahačasny śviet Pieršaja Stalica Vialikaha kniastva Litoŭskaha. Bolš taho mienavita ŭ Navahradku byŭ karanavany Mindoŭh. Navahradski zamak prymaŭ pasłoŭ, karalej i byŭ viadomy va ŭsioj tahačasnaj Eŭropie. Jašče nie było nijakaj Maskvy, a byŭ Połack adkul i pryjšło na našy ziemli chryścijanstva. Prytym jašče da padziełu jaho na Rym i Kanstancinopal. Itak. Navahradak — pieršaja stalica VKŁ. Mindoŭh karanavany ŭ Navahradku. Jadrom VKŁ stali ziamli staražytnaj Litvy, sučasnaj Biełarusi (pieravažna sučasnaj Hrodzienskaj vobłaści, častkova Mienskaj vobłaści i Biełastoččyny). Spačatku da VKŁ dałučalisia usie sučasnyja biełaruskija ziemli. Potym da VKŁ ŭ časy Alhierda dałučalisia ziamli sučasnaj Ukrainy, ŭ toj čas ziemli Rusi. I apošniaj da VKŁ dałučylisia Žajmoć. Tamu i poŭnaja nazva Vialikaje kniastva Litoŭskaje, Ruskaje, Žajmockaje i inšych ziamiel. Dziaržaŭnaja mova ŭ kniastvie była starabiełaruskaja. Bolšaść šlachty našy prodki i vychadcy z našych ziamiel. Bolšaść vojska tak sama z našych prodkaŭ. Prykład pa kolkaści charuhvaŭ pad Hrunvaldam u časy Vitaŭta Bolšaść hietmanaŭ VKŁ tak sama našy prodki. A usie bajki byłych chajmataŭi i sučasnych litoŭcaŭ to bajki imify biez histaryčnych aryhinalnych dakumientaŭ.