Va Ŭkrainie ŭ lvoŭskim vydaviectvie «VołJa» pabačyła śviet novaja kniha prypavieściaŭ Vasila Bykava. Jana dźviuchmoŭnaja — teksty źmieščanyja paralelna ŭ aryhinale i pa‑anhielsku. Dziesiać prypavieściaŭ Bykava na anhielskuju movu pierakładali dva žychary Złučanych Štataŭ Ameryki — prafesar‑słavist universytetu Paŭdniovaj Alabamy Džozef P. Mozur i pierakładčyk i žurnalist ź Florydy Ihar Kazak [syn piśmieńnika Ryhora Krušyny - NN]. Pra ich supolnuju pracu nad pierakładami tvoraŭ klasyka biełaruskaj litaratury Ihar Kazak raspavioŭ našaj karespandentcy Valancinie Aksak.
Valancina Aksak: «Spadar Ihar, čamu ź vialikaj tvorčaje spadčyny Vasila Bykava vy vybrali dla pierakładu na anhielskuju movu mienavita jahonyja apošnija, napisanyja ŭ žanry prypavieściaŭ, tvory?»
Ihar Kazak: «Bykaŭ zasiarodžvaŭ uvahu na kanfliktach vajny, jak u vas kažuć, Vialikaj Ajčynnaj vajny. Jon byŭ čałaviekam vialikaj mužnaści, naprykład, jon raźviančaŭ mity pra savieckich partyzanaŭ. Jon vystupaŭ u abaronu biełaruskaj movy. Jon dobra viedaŭ psychalohiju čałavieka. Bykaŭ, jak prazaik, pesymist i aŭtar tvoraŭ pra trahičnyja padziei. My z kaleham prafesaram Mozuram zaŭvažyli, što litaraturnyja tvory Bykava — heta chronika biełaruskaha žyćcia dvaccataha stahodździa.
I ŭsie tvory Bykava — heta apisańnie trahiedyj kalektyvizacyi, vajny, stalinizmu... Dyk voś my z prafesaram Mozuram vyrašyli zrabić pierakład bykaŭskich prypavieściaŭ. Hetyja prypavieści ŭnikalnyja, bo jany ŭniversalnyja. Bykaŭ — universalny tvorca. Prypavieści stvoranyja z sarkazmam i humaram, a heta nietypovy dla Bykava styl.
Naš dźviuchmoŭny zbornik zrobleny dla amerykanskich studentaŭ biełaruskaje movy i dla biełarusaŭ, jakija vyvučajuć anhielskuju movu. Darečy, pierakładać prypavieści było ciažkavata, bo pa hety čas jašče niama dobrych biełaruska‑anhielskich słoŭnikaŭ. Tamu my pracavali ź inšamoŭnymi słoŭnikami, naprykład, z rasiejska‑biełaruskim abo polska‑biełaruskim słoŭnikami dy inšymi».
Aksak: «Ci heta vaša pieršaja sproba danieści anhielskamoŭnamu čytaču tvory słynnaha biełaruskaha piśmieńnika, ci niešta pierakładali raniej?»
Kazak: «Tak, jość u mianie inšyja pierakłady, naprykład, maleńkija naveli. Jość u mianie pierakładzieny «Aŭhaniec», jość taksama «Prezydent na drevie». Ja vielmi šanuju ŭ hetych tvorach humar Bykava — unikalny, taki narodny humar. Taksama ciapier prafesar Mozur pracuje nad pierakładam vielmi cikavaj apovieści «Miortvym nie balić».
Aksak: «A vašy pierakłady ŭ ZŠA drukavalisia?»
Kazak: «Tak. Naprykład, moj pierakład prypavieści «Śvist», jaki jość u hetym zborniku, užo drukavaŭsia ŭ apošnim numary «Fikšen internešenał». Heta časopis universytetu San‑Dyjeha ŭ štacie Kalifornija. Ź vialikaj cikavaściu tam była ŭspryniataja hetaja publikacyja, bo tam nikoli jašče biełaruskaha piśmieńnika nie drukavali. Miarkuju, što chutka budzie nadrukavany ŭ druhim časopisie moj pierakład «Pachadžanaŭ». U hetym tvory pakazanyja adnosiny ŭniversalnaha charaktaru, bo možna ŭspryniać, što pachadžanie — heta amerykanskija vybarščyki, jakija błukajuć pamiž respublikancami i demakratami. Uvohule, Bykaŭ — universalny piśmieńnik».
Aksak: «A jak uźnik vaš tvorčy pierakładčycki duet z prafesaram Mozuram?»
Kazak: «Spadar Mozur i ja pierakładali na mižnarodnych pieramovach u Ženevie. Tam i paznajomilisia. Jon słavist, prafesar universytetu ŭ Alabamie. Voś my ź im i vyrašyli zrabić takija pierakłady z Bykava. Prafesar Mozur maje taksama krytyčnyja artykuły pra tvorčaść Bykava».
Aksak: «Knihu prypavieściaŭ Vasila Bykava, jakaja niadaŭna pabačyła śviet u vydaviectvie «VołJa» ŭ Lvovie, užo možna nabyć tut, u Biełarusi. A ci budzie jana raspaŭsiudžvacca ŭ anhielskamoŭnych krainach?»
Kazak: «My majem nadzieju, što jana budzie dastupnaja i ŭ Amerycy dla studentaŭ, dla akademikaŭ, dla ŭsich tych, chto maje zacikaŭlenaść u biełaruskaj movie i kultury. Ale my taksama chočam, kab jana šyroka raspaŭsiudžvałasia ŭ Biełarusi. Na žal, nakład pakul nie taki vialiki, jak chaciełasia b, ale, mahčyma, budzie druhoje vydańnie, kali kniha stanie papularnaj».
