Teatr22

Dulina. Na žal, nie ŭ kišeni

Pieršaja sproba sceničnaj mitalahizacyi Panie Kachanku nie atrymałasia. Pra śpiektakl u Ruskim teatry piša tearalny krytyk Viačasłaŭ Rakicki.

Niekalki dzion tamu ja atrymaŭ list ad siabra, jaki žyvie za miažoj: «Darahi Viačasłaŭ! Źbirajusia pryjechać u Miensk na dni dva‑try. Jak zvyčajna, chacieŭ by pačuć tvajoj parady, što možna było b pahladzieć z navinak u teatrach? Ci ty ŭžo pahladzieŭ apošniuju premjeru ŭ Nacyjanalnym Ruskim teatry ‑‑ «Panie Kachanku»? Ci varty ŭvahi hety spektakl? Što skažaš, teatralny krytyk? Tvoj A.»

I voś što ja jamu adpisaŭ.

Darahi A!

Naturalna, ja nia moh nie pahladzieć hety spektakl. Najpierš ź cikavaści da ekscentryčnaj asoby bahataha i mocnaha mahnata, jakomu spektakl i pryśviačajecca. Mienavita Karal Stanisłaŭ Radzivił, jon ža Panie Kachanku, maje ŭsie histaryčnyja i litaraturnyja padstavy dla sceničnaj mitalahizacyi. My z taboj nia raz havaryli, što ŭžo para zrabić ź jaho lićvinskaha (biełaruskaha) Miunchhaŭzena. Taksama ty razumieješ, što maładyja tvorcy — dramaturh Andrej Kurejčyk i režyser Siarhiej Kavalčyk — bralisia za spravu nie na hołym miescy, bo za 20 hadoŭ biełaruskaj niezaležnaści historyki i litaratary apublikavali šmat viedaŭ pra Panie Kachanku.

Adrazu skažu: z majho hledzišča, pieršaja sproba sceničnaj mitalahizacyi Panie Kachanku nie atrymałasia. Čamu? Jak heta ni prahučyć dziŭna, ale adkaz na hetaje pytańnie źmieščany na tytule teatralnaj prahramki

— «mastackaja prydumka ŭ 2‑ch dziejach».

Teatar maje prava na mastackuju prydumku. Heta iścina. A ja ŭvohule nie pryznaju teatar biez mastackaj prydumki. Što tyčycca hetaha spektakla, to čym jaje było b bolej (až da fantasmahoryi ci absurdu), tym było b lepiej. Aby pracavała na centralny persanaž ŭ miežach siužetu i ŭ parametrach dakładna vyznačanaha žanru.

Tolki voś razumieńnie mastackaj prydumki ŭ dramaturha Kurejčyka inšaje. Uražańnie, što jamu Panie Kachanku i inšyja Radziviły spatrebilisia tolki jak dapamožnyja fihury dla taho, kab prydumać aleharyčnuju pjesu pra sučasnuju Biełaruś. Fabuła prościeńkaja: zbankrutavany apošni karol Rečy Paspalitaj Stanisłaŭ Aŭhust Paniatoŭski prynižana, až da šantažu, vyprošvaje pazyku (kredyt?) u bahacieja Radziviła, kab uratavać dziaržavu va ŭmovach akupacyjnych pamknieńniaŭ susiedniaj Rasiei i ekanamičnaha kryzisu.

Z vusnaŭ Panie Kachanku, jak ad viadoŭcaŭ BT apošnich dzion, my pačujem i što biełaruskaja mova «heta — jazyk, a nie nariečije» i pra toje, što «polskija dvaranie, lićviny nikoli nia buduć u rabstvie ŭ ruskaha miadźviedzia», i što «my chočam być samimi saboj, a nie budavać imperyi ad mora da mora dla niekaha! Tamu što nam naplavać na ŭsie hetyja imperyi». I sprava navat nia ŭ tym, što taki «śmieły» patas siońnia ŭžo nia bolej, jak banalnaść.

Sprava ŭ inšym.

Jak by ni chacieŭ Kurejčyk adbicca ad histaryzmu, jamu heta nie ŭdajecca i nie mahło ŭdacca. Bo imiony i bijahrafii asobaŭ Radziviłaŭ i Paniatoŭskaha majuć svoj histaryčny i sacyjalny šlejf
.

Mała taho, što Radzivił havoryć toje, što nijak nia moh by havaryć, dyk jon jašče i havoryć movaj sučasnaj rasiejskaj vulicy. I nie zastajecca Panie Kachanku miesca ni dla fantazii, ni dla hulni. Jon musić mitynhavać ci filazofstvavać.

Miarkuju, što pastanoŭščyk Siarhiej Kavalčyk razumieŭ, što traplaje ŭ pastku, a tamu i padstrachavaŭsia ad krytyki za adsutnaść histaryzmu ŭsio toj ža «mastackaj prydumkaj», zamianiajučy im žanravaje vyznačeńnie. Adbyłasia padmiena paniaćciaŭ, vynikam — eklektyka. Kłaŭnada pieramiašałasia z farsam, drama z vadevilem… Pry adsutnaści žanravaj daminanty spektakl pieratvaryŭsia ŭ nabor intermedyjaŭ.

A što ž biełaruski «Miunchhaŭzen»? — zapytajeśsia ty.

Prafesijanalizm narodnaha artysta Raścisłava Jankoŭskaha biezumoŭny.

Ale tut ja liču pamyłkovym jahonaje pryznačeńnie na rolu Panie Kachanku. Choć by z hledzišča ŭzrostavaj nieadpaviednaści.

Piacidziesiacihadovy ŭsiemahutny mahnat i fantazior, poŭny siłaŭ i prahi da žyćcia, hulni, u vykanańni vaśmidziesiacihadovaha Raścisłava Jankoŭskaha pieratvaryŭsia ŭ balšyni scen u bylinnaha sivabarodaha starca. U inšych epizodach — u doktara Faŭstusa, jaki sprabuje asensavać suśviet. I zusim niedarečnym, ździaciniełym vyhladaje jon, kali pačynaje buzić ci zalacacca da maładzieńkaj aktorki prydvornaha teatru. A kali mitynhuje, jamu tym bolej nia vieryš, bo ciažka abstrahavacca ad samoj asoby znanaha aktora i čałavieka publičnaha, jaki z trybunaŭ pramaŭlaje zusim inšaje i pra ŭładu, i pra Rasieju i pra ŭsio astatniaje, što naprydumlaŭ Kurejčyk.

I hublajecca ŭvieś sens, kali Panie Kachanku pieratvarajecca ŭ sadysta, hvałtam navučajučy sialanaŭ lotać, a Teafilija Radzivił (Beła Masumian) pierakonvaje,

«što chutčej pievień palacić, čym hetyja ludzi! Heta ž biełarusy…» Voś tak niečakana i ździekliva pačnie hučać tema biełarusaŭ,

jakija «dalej svajho nosa ničoha nia bačać» i jakim «zadnicu padniać, pajści kudy‑niebudź, ‑‑ heta ŭžo dasiahnieńnie». Z «vysokaha štylu» na movu sučasnaha kirmašu… Zrešty, tolki z takim sensam u spektakli i ŭžyvajecca słova «biełarus», jakoha ŭvohule nie isnavała ŭ tuju epochu. Užo nie mastackaja, a prosta prydumka.

Halereja niedarečnych, aperetačnych persanažaŭ praciahvajecca Stanisłavam Aŭhustam Paniatoŭskim (Alaksandar Suckavier), jaki dažyŭsia da taho, što nia maje navat źmiennych portak, i słynnym kampazytaram, hierojem antyrasiejskaha zmahańnia Maciejem Radziviłam (Ivan Trus), jaki ŭ kaściumie błazna razyhryvaje kłaŭnady.

Niedarečnaja i moŭnaja struktura spektakla.

Čamu mahnaty i karol havorać na akupacyjnaj dla ich rasiejskaj movie (padziei adbyvajucca paśla pieršaha padziełu Rečy Paspalitaj) — bo teatar ruski? A čamu prastaludziny pierachodziać na biełaruskuju?..

Navat kali ty zachočaš pamaładzieć na hadoŭ tryccać (viarnucca ŭ naša teatralnaje junactva), nia ŭpeŭnieny, ci varta chadzić na «Panie Kachanku» — choć i pjesa z tych, jakija my nazyvali tady kukišam u kišeni, i roznakalarovy dym puskajuć, i bufet pracuje, praŭda, biaź piva.

Ale ž kali kišenia rvanaja i ŭ joj aproč kukiša amal ničoha niama, dyk bačyš adno dulinu. Ščyra — Viačasłaŭ Rakicki.

inšy pohlad: našaniŭskaja recenzija na «Panie Kachanku»

Kamientary2

 
Naciskańnie knopki «Dadać kamientar» aznačaje zhodu z rekamiendacyjami pa abmierkavańni.

Ciapier čytajuć

Suśvietnaja zorka Džejsan Deruła zajechaŭ u Biełaruś. Premjer Turčyn vadziŭ jaho pa Domie ŭrada6

Suśvietnaja zorka Džejsan Deruła zajechaŭ u Biełaruś. Premjer Turčyn vadziŭ jaho pa Domie ŭrada

Usie naviny →
Usie naviny

Navalničny front dabraŭsia da Minska

Źmierajcie svaju taliju i rost — hetyja dźvie ličby šmat skažuć pra vaša zdaroŭje

Urad vyznačyŭsia ź pieranosam pracoŭnych dzion u nastupnym hodzie

Učora ŭ Minsku prapaŭ chłopčyk, jaki nie razmaŭlaŭ

«Čamu ty adklučyŭ ruchaviki?» Papiaredni dakład ab katastrofie samalota Air India vyklikaŭ jašče bolš sprečak4

«Razam adkryvali kantynient biełaruščyny». Vincuk Viačorka zhadaŭ pra Edvarda Zajkoŭskaha3

Na Vałyni raźbiŭsia francuzski źniščalnik Mirage4

Premjeru i śpikieru Siejma Litvy prypomnili, što jany 17 hadoŭ tamu jeździli ŭ Biełaruś6

Padčas urahanu ŭ Mahilovie viecier źnios sabačuju budku razam z sabakam1

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Suśvietnaja zorka Džejsan Deruła zajechaŭ u Biełaruś. Premjer Turčyn vadziŭ jaho pa Domie ŭrada6

Suśvietnaja zorka Džejsan Deruła zajechaŭ u Biełaruś. Premjer Turčyn vadziŭ jaho pa Domie ŭrada

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić