Nacyjanalny kansensus
pa pytańni pryvatyzacyi naftachimii
Pracoŭnyja kalektyvy navapołackich “Palimiru” i “Naftanu”, babrujskaj “Biełšyny”, haradzienskaha “Azotu”, śvietłahorskaha dy mahiloŭskaha “Chimvałoknaŭ” dali zhodu na pryvatyzacyju svaich pradpryjemstvaŭ. Uviesnu hetyja pradpryjemstvy śpiešna pieratvoracca ŭ akcyjanernyja tavarystvy, a ŭvosień častku ich akcyjaŭ pradaduć rasiejskim investaram. Adnak ładzić chaŭtury pa ekanamičnaj niezaležnaści krainy zarana. Pakul budzie tryvać ciapierašniaja ŭłada, bujnuju naftachimiju budzie kantralavać biełaruskaja dziaržava.
Paśla 9 vieraśnia pryvatyzacyjnyja zajavy biełaruskaha boku stali aściarožnymi, letni zapał źnik. Zrabiłasia jasna, što nichto nie źbirajecca zadarma addavać halinu, ź jakoj Biełaruś atrymlivaje piatuju častku biudžetu i tracinu valuty. Ni adkryty šantaž z boku rasiejskaha premjera Kaśjanava, ni podkup prapanovami tannaha hazu nie paŭpłyvali na pazycyju ŭradu.
Volny prodaž akcyjaŭ byŭ zamienieny bolš składanaj pryvatyzacyjnaj schiemaj. Ciapier tyja šeść pradpryjemstvaŭ naftachimii mohuć być pryvatyzavanyja tolki pry ŭmovie ich madernizacyi, zachavańnia pracoŭnych miescaŭ i sacyjalnaj infrastruktury, pastavak syraviny. Apošniaje adrazu vykreślivaje sa śpisu pretendentaŭ na bolšuju častku pradpryjemstvaŭ nierasiejski biznes. U toj ža čas dziaržava źbirajecca zachavać u siabie prynamsi 51% akcyjaŭ i pa-raniejšamu budzie całkam kantralavać sytuacyju.
Niama sumnieńniaŭ, što pieršym časam “Łukojł”, “Surhutnaftahaz”, “Itera”, “Sibur” i “Amteł” skarystajuć samuju ścipłuju mahčymaść, kab lehalna zamacavacca na biełaruskich pradpryjemstvach. Litoŭskija, polskija i ŭkrainskija zavody ŭžo padzielenyja, a biełaruskija patencyjna ŭjaŭlajuć niakiepski tramplin na rynak nia tolki Ŭschodniaj, ale i Centralnaj Eŭropy. Biełaruskaja naftachimija — kavałak nia mienš smačny za biełaruski tranzyt. Paśla niepaźbiežna adbudziecca sutyknieńnie intaresaŭ. Praz 2—3 hady rasiejskija naftavyja kampanii zapatrabujuć poŭnaha kantrolu. Jany pastarajucca puścić karani ŭ biełaruskaj palitycy i buduć hatovyja skarystać ź luboha kryzysu biełaruskaj ekanomiki, kab zavałodać pradpryjemstvami całkam.
Naš urad pakul hatovy iści na poŭnuju pryvatyzacyju istotnych dla dziaržaŭnaje stabilnaści pradpryjemstvaŭ tolki z tak zvanaj “załatoj akcyjaj” u kišeni, jakaja dazvalaje skasavać rašeńnie rady akcyjaneraŭ. Sprava tut nie ŭ pamknieńniach pakinuć sacyjalnyja harantyi dziaržavy pracoŭnym. Puścić bujny rasiejski biznes na svaju terytoryju — značyć stracić vialikuju častku ekanamičnaj i palityčnaj ułady ŭ krainie.
S.I.
kamentar Siarhieja Dubaŭca
Niechacia nasustrač
Radyjo “Svaboda” kaža, što bolšaść u svabodnych prafsajuzach i bolšaść rabotnikaŭ pradpryjemstvaŭ padtrymlivajuć “liniju na akcyjanavańnie”, h.zn. padtrymlivajuć Łukašenku. Apazycyja taksama padtrymlivaje: nie vystupać ža suprać kapitalizacyi! Ź inšaha boku, vidavočnyja siakija-takija zruchi da biełarusizacyi z boku ŭładaŭ. Najpierš – u dziaržaŭnych ŚMI, dzie źjavilisia “apazycyjnyja” litaratary i kruciać “Narodny albom”. Mahčyma, heta pradumany sposab padzialić nieprymirymuju palityčnuju apazycyju i praŭdzivuju nacyjanalnuju kulturu. A mahčyma, heta sam saboju idzie praces zbližeńnia apazycyi i ŭładaŭ u miežach adnaje nacyi. Pryroda biare svajo. I heta pryroda adzinaha nacyjanalnaha arhanizmu, u jakim ułada i apazycyja spaborničajuć, a nie śmiarotna zacialisia. U kožnym razie, Biełaruś ad hetaha tolki vyjhraje. Ci vyjhraje apazycyja, zaležyć ciapier najbolej ad jaje samoj, ad jaje pohladu na narod i krainu, takija, jakija jość, a nie takija, jakich chaciełasia b. Nia baču ničoha zahannaha ŭ tym, što ŭrad daje premiju knizie “Biełaruskija narodnyja kryžy” ŭ toj momant, kali AHP staić z partretami A.Klimava la turmy na Kalvaryjskaj, i vydaviec “Kryžoŭ” nia robić demaršu. Jak nie zrabili demaršu ŭradavyja laŭreaty našaniŭcy Klaščuk i Barazna. Praŭdzivyja nacyjanalnyja vartaści musiać atrymlivać dziaržaŭnuju padtrymku. Nacyjanalnaja kultura nia moža być nieprymirymaju da vojska i ŭradu ŭ miežach adnaho narodu i adnoj krainy. Pryrodžany “cynizm palityki” ŭ maich razvahach zvodzicca da taho, što apazycyja musiła b zabyć pra źnikłych paplečnikaŭ PPRB i aktualizavacca, zrabiŭšy krok napierad. Da prykładu, sklikać Kanhres Demakratyčnych Siłaŭ u padtrymku aficyjnaj linii na niezaležnaść (z krytykaj inšych, nieprymalnych aspektaŭ aficyjnaj palityki). Supraćstajańnie – nie samameta. Meta – Biełaruś. Kali zruchaŭ u hety bok nia budzie, apazycyja moža kančatkova marhinalizavacca. U advarotnym ža vypadku jana atrymaje šaniec iznoŭ stać realnaj siłaj.
Siarhiej Dubaviec
