Internet—encykłapiedyja «Vikipiedyja» siońnia naličvaje zvyš 25 tysiač biełaruskamoŭnych artykułaŭ. Dla paraŭnańnia: ukraincy majuć 217 tysiač, litoŭcy — 111.
Vikipiedyja — znak času. Heta raniej encykłapiedyja stvaralisia z najvyšejšaha dazvaleńnia manarchaŭ i CK. Internet-encykłapiedyju pišuć usie achvotnyja. Chto choča – toj i dadaje artykuł. Chto choča – toj i pravić. Maderatary prosta adsiejvajuć pamyłki i niecenzurščynu.
Vikipiedyja – nadzvyčaj papularny internet-resurs. U joj šukajuć infarmacyju, tłumačeńni nieviadomych słovaŭ. Asabliva ŭpadabali takuju encykłapiedyju školniki dy studenty. Jaje vykarystoŭvajuć u navučańni i dla zboru źviestak. Za joj budučynia.
Najbolšaja vikipiedyja — pa-anhlijsku. Jaje składajuć bolš za 3 300 000 artykułaŭ.
Mocnyja siaredniejeŭrapiejskija nacyi — sierby, słavaki, čechi, vienhry, rumyny — majuć u Vikipiedyi ad 100 da 160 tysiač artykułaŭ.
Biełaruskaja mova ŭ vikipiedyi pradstaŭlenaja taksama davoli šyroka. Asabliva kali paraŭnoŭvać ź bieździaržaŭnymi ci azijackimi narodami. Mocna dajecca ŭ znaki stary pravapisny raskoł.
Na siońnia kolkaść biełaruskich artykułaŭ na wikipedia.org składaje 46 tysiač – 21 tysiača aficyjnym pravapisam i 25 tysiač taraškievicaju. Ale teksty zbolšaha dublujucca.
U anałahičnaj situacyi dziejničajuć tolki narviehi, u jakich jość anałah našaha kłasičnaha pravapisu: dalejšaja ad dackaj novanarviežskaja i bližejšaja da dackaj bukmol.
Kolki ž biełarusaŭ tvorać elektronny kampiendyum viedaŭ svajoj nacyi? 25 tysiač dobraachvotnych aŭtaraŭ ahułam pryniali ŭdzieł u składańni abodvuch viersijach elektronnaj encykłapiedyi.
Cikava panazirać za vikipiedyčnymi spravami ŭ susiedziaŭ. Polski padzieł vikipiedyi (706 tysiač artykułaŭ) zajmaje 4-je miesca ŭ śviecie i pierasiahaje rasijski (547 tysiač).
Na ŭzroŭni Biełarusi raźmiaščajecca susiedka - Łatvija (28 tysiač). Trochmiljonnyja litoŭcy majuć 111 tysiač artykułaŭ. Ukraincy — 217 tysiač, i źbirajucca naroščvać pracu. Papiaredni ŭkrainski ministr adukacyi Ivan Vakarčuk zaachvočvaŭ kožnaha navukovaha supracoŭnika napisać 2--3 artykuły dla Vikipiedyi i pryciahvać da pracy studentaŭ.
Na fonie inšych postsavieckich krain siratliva hladzicca armianskaja vikipiedyja, kolkaściu 9,5 tysiač tekstaŭ. Siarod narodaŭ, kałanizavanych Rasijaj, badziora trymajucca svajoj kultury čuvašy. Na hetaj movie naličvajecca 11 tysiač artykułaŭ. A pra ŭzrovień pahromu čačencaŭ śviedčyć mizernaść čačenskaj movy ŭ Vikipiedyi: tolki 651 artykuł.
Uvohule, siarod bieździaržaŭnych nacyj upeŭniena napieradzie iduć katałancy, što dyvuć u Ispanii, krainie Jeŭrasajuza, z 252 tys. artykułaŭ.
«Treba brać da ŭvahi nie tolki kolkaść, ale i jakaść, źmiastoŭnaść artykułaŭ», — ličyć paet i dypłamat Hienadź Buraŭkin. Na dumku paeta, śviadomyja biełarusy, na žal, šmat času advodziać pravapisu, choć prablema ciapier u samim isnavańni movy.
Namieśnik dyrektara Hrodzienskaha škłozavoda Daniła Žukoŭski ličyć, što ŭ internecie časam byvajuć materyjały nie horšyja za anałahičnyja ŭ papiarovych encykłapiedyjach, navat lepšyja. «Kali b u nas hetaja sprava prapahandavałasia, chacia b vašymi srodkami, — źviartajecca Daniła Žukoŭski da čytačoŭ «Našaj Nivy», — była b karyść aŭtaram i naviedvalnikam vikipiedyi».
Prajekt «Vikipiedyja pa-biełarusku» isnuje z kanca žniŭnia 2006 h.
Etymałohija nazvy elektronnaj encykłapiedyi pachodzić ad havajskaha wikiwiki — vielmi chutka, što padkreślivaje chutkaść i lohkaść redahavańnia prajekta.
* * *
Źviestki pra kolkaść artykułaŭ i nasielnictva ŭziatyja ź Vikipiedyi. Paznačany ŭsie vikipiedyi, bolšyja za 100 tys. Ź mienšych za 100 tys. – tolki častka.
Usiaho vikipiedyi isnujuć na 272 movach. Vikipiedyja źmiaščaje 272 movy z usiaho śvietu. Pa kolkaści artykułaŭ biełaruskaja vikipiedyja kłasičnym pravapisam zajmaje 67 miesca siarod ich, akademičnym -- 73-je. Kali b ich złučyć miechanična, biełaruskaja mova apynułasia b na 49-m miescy, abhaniajučy hruzinskuju.
Jak bačym, u niekatorych nacyjach mienšaja kolkaść internaŭtaŭ stvaryła bolšuju kolkaść artykułaŭ. U inšych — bolšaja kolkaść mienš pładavitych aŭtaraŭ. Jak praviła, nośbity jeŭrapiejskich movaŭ apiaredžvajuć azijackich i afrykanskich pa praniknieńni ŭ internet. Taksama mnohija nacyi Treciaha śvietu, jak indyjcy, u internecie praciahvajuć pieravažna karystacca movaj kałanizataraŭ. U toj ža čas u Jeŭropie nacyi dasiahnuli najvyšejšaha raźvićcia svaich kultur, što adbivajecca ŭ pamiery vikipiedyj.
Vikipiedyi pa kolkaść artykułaŭ
