«Adna dziaŭčynka straciła prytomnaść paśla ŭkołu prosta na kalidory». Što ciapier adbyvajecca na Akreścina
Štodnia siłaviki zatrymlivajuć dziasiatki čałaviek, častku ź jakich adpraŭlajuć na «sutki» ŭ izalatary i ŭtrymlivajuć ich u niečałaviečych umovach. «Viasna» parazmaŭlała z byłoj aryštantkaj, jakaja niekalki tydniaŭ tamu adbyvała aryšt na Akreścina, pra zatrymańnie, umovy ŭtrymańnia ŭ sumna viadomym izalatary, pra epidemiju rotavirusnaj infiekcyi i miedyčnuju dapamohu.
«Pratakoł čytała ja pavolna, tamu na mianie prykryknuli i ja ŭsio padpisała»
Niekalki tydniaŭ tamu Kryścinu (imia źmienienaje ŭ metach biaśpieki) zatrymali supracoŭniki KDB: dvoje ŭ cyvilnym adzieńni pryjšli da jaje na pracoŭnaje miesca, jašče troje ŭ bandanach čakali na vulicy. Jak paźniej žančynie stała viadoma, siłaviki paśla siabie vydalili videa z kamier nazirańnia, na jakija jany patrapili.
Nahodu zatrymańnia Kryścinie nie nazvali. Na prośbu žančyny dać joj papić, supracoŭniki zajechali, kupili butelku vady i prapanavali śnikiers. U KDB jaje dapytali, paśla čaho advieźli ŭ RUUS i pakinuli tam da ranicy.
«Tam było vielmi choładna, ale kurtku pakinuli ŭ kamiery zachoŭvańnia i nie dali mnie. Kamiera ŭjaŭlała saboj ćmianaje pustoje pamiaškańnie ź bietonnaj prystupkaj, na jakoj ja i sprabavała paspać.
Praz paru hadzinaŭ mnie prynieśli pratakoł, ale ja była nie ŭ stanie razumieć, što jany ad mianie chočuć. Čytała ja pavolna, tamu na mianie prosta prykryknuli i ja ŭsio padpisała, ale ničoha nie zrazumieła».
«Mnie pryznačyli sutki ŭ toj čas, jak ałkaholikaŭ, jakija źbivali svaich žonak i maci, adpuskali dadomu»
U RUUS suprać Kryściny skłali pratakoł pavodle art. 19.1 KaAP (drobnaje chulihanstva). Heta adzin z samych raspaŭsiudžanych artykułaŭ, što vykarystoŭvajuć supracoŭniki milicyi suprać ludziej, zatrymanych pavodle palityčnych matyvaŭ.
«Skazali, što ja z chulihanskich pamknieńniaŭ razmachvała rukami, kryčała i łajałasia niecenzurna. Vinu ja nie pryznała, ale mnie pryznačyli sutki ŭ toj čas, jak ałkaholikaŭ, jakija źbivali svaich žonak i maci, adpuskali dadomu za dźvie bazavyja. Ja nie razumieła, što adbyvajecca. Jašče ja padpisała dakumient, što sa mnoj praviedzienaja hutarka ab adkaznaści za znachodžańnie ŭ ekstremisckich čatach i da taho padobnaje».
«Z momantu zatrymańnia da pieršaha karmleńnia ŭ CIPie prajšło dvoje sutak»
Ranicaj zatrymanych adviali čakać sud, jaki musiŭ adbycca praz skajp. Sa słovaŭ žančyny, prykładna za hadzinu-paŭtary asudzili bolš za 20 čałaviek. Paśla suda aryštantak, jakim pryznačyli administracyjny aryšt, pieraviali ŭ CIP na Akreścina.
«U čas pryjomki ŭ CIP mianie adviali da miedrabotnicy. Jana zapisała maje skarhi i chraničnyja zachvorvańni. Dalej nas ź jašče adnoj dziaŭčynaj adviali ŭ asobny pakoj, dzie supracoŭnica nas dahledzieła (raspranańnie dahała, prysiadańni), pavodziła siabie, na ździŭleńnie, vietliva, paśla čaho mianie adviali ŭ kamieru. Varta zaŭvažyć, što z momantu zatrymańnia da pieršaha karmleńnia ŭ CIPie prajšło dvoje sutak, uvieś hety čas ja była bieź ježy i amal biez vady».
Kryścina, jak i ŭsie «palityčnyja», trapiła ŭ žanočuju kamieru № 15 — pa płoščy prykładna 2,5 na 5 mietraŭ.
«Za pieryjad znachodžańnia tam było ad 10 da 18 čałaviek, ludzi vychodzili i prychodzili, ale ŭ siarednim było 15 čałaviek u asnoŭnuju častku terminu. Padčas sutak niekatorych vyklikali na dadatkovyja dopyty, dziaŭčaty kazali, što heta prychodzili KDBšniki».
Praź pierapoŭnienaść kamier zatrymanym davodzicca spać nie tolki na mietaličnych łožkach, ad jakich zastajucca siniaki, ale i na padłozie, pad stałom, na stale, na łaŭcy. Kryścina adznačaje, što tych dziaŭčat, jakija spali na padłozie, kusali błaščycy, tamu potym cieła było ŭ čyrvonych plamach ad alerhii na ŭkusy.
«Dziaŭčaty byli navat u šortach i topach»
Užo niekalki hadoŭ, z 2020-ha hoda, u časovych izalatarach dla palityčnych aryštantaŭ uładami stvoranyja śpiecyjalnyja ŭmovy: kamiery pierapoŭnienyja, matracy i paścielnaja bializna nie vydajucca, pieradačy ad blizkich prymajuć redka, na prahułki i ŭ duš nie vyvodziać. Tamu mycca davodzicca ŭ rakavinie abo z dapamohaj płastykavaj butelki.
Akramia hetaha, palityčnych budziać a 2:00 i a 4:00 na «pierakličku». Pry hetym śviatło ŭ kamiery haryć 24/7.
«Heta adno z hałoŭnych katavańniaŭ. Adboj byŭ a 10-j. A 2-j i a 4-j hadzinie nočy nam hrukali nahoj u dźviery i ŭsim treba było ŭstać na nohi, paśla čaho dziažurny kazaŭ pa čarzie kožnaj nazvać proźvišča, imia i imia pa baćku. Paśla čaho možna było kłaścisia znoŭ. Padjom a 6-j ranicy supravadžaŭsia taksama hučnym hrukatam nahoj u žaleznyja dźviery».
Pavodle słovaŭ Kryściny, za čas jaje aryštu dla zatrymanych prymali tolki paru majtkoŭ i škarpetak, tualetnuju papieru, prakładki, pastu, ščotku, myła.
«U kamiery ŭ nas było čaściakom dušna, akno było pryadčynienaje, ale heta nie dapamahała, paźniej z pachaładańniem pa načach stanaviłasia vielmi choładna praz adčynienaje akno. Adzieńnia ciopłaha ŭ nas nie było, bo mnohich zatrymali, kali było jašče ciopła, dziaŭčaty byli navat u šortach i topach. Tyja, chto vychodzili, pakidali častku adzieńnia ŭ kamiery tym, kamu bolš patrebna i vychodzili ŭ majkach, kali byli ŭpeŭnienyja, što ich dakładna vypuściać i što ich sustrenuć rodnyja».
U asnoŭnym u zatrymanych było dźvie katehoryi artykułaŭ: 19.1 KaAP (drobnaje chulihanstva) i 19.11 KaAP (raspaŭsiud ekstremisckich materyjałaŭ). Zhodna z słovami žančyny, tych, kaho sudzili pavodle «ekstremisckaha» artykuła, adpuskali adrazu, a tych, kaho za «chulihanku», časta pierazatrymlivali pavodle novych pratakołaŭ. Usim sukamiernicam Kryściny pryznačali ad 10 da 15 sutak aryštu.
«Na nieprytomnaści reahavali skieptyčna»
Miedyčnuju dapamohu na Akreścina kali i akazvajuć, to niajakasnuju i niesvoječasovuju. Miedpiersanał časta ihnaruje skarhi aryštantaŭ, a lekavyja srodki ad rodnych nie pieradajuć. Kryścina raspaviała «Viaśnie», jak usia kamiera pierachvareła rotavirusnaj infiekcyjaj:
«Niekatoryja dziaŭčatki hublali prytomnaść, u ich była tempieratura. Na nieprytomnaści reahavali skieptyčna, advodzili ŭkałoć «trajčatku» i zakidvali ich blednych i ź sinimi vusnami nazad. Im dazvalali lažać pad łožkam. Pry hetym u asnoŭny čas da adboju nikomu lažać nielha, i siadzieć z zaplusnutymi vačyma taksama, inakš pahražali pakarańniem — stajać niejkuju kolkaść hadzinaŭ adnosna «pravinnaści» zhodna ź mierkavańniem dziažurnaha. Adna dziaŭčynka straciła prytomnaść paśla ŭkołu prama na kalidory. Jaje hruba padniali i zakinuli ŭ kamieru prosta da nas u ruki, bałazie paśpieli padchapić».
Rasparadak dnia ŭ CIPie
«6:00 — padjom. Prykładna a 7-j prynosili harbatu i chleb, baton. Paźniej jašče kašu jakuju-niebudź: manka, aŭsianka, hrečka, hruca abo što-niebudź niezrazumiełaje z sumiesi roznych kaš. Ale, u cełym, jadoma. Časam biez soli, časam narmalna.
Z 8-j hadziny rabiŭ abychod lekar. Adna ź ich nie pakazvała leki i navat mahła skazać, što niama takoha, choć my viedali, što jość. Časam, kali pašancuje, to svajakam udavałasia pieradać hiematahien — heta było adzinaje dastupnaje nam sałodkaje. Adna nam ich addavała, a taja, što złosnaja — nie.
Paśla abychodu lekara była štodzionnaja pravierka kamiery (šmon): nas vyvodzili na kalidor tvaram da ścienki, ruki na ścienku (leki, tabletki, kropli dla nosa, inhalipty — usio musili trymać u rukach, u kamiery ich pakidać było nielha, inakš vykinuć).
Supracoŭniki zachodzili, vyvaročvali ŭsie z tumbačak i prastukvali ścieny, časam dla prykołu raskidvali prakładki pa ŭsioj kamiery. U hety čas rabili pierakličku, nazyvali proźvišča i treba było adkazvać imia dy imia pa baćku (u hety momant, kali kamiera adkryvajecca, treba ŭstavać z rukami za śpinaj). Paśla pravierki nas zapuskali nazad.
Prykładna a 12-j hadzinie prynosili chleb i baton: prykładna 1 bochan na 8-10 čałaviek, pa kavałku chleba i pa kavałku batona na kožnuju. Chleba było dastatkova, časta navat zastavaŭsia lišni.
Na abied prynosili sup, čaściej za ŭsio narmalny. Papić davali kampot z suchafruktaŭ abo kisiel. Paśla my myli talerku ad supu i tudy nam nakładvali druhoje — harnir i katletu śvinuju abo kurynuju, a pa piatnicach navat piačonačnuju, i niešta z harodniny. Na viačeru davali katletu z harniram taksama, tolki bieź pitva.
Vadu pili z-pad krana, chłaravanaja viadoma, ale nichto nie pamior. Uvohule, karmili ništavata, z majho vopytu lepš, čym u lakarniach. Razdatčykami časta byli sami dziažurnyja, časam była i sama razdatčyca, ale heta chutčej redkaść».
Pamior dzied Koli Łukašenki — były viazień HUŁAHa, asudžany za dapamohu «banderaŭcam»2
Kamientary