Tabletki, praktykavańni ci apieracyja? Ad čaho źjaŭlajecca mižpazvanočnaja hryža i jak jaje lačyć
Boli ŭ pajaśnicy byvajuć u 80% ludziej, u ich asnovie — hryžy i inšyja prablemy ź mižpazvanočnymi dyskami. Z-za čaho jany ŭźnikajuć? Ci treba vydalać hryžu chirurhična abo možna abyścisia biez apieracyi? Ci moža hryža razyścisia bieź lačeńnia? Jakija miery prafiłaktyki dapamohuć paźbiehnuć prablem sa śpinaj? Pra heta «Źviaździe» raskazaŭ doktar spartyŭnaj miedycyny Dźmitryj Savienia.

— Dźmitryj Mikałajevič, hryža i pratruzija — vynik naturalnaha pracesu stareńnia arhanizma?
— Hryžu i pratruziju, u adroźnieńnie ad asteachandrozu, nielha nazvać pracesam naturalnaha stareńnia arhanizma. Pratruzii i hryžy dyskaŭ — heta reakcyja arhanizma, u pryvatnaści pazvanočnika, na zališniuju nahruzku. Hryža mižpazvanočnaha dyska ŭźnikaje ŭ vyniku razryvu fibroznaha kalca, jakoje akružaje pulpoznaje jadro, i rečyva pulpoznaha jadra vychodzić u śpinna-mazhavy kanał. Ad taho, u jakoj pazicyi adbyŭsia razryŭ, zaležyć, ci ŭźniknie simptamatyka. Adnak sam razryŭ supravadžajecca ŭ pieršuju čarhu bolevym adčuvańniem.
Hryža moža raźmiaščacca ŭ šyjnym, hrudnym ci pajaśničnym adździele, adpaviedna tam i prajaŭlajecca simptamatyka i ŭskładnieńni. Asnoŭnuju niebiaśpieku hryža mižpazvanočnaha dyska ŭjaŭlaje tym, što jana moža ŭździejničać na struktury niervovaj tkanki, ściskać niervovy kareńčyk ci sam śpinny mozh.
— Jakija faktary ryzyki ŭźniknieńnia hryžy?
— Heta zaŭsiody kompleks pryčyn. Najčaściej jany ŭźnikajuć u ludziej ź lišniaj vahoj, bo ŭ ich pavialičany cisk na mižpazvanočnyja dyski. U hrupie ryzyki — ludzi ź fizičnaj rabotaj ci vysokaj fizičnaj nahruzkaj, pryčym nie raŭnamiernaj, a epizadyčnaj, a taksama tyja, chto raniej nie mieŭ fizičnaj nahruzki i raptam vyrašyŭ joj zaniacca. Jak i pry lubym zachvorvańni, nielha vyklučać spadčynny faktar, bo peŭnyja asablivaści budovy złučalnaj tkanki taksama majuć upłyŭ.
— Što ŭkazvaje na najaŭnaść hryžy?
— Pieršym asnoŭnym simptomam źjaŭlajecca mocny bol, jaki zaŭsiody supravadžaje razryŭ pulpoznaha kalca. U zaležnaści ad taho, jakaja heta hryža i ŭ jakim miescy znachodzicca, bol budzie łakalizavany ŭ vobłaści pajaśnicy, šyi ci budzie addavać u nahu, jahadzičnuju vobłaść, ruku. Časta, kali hryža akazvaje ŭpłyŭ na strukturu niervovaha kareńčyka, heta supravadžajecca piakučym, ściskalnym bolem u nazie, ruce, zdranćvieńniem toj ci inšaj vobłaści, časam słabaściu, naprykład, u stupni ci ruce, parastezijaj (adčuvańnie poŭzańnia murašak u kaniečnaści).
— Jakija patrebny abśledavańni, kab vyjavić hryžu? Ci rabić najpierš MRT, kali balić pajaśnica?
— U pieršuju čarhu pry źjaŭleńni bolu ŭ śpinie nieabchodna źviarnucca da doktara, a nie biehčy rabić niejkaje dadatkovaje abśledavańnie. Urač, a heta čaściej za ŭsio nieŭrołah ci traŭmatołah, vyznačaje najaŭnaść simptomaŭ i ŭskładnieńniaŭ i nieabchodnaść dalejšaha daabśledavańnia pacyjenta.
Mietadami vizualizacyi pry vyjaŭleńni hryž mižpazvanočnych dyskaŭ źjaŭlajucca KT i MRT. U płanie dakładnaści i nadziejnaści MRT, što dazvalaje dobra ŭbačyć miakkatkankavyja struktury i kaściavyja ŭtvareńni, maje viadučaje značeńnie.
— Ci možna spravicca z bolem pry hryžy biez apieracyi?
— Pry hryžy mižpazvanočnaha dyska apieryrujecca dastatkova nievialiki pracent pacyjentaŭ. Pakazańniem dla apieratyŭnaha lačeńnia źjaŭlajucca peŭnyja dastatkova dakładnyja ŭmovy, u pryvatnaści stojki bolevy sindrom, jaki pry kansiervatyŭnym lačeńni nie źnikaje. Akramia taho, apieracyju robiać pacyjentam, jakija majuć nieŭrałahičnyja ŭskładnieńni — słabaść, parezy peŭnaj vobłaści, parušeńni ŭ vyhladzie sindromu konskaha chvasta (heta struktura ŭ pajaśničnym adździele), kali jość simptomy ściskańnia struktur śpinnoha mozhu, tak zvanaja mijełapatyja. Adnak u bolšaści vypadkaŭ spravicca z bolem možna kansiervatyŭna.
— Što ŭklučaje takoje lačeńnie? Ci realna pazbavicca bolu z dapamohaj fizičnych praktykavańniaŭ?
— Adnymi fizičnymi praktykavańniami z bolem spravicca składana, choć zdarajecca i takoje. Čaściej za ŭsio lačeńnie hryžy mižpazvanočnych dyskaŭ kompleksnaje: uklučaje farmakałahičnyja preparaty, fizija– i refleksaterapiju, praktykavańni. Što datyčycca apošnich, to pry hryžy ich treba vykonvać, jany majuć dobry efiekt, ale važna rabić ich pravilna i tolki tyja, što pryznačaje instruktar u kankretny pieryjad chvaroby.
— Nakont visieńnia na turniku sustrakajucca supraćlehłyja mierkavańni. Ci varta heta rabić pry bolach u śpinie?
— Boli ŭ śpinie majuć niekalki pryčyn, i hryža mižpazvanočnaha dyska — nie samaja častaja ź ich. Heta mohuć być prablemy z myšcami, kaściova-sustaŭnymi strukturami, i ŭ takich situacyjach visieńnie na turniku prynosić pacyjentu palohku. Ale kali jość hryža z patencyjalnaj pahrozaj uździejańnia na struktury niervovaj tkanki, to visieńnie na turniku i dalejšyja saskokvańnie ź jaho i chadźba mohuć uskładnić situacyju. Tamu jość dastatkova žorstkija abmiežavańni paśla pracedury, u pryvatnaści znachodžańnie ŭ haryzantalnym stanoviščy peŭny pramiežak času, kab nie vyklikać uskładnieńniaŭ. U chatnich umovach heta vykanać składana, a voś u śpiecyjalizavanych ustanovach mahčyma. Važna, kab pacyjentu byli dastupnyja paśla hetaha śpiecyjalnyja vyciažeńni (trakcyi) na trakcyjnym stale i ŭ haryzantalnym stanoviščy.
— Kolki doŭžycca kansiervatyŭnaje lačeńnie? I ci možna pazbavicca ad hryžy?
— Pieryjad lačeńnia zaležyć ad mnohich faktaraŭ: ad pamieraŭ hryžy, jaje raźmiaščeńnia, ad reakcyi arhanizma. U niekatorych pacyjentaŭ vostry bol kupirujecca vielmi chutka, na praciahu dvuch-troch tydniaŭ. U inšych heta moža zaciahnucca na 4—6 miesiacaŭ. Adnak i taki pieryjad nielha nazvać zvyšdoŭhim, asabliva dla ŭskładnienaj hryžy. Taki praces, jak rezorbcyja — źniknieńnie hryžy pad uździejańniem imunnaj sistemy, — jakraz zajmaje da paŭhoda. Časam heta adbyvajecca spantanna, bieź jakoha-niebudź upłyvu, časam treba padklučyć peŭnyja mietodyki, i hryža abo źmianšajecca, abo źnikaje całkam. Ale dla hetaha patrebny čas.
— Ci moža hryža źjavicca znoŭ? Jakaja prafiłaktyka ŭźniknieńnia hryž?
— Tak, hryža moža źjaŭlacca paŭtorna i paśla apieratyŭnaha lačeńnia, i paśla rezorbcyi. Asnoŭny mietad prafiłaktyki — pravilnyja praktykavańni, ich varta vykonvać usio žyćcio. Zdarovyja ludzi taksama pavinny ŭdzialać uvahu adekvatnym fizičnym nahruzkam. Asnova prafiłaktyki — pravilna sfarmiravany myšačny karkas, jaki dapamoža skampiensavać nahruzki i abaronić ad utvareńnia hryžy. Inšych mietadaŭ — farmakałahičnych, fizijaterapieŭtyčnych — na žal, na ciapierašni čas niama.
Kamientary