Źmianšeńnie siaredniaha bała na ispytach.
Andrej Liviant, fota Źviazdy
Jakija nastaŭniki, takija i vučni…
Na dumku sp. Livianta, hałoŭnaja biada sučasnaj škoły — u nastaŭnikach.Prablema jak u nizkim zarobku, tak i ŭ rabskim stanoviščy piedahoha.
Bolš biezabaronnaj prafiesii, čym nastaŭnik, niama. Nastaŭnicki prafsajuz ničoha nie značyć i ničoha nie robić.
Dobry prafiesijanał, jakomu 35—40 hadoŭ, nie moža doŭha vytrymlivać znachodžańnie ŭ takim rabskim stanoviščy. I nie tolki tamu, što zarobak mizerny. Tamu ŭ peŭny momant jon sychodzić.
Chto idzie ŭ pied?
Piedinstytuty nikoli nie ličylisia samymi prestyžnymi VNU. Ale tudy pastupali ŭ asnoŭnym «charašysty» i «vydatniki». Zaraz ža,
pry zarobkach, jakija jość, u «pied» iduć tyja, chto nie zmoža pastupić u inšyja VNU.
«Kalehi ź fizičnaha i matematyčnaha fakulteta raskazvajuć, što pieršyja paŭhoda jany nie zajmajucca pa prahramie. Jany vučać studentaŭ elemientarnym školnym viedam. Rašajuć uraŭnieńni dla 6-7 kłasaŭ typu 10ch+5=20».
U hetym hodzie piedahahičnyja VNU krainy nie dabrali studentaŭ navat na biaspłatnuju formu navučańnia.
Vyzvalicie ad pisaniny!
Kalehi Livianta, jakija pracujuć u škole, skardziacca na vialikuju kolkaść papieraŭ.Čas marnujecca na papiarovuju pracu, a, da prykładu, na pravierku sšytkaŭ nastaŭniku starejšych kłasaŭ u tydzień advodzicca adna hadzina. A heta — važny momant u pracesie navučańnia, zvarotnaja suviaź z vučniem.
Što z padručnikami?
Hałoŭny niedachop školnych padručnikaŭ — vialikaja kolkaść pamyłak i pieranasyčanaść niepatrebnaj infarmacyjaj.
«U padručniku pa historyi pieraličany sotni imion, pryčym imiony vialikich ludziej sustrakajucca hetak časta, jak i małaviadomych».
Pra jakaść školnych padručnikaŭ havoryć i toje, što pa ich nichto nie rychtujecca da ŭstupnych ekzamienaŭ. Repietytary karystajucca vučebnymi dapamožnikami ci rasijskimi padručnikami, jakija faktyčna źjaŭlajucca pieravydańniem savieckich. Upotajki tak robiać i mnohija nastaŭniki.
Prahramy pa roznych pradmietach byvajuć nie źviazanyja miž saboj. Naprykład, u padručniku 6 kłasa pa fizicy sustrakajucca zadačy z admoŭnymi stupieniami. A pa matematycy takoje jašče nie prachodzili!
Reformy: źmianiajem formu, pakidajem źmiest
«To vyrašali, vučycca 12 ci 11 hadoŭ? Pavinna być 5-balnaja ci 10-balnaja sistema? Patrebna ci nie školnaja forma? PTV pierajmienavali ŭ licei, napeŭna, u spadziavanni na toje, što ciapier jany buduć vypuskać Puškinych i Kiuchielbiekieraŭ».
Zaraz idzie dyskusija vakoł praviłaŭ pastupleńnia ŭ VNU. I znoŭ u centry ŭvahi nie sutnaść prablemy – uzrovień viedaŭ abituryjentaŭ, a abmiarkoŭvajecca, naprykład, admiena lhotaŭ.
Pra admienu profilnych kłasaŭ
Raniej, aproč himnazij i licejaŭ, była vialikaja kolkaść zvyčajnych škoł z profilnymi kłasami. Tudy išli vučni, jakija chacieli vučycca. U hetych kłasach pracavali najbolš mocnyja nastaŭniki. Zaležnaść takich vučniaŭ ad repietytaraŭ była značna mienšaj, čym ciapier.
Paśla reformy 2008 profili skasavali. Škoły viarnulisia da 11-hadovaha navučańnia i 5-dzionki. Mierkavałasia, što pahłyblenyja viedy vučni atrymajuć na fakultatyvach. Adnak heta akazałasia nia-dziejsnym.
Ludzi chacieli adukacyi. Jany nie prasili hrošaj ci lhot. Dla dziaržavy heta kaštavała kapiejki (nie toje što lhotny kredyt na kvateru). Bo što takoje profilnaja adukacyja? Heta značyć, nastaŭniki i vučni brali na siabie dadatkovuju nahruzku — bolš urokaŭ dy chatnich zadańniaŭ. Ale i vynik byŭ lepšy, što vyhadna dla ŭsich.
«U majoj hałavie heta nie ŭkładvajecca. Navošta refarmavać toje, što niadrenna pracuje?U hetym hodzie likvidavali kłasy z muzyčnym i chareahrafičnym uchiłam. Niaŭžo niama hrošaj na toje, kab dzieci zajmalisia muzykaj ci tancami?»
Usio heta pryviało da taho, što asnoŭnaja častka vypusknikoŭ bolš-mienš viedajuć tolki prahramu pačatkovaj škoły: čytać, nie vielmi piśmienna pisać, krychu ličyć.
«Kali vy mnie nie vierycie, zapytajcie luboha staršakłasnika, čamu adbyvajecca źmiena poraŭ hoda, paprasicie pračytać na pamiać chacia b adzin vierš Puškina ci Kupały, spytajcie ŭ jaho, chto taki Lenin abo Vitaŭt i hetak dalej».
***
Andrej Liviant papularny ŭ Minsku repietytar pa matematycy i fizicy.24-hadovy vopyt vykładčyckaj dziejnaści. Z 1996 — nastaŭnik vyšejšaj katehoryi. Adukacyja: vyšejšaja, fizičny fakultet BDU. Štohod rychtuje da testaŭ kala sotni vučniaŭ.
***
Šanoŭnyja čytačy! Jakija, na vašu dumku, hałoŭnyja prablemy ŭ sučasnaj škole? Zaprašajem baćkoŭ, nastaŭnikaŭ i ŭsich nieabyjakavych ludziej vykazać svajo mierkavańnie, uźniać udzieł u dyskusii. Čamu ŭzrovień viedaŭ tak padaje?
