IKIEA zamiest lespapierapramu

IKIEA zamiest lespapierapramu

Švedzki kancern IKIEA žadaje vyrablać svaju meblu ŭ Biełarusi. Urad vahajecca: dazvalać ci nie?

Meblu IKIEA viedajuć va ŭsim śviecie. U nas jana ličycca elitarnaj, a “ŭ ich” — dastupnaj. Adnak sytuacyja moža źmianicca: švedzki kancern pakłaŭ voka na zakinuty budynak betonnaha zavodu, što ŭ vioscy Farynava na Połaččynie.

IKIEA planuje ŭkłaści 25 młn. dalaraŭ u pabudovu dvuch pradpryjemstvaŭ, što buduć vyrablać draŭlany ščyt i meblu. Połackija dy viciebskija ŭłady tolki j čakajuć prychodu bahatych švedaŭ. A voś urad dumaje šyrej i tamu vahajecca ŭžo piaty hod. Pra finalnuju stadyju pieramovaŭ — podpis Łukašenki — razmovy pakul što ŭvohule niama. Miž inšym, pradukcyja, jakuju pavinny vyrabić na jašče nie pabudavanych zavodach u Farynavie, užo zamoŭlenaja handlovaj sietkaj IKIEA. Kali da 29 žniŭnia kiraŭnictva kancernu nie atrymaje peŭnaha adkazu ad biełaruskich uładaŭ, švedy aščaśliviać inšuju viosku, hetym razam u Rasiei.

Što takoje IKIEA

Pradukcyja IKIEA źjaŭlajecca ŭ kramach pad łejbłam “Dyzajn i jakaść, IKIEA, Švecyja”. Nasamreč Švecyja — tolki radzima kampanii, što pačynała ŭ 1943 h. z vyrabu ałoŭkaŭ i inšaj drabiazy, a ciapier zrabiłasia bujnym transnacyjanalnym kancernam. Katalohi IKIEA vychodziać nakładam u 110 młn. asobnikaŭ na 34 movach. Letaś kramy IKIEA va ŭsim śviecie naviedali 255 młn. čałaviek, jakija pakinuli tam 11,3 młrd. eŭra. Bolšaść pakupnikoŭ — niemcy (21%) dy amerykancy (13%). Na kancern pracujuć 70 tys. čałaviek. Kali kazać dakładna, pabudovaj pradpryjemstvaŭ u Farynavie budzie zajmacca kampanija “Swedwood Group”, jakoj užo naležać 32 meblevyja fabryki ŭ Švecyi dy Ŭschodniaj Eŭropie. U žniŭni 2001 h. była zarehistravanaja kampanija “Swedwood Polotzk”, ale dalej spravy nie pasunulisia.

Schiema zachopu

IKIEA sprabuje realizavać u Biełarusi vypracavanuju schiemu zachopu rynku. Pieršy jaje etap — ekspart z krainy paŭfabrykataŭ dy hatovych vyrabaŭ. Kancern zakuplaŭ u Biełarusi doški, faneru, ščyty, a taksama bavaŭnianyja dy lnianyja tkaniny z Baranavičaŭ i Voršy. Druhi etap — pabudova meblevych zavodaŭ. Raźlik taki: zavody pavinny vyrablać 20—30% mebli, jakaja pojdzie na prodaž u kramy, pabudavanyja ciaham treciaha peryjadu ekspansii. Adnak druhi etap raściahnuŭsia na piać hod. Da zaklučnaha sprava ŭvohule moža nie dajści, choć švedy vidavočna žadajuć davieści jaje da kanca. Apošnim časam uznavilisia hutarki pra pabudovu ŭ Miensku hipermarkietaŭ — vializnych universalnych kramaŭ z handlovaj płoščaj bolš za 10 tys. kv.m. Źniknieńnie šapikaŭ z staličnych vulicaŭ — pieršaja stadyja padrychtoŭki da “hipermarkietyzacyi”. Užo niby jość 16 kampanijaŭ, achvočych budavać u nas hipermarkiety. I IKIEA napeŭna moža apynucca siarod ich.

Čamu Farynava

Švedam vyhadna vyrablać meblu na Połaččynie. Pobač — niekranutyja lasy, da jakich nie dabrałasia radyjacyja. Košt biełaruskaj draŭniny — 2—3 dalary za kubametar — u piać razoŭ mienšy, čym za miažoj. Dyj płacić biełaruskim rabočym možna mieniej. Viadoma, kancern nie vyrablaje ŭsio sam — šmat materyjałaŭ dy detalaŭ davodzicca kuplać, u pieršuju čarhu ŭ Kitai. Treci pa značnaści pastaŭščyk IKIEA — Polšča. Supracoŭnictva z krainami, jakija ŭ ekanomicy zorak ź nieba nie chapajuć, — zvykłaja sprava dla kancernu. Tak, u 1996 h. kiraŭnictva IKIEA zahadała svaim dyzajneram stvaryć pryncypova novuju konaŭku, jakaja była b nia tolki aryhinalnaj, ale j tannaj — nia bolš za 5 švedzkich kronaŭ (kala 60 centaŭ). Joj navat dali asobnuju nazvu — “Bang”. Vyrablać konaŭku vyrašyli ŭ Rumynii, bo tamtejšamu pracaŭniku možna płacić našmat mienš, čym eŭrapiejcu-zachodniku. Ale žadańnie zarabić na “tannych rukach” časam vyklikaje skandały. U pačatku lipienia amerykanski ŭrad daviedaŭsia, što IKIEA nabyła ŭ talibaŭ 150 raśpisanych dyvanoŭ. Vykrucicca kancern nia zmoh: daviałosia zapłacić 80 tys. dalaraŭ kampensacyi.

Niebiaśpiečny kankurent

Nia varta zabyvacca, što ŭ Biełarusi jość i svoj meblevy kancern — “Biellespapierapram”. Jahonaje kiraŭnictva, pavodle čutak, niezadavolenaje źjaŭleńniem švedaŭ. Jano spadziavałasia, što IKIEA nia budzie stvarać svajho niezaležnaha pradpryjemstva, a ŭkładzie hrošy ŭ staryja biełaruskija meblevyja fabryki dy dapamoža naładzić sumiesnuju narychtoŭku draŭniny. Pradpryjemstvy “Biellespapierapramu” navat pierarabili na akcyjanernyja tavarystvy — kab lahčej było ŭ ich investavać. Ale ŭ IKIEA — svaje plany. I kali jana zdoleje ich ździejśnić, dyk u prodažy pobač z dobra (a časam sumna) viadomym asartymentam biełaruskich meblaroŭ źjavicca novaja vysakajakasnaja mebla. Pryčym košty nia buduć mocna roźnicca.

Puskać ci nie puskać?

Urad maŭčyć. Što lepš: puścić švedaŭ, jakija buduć poŭnić biudžet svaimi padatkami j stvorać 600—700 novych dobra apłatnych pracoŭnych miescaŭ, ci zachavać ad bankructva biełaruskuju meblevuju industryju? Pavodle papiaredniaj damoŭlenaści, švedy pavinny dać pracu byłym rabočym farynaŭskaha zavodu-bankruta. Novyja specyjalisty meblevaj fabryki taksama musiać być biełarusami. Materyjał buduć brać z našych lasoŭ. Biełaruskaja IKIEA vyhladaje pryvabnaj idejaj.

Aleś Kudrycki