Na kanfierencyi ŭ vienhierskim Esterhomie 29–30 vieraśnia ŭpieršyniu havaryli pra Biełaruś hetak maštabna i hetak detalna, — pryznajucca arhanizatary imprezy, vienhierskija pałanisty Łajaš Pałfałvi i Atyła Pał Ileš.
Temy vystupaŭ adrazu ž vyjšli za ramki akademičnaj navuki, čaho i damahalisia arhanizatary, zaprasiŭšy nie tolki navukoŭcaŭ, ale i litarataraŭ, palitykaŭ, mastakoŭ. Tamu havorka išła i pra dyskryminacyju biełaruskaj movy ŭ sučasnaj RB (Siarhiej Dubaviec), i pra samapačuvańnie biełaruskaha aŭtara (Ihar Babkoŭ), i pra vobraz biełaruskaj stalicy (Artur Klinaŭ), i pra dziejnaść minskaj kniharni «łohvinaŬ» (Pavał Kaściukievič). Razmova źmianiałasia vostrymi dyskusijami, časam vychodziła ŭ čysta palityčnaje pole, jak, da prykładu, u dakładach pradstaŭnika MZS Vienhryi Ernio Kieškieni pra palityčnuju situacyju ŭ Biełarusi i Beciny Bruns ź Lajpcyha pra dačynieńni Biełarusi i ES. To raptam viartałasia da litaraturnaha žyćcia, jak u prezientacyi Maryi Martysievič. Ale najbolej vystupaŭ naležała navukoŭcam z roznych śfieraŭ humanistyki. Pramaŭlali pradstaŭniki Biełarusi Uładzimir Lukievič, Łarysa Stankievič, Alaksandr Łapcionak, Ihar Klimaŭ, Maryna Antaniuk, aŭstryjski słavist Michael Mozer, polski daśledčyk Ryšard Radzik, vienhry Andraš Zołtan, Pieter Tempfli i Habar Łahzi.
Takaja raznastajnaść temaŭ była zakładzienaja ŭžo ŭ naźvie kanfierencyi «Biełaruś: historyja — kultura — relihija». Jak adznačyli arhanizatary imprezy vienhierskija pałanisty Łajaš Pałfałvi i Atyła Pał Ileš, heta pieršaja takaja kanfierencyja na biełaruskuju tematyku ŭ Vienhryi i jany majuć namier raźvivać suviazi pamiž našymi kulturami va ŭsich mahčymych formach i śfierach.
