Pakul viasnoj u stalicy viaducca ramontnyja raboty sistemy vodazabieśpiačeńnia i niekatoryja minčuki pakutujuć biez haračaj vady, žychar vioski Zacitava Słabada Puchavickaha rajona Alaksandr Maniuk dastaje sa svajho kałodzieža kipień.
Ranicaj 10 sakavika jon znajšoŭ u svaim kałodziežy haračuju vadu.
Alaksandr Maniuk: «Nu, ranicaj ustaŭ. Staŭ dastavać viadro, adkryŭ nakryŭku — para paviarnuła, jak z komina dym. Vyciahnuŭ — ciopłaja vada. Da susiedki pryjšoŭ pa vadu. Jana kaža: «Jość svoj kałodziež». Tak voś, śmiecham. Ja kažu: «Jość, dyk haračaja vada». Jana pajšła pahladzieła — praŭda. Maja čystaja vada była, jak ciopłaja. Ja hetaj vadoj posud myŭ na dvare, praŭ. Čatyry dni pabyła i astyła».
Rajonnaja inśpiekcyja pryrodnych resursaŭ vyznačyła, što tempieratura vady tam była 50‑60 hradusaŭ. Adnak znajści pryčynu takoj anamalii nie ŭdałosia dahetul. Havoryć namieśnik hiendyrektara Respublikanskaha unitarnaha pradpryjemstva «Biełhieałohija» Jarasłaŭ Hrybik, jaki vyjazdžaŭ na miesca:
«Źniešnich technahiennych krynic jak byccam by nie bačna dla taho, kab źmianić tempieraturu na hetaj hłybini. Tamu dumajem, što heta chutčej za ŭsio źviazana z peŭnymi hłybinnymi prajavami.
Paśla atrymańnia analizaŭ my, mahčyma, zrobim hieafizičnyja zdymki, dla taho kab daviedacca, ci jość tam niejkija hłybinnyja razłomy, jakija nie vyjaŭlajucca na pavierchni, a tolki pa dadzienych hieafizičnych vymiareńniaŭ. Heta moža być radonamietryja. Haz radon idzie ź niedraŭ ziamli. Hielijevyja zdymki ci niejkija inšyja elektra‑raźviedki».
Alaksandr Maniuk vykapaŭ studniu hłybinioj 10 mietraŭ sam 40 hadoŭ tamu. Vady tam — na try mietry. Uvieś hety čas jana była chałodnaja. Navokał niama nijakich hiejzieraŭ i haračych krynicaŭ.
Vioska Zacitava Słabada znachodzicca na pravym bierazie Śvisłačy. Adzinaja tamtejšaja krynica ŭpadaje ŭ raku i maje tempieraturu 6 hradusaŭ. Dla Biełarusi kipień u kałodziežach — źjava nie charakternaja. Chacia i takoje zdarałasia. Havoryć hałoŭny navukovy supracoŭnik Homielskaha dziaržaŭnaha univiersiteta, hieołah‑hieafizik Adam Pinčuk:
«Za praŭdzivaść ja nie mahu ručacca, adnak u litaratury fihuruje fakt, što ŭ rajonie Kaściukoŭki ŭ kałodziežy była znojdzienaja vada, bolš ciopłaja, čym pavinna być. Ciapier na ŭsim ziamnym šary idzie praces pavieličeńnia tektaničnaj aktyŭnaści: častyja ziemlatrusy, cunami. Mahčyma, i da nas dakatvajucca hetyja chvali napružanaści, jakija i vyciskajuć vadu.
Naprykład, u Paleśsi bolš napružany hieatermičny rajon. Heta Prypiacki prahib. Tut na hłybini 5 kiłamietraŭ (heta rajon Śvietłahorsku, Paryčaŭ, Barščeŭki, Rečycy) tempieratura moža dasiahać 100‑150 hradusaŭ. Jana takaja i jość. Tamu ŭsia vada, što vyciśniecca vyšej, budzie ciopłaja. Možna jaje i haračaj nazvać — hradusaŭ 50, 40».
Haračaja vada, jakaja vychodzić na pavierchniu ziamli, — nie škodnaja dla zdaroŭja. Adnak užyvać jaje ŭ nieabmiežavanych kolkaściach śpiecyjalisty nie rekamiendujuć. Viadoma, atrutnych rečyvaŭ jana nie ŭtrymlivaje, adnak moža być vielmi salonaj ci mieć u sabie takija rečyvy, što pry vialikaj kolkaści mohuć niehatyŭna adbicca na zdaroŭi čałavieka.
Haspadarka ŭ Alaksandra Maniuka z Zacitavaj Słabady nievialikaja — adzin koń. Tamu paiŭ haspadar žyviołu vadoj z susiedskaha kałodzieža. Sam braŭ vadu z krynicy. Ciapier tempieratura vady ŭ kałodziežy pajšła na spad.
Smakavyja jakaści i źniešni vyhlad — zvyčajnyja. Tamu spadar Alaksandr moža, nie bajučysia, pić vadu z ułasnavykapanaha kałodzieža. Na žal, łaźniu z haračaj kałodziežnaj vady jon tak i nie paśpieŭ zrabić.
