Latalnyja talerki pa-raniejšamu atakujuć uskrainy Homielu. «Biełaruś siehodnia» nia hrebuje haračańkaj źviestkaju pra toje, što ŭ paŭnočnym kryle pałacu Rumiancavych-Paskievičaŭ žyvie (huba nia dura) «astralnaja istota z kosmasu». Nia viedaju, ci viaduć kaśmičnyja zasłancy vajnu za Homiel. Ale štodnia adčuvajecca zmahańnie za rodny horad inšych, zusim ziamnych, siłaŭ. Uvieś čas zdajecca, što rasiejcy chočuć adarvać pieršaj mienavita našuju častku Biełarusi.
U centralnych hazetach apošnim časam modnym stała lubić Biełaruś. U tutejšych ža peryjodykach spres i pobač — russkij, rośsijskij, moskovskij, otiečiestviennyj... Z numaru ŭ numar. Aperatarki pejdžynhavych stancyjaŭ, spasyłajučysia na surovy nakaz načalstva, nia chočuć prymać paviedamleńni ŭ biełaruskaj. Miascovyja FM-stancyi samazabyŭna małpujuć adłučanyja kahadzie maskoŭskija. Na adnoj ź ich adsutnaść u etery biełaruskaj movy tłumačać «žadańniem sponsara». Na druhoj nijak nie mahli dapiać, čamu heta zahanna krucić pieśniu pra Pucina, kali jana «navat nam samim padabajecca». Pa horadzie raźviešvajuć rasiejskamoŭnyja šyldy.
Ułady čamuś nie «asadžajuć puhaŭjom» hetaje pustavojctva, chacia sami sprabujuć farmavać niejkuju haradzkuju tradycyju. Navobmacak ruchajucca ŭ ciamrečy, bo mała što pra historyju i «tak nazyvajemuju spadčynu» viedajuć.
Hramadzkija arhanizacyi druhi hod ci to nia mohuć ačomacca ad 9.09.01, ci prosta zdalisia pierad rasiejskim patopam. Prynamsi, dziejnaść mnohich ź ich zaŭvažyć nadta prablematyčna. Mižvoli zhadvajucca 1998—99 h., jak apateoz ich aktyŭnaści — nia tolki kuluarna-seminarskaj, ale j publičnaj, jakaja zapomniłasia praviadzieńniem raznastajnych kancertaŭ dy viečaryn. Siońnia heta čamuś (mabyć, hrošaj niama) zaprapała. Vyniatki (kancert «Staroha Olsy», viečaryna da ŭhodkaŭ BNR) vielmi redkija i raschistać ciapierašni rasiejski farmat Homielu niazdatnyja. Nieabchodnaja systematyčnaść. Chaj heta budzie kropla, ale jana musić ci nie štodnia tačyć toj zaklaty kamień. U hetym planie aptymalnaj vyhladaje pazycyja homielskaj «Tałaki». Arhanizacyja rehularna ŭkazvaje svaju prysutnaść u haradzkim žyćci, u partnerskich dačynieńniach ź miascovymi ŭładami pa kankretnych spravach, važnych dla ŭklučeńnia Homielu ŭ biełaruski kantekst. Hetaje kantaktavańnie ani nie źmianiaje pryncypova biełaruskich pazycyjaŭ tałakoŭcaŭ.
Homielu nie staje svajoj narmalnaj biełaruskaj hazety. Niedziaržaŭnym arhanizacyjam pa-raniejšamu vyhodna raźmieńvacca na biuleteńčyki «dźvieście dzievianosta dziaviatki» ź niapeŭnaj aŭdytoryjaj i nakładam 299 as. Raniejšyja cikavyja prajekty źnikli, nie atrymaŭšy raźvićcia. Niama ciapieraka ŭ Homieli vydańnia, jakoje b raspaviadała pa-biełarusku pra pankaŭ, kisłotnikaŭ, reperaŭ, pra seks urešcie, što ŭ 1999—2001 h. rabiŭ «Undergroŭnd». Adkul čakać prychodu novych siłaŭ, amaładžeńnia, kali dzieci stalejuć u horadzie, dzie navat vizualna adsutničaje Biełaruščyna? Spadziavacca na takich apantancaŭ-nastaŭnikaŭ, jak vaš pakorlivy słuha, naŭrad ci vypadaje. Muki bo z taho ziernia, što sprabujem zmałoć na žornach Biełaruščyny, vobmal. Spracoŭvajuć faktary adčužeńnia, dyj baćkoŭskija stereatypy pałymniejuć u hłuzdoch małych. Jak u drennym filmie, zastajucca spadzievy na dziaržavu, na jaje novy idealahičny nachił, z katoraha treba niaščadna karystać u pracy dla Biełarusi cełaj i dla Homielu ŭ pryvatnaści.
Siarhiej Bałachonaŭ, Homiel
